ပြည်ပကုန်သွယ်မှုသတင်းများ

        ကမ္ဘာ့ရော်ဘာဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်လျက်ရှိသော်လည်း အိန္ဒိယပြည်တွင်း၌ ဈေးနှုန်းများ လိုက်ပါပြောင်းလဲမှု ရပ်တန့်နေသဖြင့် ပြည်တွင်းဈေးကွက် ခိုင်မာအားကောင်းစေရေးအတွက် ပြည်ပတင်ပို့မှုကို မြှင့်တင်ဆောင်ရွက်ရန် အိန္ဒိယတောင်သူများက တောင်းဆိုလျက်ရှိကြောင်း သိရှိရသည်။

         နိုင်ငံတကာဈေးကွက်၌ သဘာဝရော်ဘာဈေးနှုန်းများမှာ ၁ ကီလိုဂရမ်လျှင် ရူပီးငွေ ၂၀၀ အထက်သို့ ကျော်လွန်လာခဲ့ရာ အိန္ဒိယပြည်တွင်းရှိ ရော်ဘာအဓိကထုတ်လုပ်ရာဒေသဖြစ်သော Kottayam ဈေးကွက်တွင်လည်း ၁၂-၃-၂၀၂၄ နေ့၌ ၁ ကီလိုဂရမ်လျှင် ၁၇၅ ရူပီးနှုန်းသို့ ရောက်ရှိခဲ့ သည်။ ပြည်တွင်းရော်ဘာဈေးနှုန်းများကို နိုင်ငံတကာဈေးနှုန်းများနှင့်အညီ လိုက်ပါချိန်ညှိရန် ဖိအားများ သက်ရောက်မှုနှင့်အတူ အိန္ဒိယရော်ဘာဘုတ်အဖွဲ့သည် ပြည်ပသို့ သဘာဝရော်ဘာ တင်ပို့ရေး လှုံ့ဆော်မှုများကို စတင်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြောင်း၊ ၁၅-၃-၂၀၂၄ နေ့တွင် ရော်ဘာ ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်များနှင့် တွေ့ဆုံပြီး ပြည်တွင်းဈေးကွက် သုံးသပ်ခြင်းနှင့် ရော်ဘာအဆင့်အတန်း အမျိုးအစားအလိုက် ပြည်ပဈေးကွက် တင်ပို့နိုင်မည့် အလားအလာဖော်ထုတ်ခြင်းတို့ကို ဆွေးနွေး ရန် စီစဉ်ထားရှိကြောင်း The New Indian Express သတင်းဌာနက ဖော်ပြပါသည်။

       ပြည်တွင်းရော်ဘာဈေးနှုန်းများမှာ ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်နှင့်အညီ တိုးတက်ပြောင်းလဲမှုမရှိပဲ ရပ်တန့်နေခြင်းသည် လော့ဆာဘလွှတ်တော်အတွက် ဆန္ဒမဲပေးပွဲများ ကျင်းပမှု မတိုင်မီကာလ၌ အဓိက ဆွေးနွေးအဖြေရှာရမည့် ကိစ္စတစ်ရပ်ဖြစ်လာခဲ့သည်။ နိုင်ငံတစ်ဝန်း၌ ရော်ဘာဈေးနှုန်းများ ကို ကြိုးကိုင်ချယ်လှယ်နိုင်ရန်အတွက် ပြည်တွင်းရှိ တာယာကုမ္ပဏီများအနေဖြင့် ရော်ဘာပို့ကုန်ဈေးကွက်အတွင်း ဝင်ရောက်မှုမပြုပဲ ရည်ရွယ်ချက်ရှိစွာ ရှောင်ခွာနေကြသည်ဟု တောင်သူများက ထင်မြင်လျက်ရှိသည်။ ထို့အပြင် ပြည်ပသို့ ရော်ဘာတင်ပို့ခြင်းကသာ အဆိုပါကုမ္ပဏီများအား တာယာထုတ်လုပ်သည့်လုပ်ငန်းအတွက် ပြည်တွင်းမှကုန်ကြမ်းကို အရင်းအမြစ်အဖြစ် ရယူစေရန် တောင်းဆိုနိုင်ပြီး ဈေးနှုန်းများကို မြင့်တက်စေနိုင်မည်ဟု ၎င်းတို့က ရှုမြင်ထားကြသည်။ သို့ဖြစ်ရာ ရော်ဘာဘုတ်အဖွဲ့၏ မည်သည့်ကြားဝင်ဆောင်ရွက်မှုမဆို အဆိုပါဒေသတွင်း၌ အရေးပါသည့် နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ တိုးတက်မှုတစ်ရပ်ကို ဖော်ဆောင်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။

      ရော်ဘာထုတ်လုပ်သူများ၏ လူမှုရေးအသင်းများ အမျိုးသားအဆင့်ပူးပေါင်းအဖွဲ့ (NCRPS) မှ ကိုယ်စားလှယ်များသည် ၁၁-၃-၂၀၂၄ နေ့တွင် အိန္ဒိယရော်ဘာဘုတ်အဖွဲ့၏ ဥက္ကဋ္ဌနှင့် တွေ့ဆုံလျက် ရော်ဘာတင်ပို့နိုင်ရေး ကြားဝင်ဆောင်ရွက်ပေးရန် တောင်းဆိုခဲ့ကြသည်။ ထိုသို့ တွေ့ဆုံရာ၌ ရော်ဘာတင်ပို့မှုကို အမြဲမပြတ်ဆောင်ရွက်နိုင်ရေးအတွက် ရော်ဘာဘုတ်အဖွဲ့အောက်ရှိ ကုမ္ပဏီများနှင့် ရော်ဘာထုတ်လုပ်သည့် လူမှုရေးအသင်းများအကြား ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မည့် လုပ်ငန်း စီမံချက်တစ်ရပ်ကို ချမှတ်ထားပြီးဖြစ်သည်ဟု ရော်ဘာဘုတ်အဖွဲ့ ဥက္ကဋ္ဌက ပြောကြားခဲ့ကြောင်း၊ ရော်ဘာဝယ်ယူရေးလုပ်ငန်းများအတွက် ဖြစ်နိုင်ခြေရှိသော အထောက်အပံ့များ ပေးအပ်ရန် ၎င်းဘုတ်အဖွဲ့က စဉ်းစားလျက်ရှိကြောင်း၊ မိမိတို့အနေဖြင့် အပြုသဘောရလဒ်ထွက်ပေါ်မည်ဟု ရှုမြင် ထားကြောင်းဖြင့် NCRPS မှ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး Babu Joseph က ပြောဆိုခဲ့သည်။

    ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလအတွင်း အိန္ဒိယရော်ဘာ၏ ဈေးနှုန်းများမှာ ထိုင်းနိုင်ငံ ဘန်ကောက်ဈေးကွက်၌ ဖြစ်ပေါ်သော ဈေးနှုန်းများ၏အောက်သို့ ကျဆင်းမှု ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။ အိန္ဒိယ ရော်ဘာဘုတ်အဖွဲ့၏ အချက်အလက်များအရ ၁၂-၂-၂၀၂၄ နေ့၌ မှိုင်းခံရော်ဘာအဆင့်-၄ (RSS-4) ဈေးနှုန်း သည် ၁ ကီလိုဂရမ်လျှင် ဘန်‌ကောက်ဈေးကွက်တွင် ၂၁၇.၄၃ ရူပီးနှုန်းခန့်ရှိပြီး အိန္ဒိယပြည်တွင်း၌ ၁၇၅ ရူပီးနှုန်းသာရှိကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။

ရော်ဘာ အဓိကထုတ်လုပ်တင်ပို့သည့် ထိုင်း၊ အင်ဒိုနီးရှားနှင့် အိုင်ဗရီကို့စ် နိုင်ငံများတွင် ရောင်းလိုအား ပြတ်လပ်မှုဖြစ်ပေါ်ခြင်းကြောင့် ကမ္ဘာ့ရော်ဘာဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်လာခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ အရှေ့တောင်အာရှဒေသနိုင်ငံများတွင် ဆောင်းရာသီကာလ ကျရောက်မှုနှင့်အတူ နိုဝင်ဘာ - ဒီဇင်ဘာကာလများအတွင်း ရာသီဥတု ကောင်းမွန်မှုမရှိခြင်းက ရော်ဘာထုတ်လုပ်မှုကို ကျဆင်းစေခဲ့သည်။

 အိန္ဒိယနိုင်ငံ၌ ပြည်ပသို့ ရော်ဘာတင်ပို့ရန် ဆွဲဆောင်မှုအဖြစ် ပို့ကုန်အပေါ် အခွန်အခများ ပြန်လည်ထုတ်ပေးသည့် အစီအစဉ်အောက်တွင် သင်္ဘောပေါ်အရောက်တင်ပို့မှု FOB တန်ဖိုးအပေါ် ၁.၄% အကျိုးခံစားခွင့်ကို ဗဟိုအစိုးရက ခွင့်ပြုပေးလျက်ရှိသည်။ အိန္ဒိယရော်ဘာဘုတ်အဖွဲ့အနေဖြင့် အိန္ဒိယသဘာဝရော်ဘာ ဟူသော အမှတ်တံဆိပ်ဖြင့် အရည်အသွေးကောင်းမွန်သည့် ရော်ဘာများကို ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် အသိအမှတ်ပြုလက်မှတ်ထုတ်ပေးလျက် ပြည်ပတင်ပို့မှု တိုးမြှင့်နိုင်ရေး ဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြောင်း သိရှိရသည်။

Source: The New Indian Express, 13 Mar 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

    ဗီယက်နမ်နိုင်ငံသည် ၂၀၂၃ ခုနှစ်အတွင်း ဆန်တန်ချိန် ၈.၁ သန်းအထိ စံချိန်တင် တင်ပို့နိုင် ခဲ့သော်လည်း ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင်မူ တန်ချိန် ၆.၅ သန်းမှ ၇ သန်း အတွင်းသာ လျော့နည်းတင်ပို့နိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်း ဗီယက်နမ်စားနပ်ရိက္ခာအသင်း၏ အစီရင်ခံစာတစ်စောင်တွင် ဖော်ပြထားပါသည်။

   အိန္ဒိယနှင့် ထိုင်းတို့၏နောက်၌ ကမ္ဘာ့တတိယအကြီးဆုံး ဆန်တင်ပို့သူဖြစ်သော ဗီယက်နမ်နိုင်ငံသည် အစောပိုင်းကာလများကပင် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုနှင့် လိုက်လျောညီထွေရှိစေရေးနှင့် ပြည်တွင်းစားနပ်ရိက္ခာ ဖူလုံမှုရှိစေရေးတို့ကို  ဖော်ဆောင်မှုနှင့်အတူ ၎င်း၏ဆန်တင်ပို့မှုကဏ္ဍ၌ အရေအတွက်ကို တဖြည်းဖြည်း လျှော့ချလျက် အရည်အသွေးမြင့်မားပြီး ဈေးကောင်းရသည့် ဆန်များတင်ပို့ခြင်းကိုသာ အလေးပေးဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ထုတ်ဖော်ပြောကြားထားသည်။

     မတ်လ ပထမရက်သတ္တပတ်အတွင်း ကျင်းပခဲ့သော နိုင်ငံတကာ ဆန်စပါးညီလာခံတစ်ခုတွင် တင်ပြခဲ့သော အဆိုပါ အစီရင်ခံစာကို ကြည့်ရှုခွင့်ရရှိခဲ့ရာ၌ ယခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ လလယ် အထိ ဗီယက်နမ်၏ ဆန်တင်ပို့မှုမှာ တန်ချိန် ၆၆၃၀၀၀ ရှိပြီး ယခင်နှစ် ကာလတူနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ၁၄.၄% မြင့်တက်ခဲ့ကြောင်း၊ အယ်လ်နီညိုဖြစ်စဉ်သည် ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နှစ်လယ်ကာလတိုင် ဖြစ်ပေါ် နိုင်ကြောင်း ခန့်မှန်းချက်များအရ အင်ဒိုနီးရှား၊ ဖိလစ်ပိုင်၊ မလေးရှား၊ တရုတ်နှင့် အာဖရိကနိုင်ငံများမှ ဆန်ဝယ်လိုအား မြင့်တက်လာခဲ့ကြောင်း ရိုက်တာသတင်းဌာနက ဖော်ပြပါသည်။

     အစိုးရက ရေးဆွဲချမှတ်ထားသည့် ဆန်တင်ပို့မှု မဟာဗျူဟာအရ ၂၀၃၀ ပြည့်နှစ်တွင် ဆန် တင်ပို့မှု တန်ချိန် ၄ သန်းသို့ ရောက်ရှိအောင် နှစ်စဉ်လျှော့ချ တင်ပို့မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ထို့အပြင် ဆန်စပါး စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုတွင် ပိုးသတ်ဆေး ကဲ့သို့သော အပင်ရောဂါပိုးမွှား ကာကွယ်နှိမ်နင်းသည့် ပစ္စည်းများ၏ ဓာတ်ကြွင်းများပါဝင်မှုကို လျှော့ချဖြတ်တောက်မည်ဖြစ်ပြီး အရည်အသွေးမြင့်ဆန်များ ဈေးကွက်ဖြန့်ကျက်တင်ပို့မှုကို ဆောင်ရွက်မည်ဖြစ်ကြောင်း ဗီယက်နမ်နိုင်ငံက ယခင်နှစ်တွင် ပြောကြားထားခဲ့သည်။

Source: NASDAQ, 7 March 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

     အိန္ဒိယနိုင်ငံအစိုးရသည် တန်ဇန်နီးယားနိုင်ငံသို့ ဘာစမာတီမဟုတ်သောဆန်ဖြူ တန်ချိန် ၃ဝဝဝဝ နှင့် ဂျီဗိုတီနှင့် ဂီနီယာဘစ်ဆောနိုင်ငံများသို့ ဆန်ကွဲတန်ချိန် ၈ဝဝဝဝ တို့ကို အမျိုးသားပို့ကုန်များ သမဝါယမလီမိတက် (National Cooperative Exports Limited - NCEL) မှတစ်ဆင့် တင်ပို့ခွင့်ပြုကြောင်း ပြည်ပကုန်သွယ်ရေးညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာနက ၁-၃-၂၀၂၄ ရက်နေ့တွင်  အမိန့်ကြော်ငြာစာ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါသည်။

     အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် ပြည်တွင်းဆန်အရောင်းမြှင့်တင်နိုင်ရေးအတွက် ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၂ဝ ရက်နေ့မှစတင်၍ ဘာစမာတီမဟုတ်သော ဆန်ဖြူတင်ပို့မှုကို တားမြစ်ပိတ်ပင်ခဲ့သော်လည်း အချို့ နိုင်ငံများ၏ စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံမှုအတွက် လိုအပ်ချက်အပေါ် တောင်းဆိုမှုများအရ အစိုးရ၏ ခွင့်ပြု ချက်ဖြင့် တင်ပို့လျက်ရှိပါသည်။

    အဆိုပါအမိန့်ကြော်ငြာစာတွင် ဖော်ပြချက်အရ အာဖရိကအရှေ့မြောက်ကမ်းရိုးတန်းပေါ်ရှိ ဂျီဗိုတီနိုင်ငံသို့ ဆန်ကွဲတန်ချိန် ၃ဝဝဝဝ နှင့် အနောက်အာဖရိကဒေသရှိ ဂီနီယာဘစ်ဆောနိုင်ငံသို့ ဆန်ကွဲတန်ချိန် ၅ဝဝဝဝ တင်ပို့ခွင့်ပြုခဲ့ကြောင်း၊ အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် အစောပိုင်းကာလတွင် နီပေါ၊ ကင်မရွန်၊ ကို့ဒီအိုင်ဗိုရီ၊ ဂီနီယာ၊ မလေးရှား၊ ဖိလစ်ပိုင်နှင့် ဆေရှဲလ်နိုင်ငံများသို့လည်း ဆန်တင်ပို့ ခွင့်ပြုခဲ့ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

Source: Economic Times, March 04, 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

    အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံတွင် ၂၀၂၄ ခုနှစ် မတ်လမှ ဧပြီလအတွင်း တစ်နိုင်ငံလုံး၌ စပါးတန်ချိန် ၈.၄၆ သန်း အထိ  ရိတ်သိမ်းထွက်ရှိနိုင်မည်ဟု စိုက်ပျိုးရေးဝန်ကြီးဌာနက ခန့်မှန်းလျက်ရှိပါသည်။

    အဆိုပါ ခန့်မှန်းချက်သည် အင်ဒိုနီးရှား စာရင်းအင်းဌာန၏ ဧရိယာနမူနာကောက်ယူ  စောင့် ကြည့်လေ့လာမှုအပေါ် အခြေခံထားကြောင်း၊ နိုင်ငံတစ်ဝန်းရှိ နယ်မြေဒေသများစွာတွင် စပါးရိတ် သိမ်း ရာသီကာလ ရောက်ရှိလာခဲ့ပြီး မေလတိုင်အောင် ရိတ်သိမ်းမှုများ ရှိနေမည်ဖြစ်သောကြောင့် ရာမာဒန်ဥပုသ်ကာလအတွက် ဆန်လုံလောက်စွာ ထောက်ပံ့ပေးနိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ စိုက်ပျိုးရေးဝန်ကြီး Andi Amran Sulaiman ၏ လမ်းညွှန်မှုအရ စိုက်ပျိုးဧရိယာများချဲ့ထွင်ခြင်း၊ စိုက်ပျိုးမှု အညွှန်းကိန်းတိုးမြှင့်ခြင်းနှင့် ထုတ်လုပ်မှုစွမ်းအားမြှင့်တင်ခြင်းဟူသော မဟာဗျူဟာသုံးရပ်ဖြင့် ဆန်စပါးနှင့် ပြောင်းထုတ်လုပ်မှုကို တိုးမြှင့်ဆောင်ရွက်သွားရန် အလေးပေးဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြောင်းဖြင့် အဆိုပါဝန်ကြီးဌာနမှ စားနပ်ရိက္ခာသီးနှံများဆိုင်ရာ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်ဖြစ်သူ Suwandi က ၂-၂-၂၀၂၄ နေ့တွင် ကြေညာချက်ထုတ်ပြန်ရာ၌ ပြောဆိုခဲ့သည်။

    အင်ဒိုနီးရှားအစိုးရသည် မြစ်ရေတင်စနစ်ဖြင့် ခြောက်သွေ့မြေများနှင့် မိုးကောင်းသောက် လယ်မြေများသို့ ရေများပို့လွှတ်ခြင်း၊ တွင်းတိမ်နှင့်တွင်းနက် မြေအောက်ရေ စုပ်ယူပေးဝေခြင်း၊ စိမ့်မြေများကောင်းမွန်စေရန် ဆောင်ရွက်ခြင်း၊ တောင်သူများအတွက် လယ်ယာစိုက်ခင်းများ၌ ဖြစ်ပေါ်နေသော ပြဿနာများအပေါ် တိုက်ရိုက်ဖြေရှင်းပေးခြင်းများဖြင့် စိုက်ပျိုးမှုကို အရှိန်မြှင့် တင်ဆောင်ရွက်ရှိပါကြောင်း Suwandi က ဆက်လက် ရှင်းလင်းပြောကြားခဲ့သည်။

    အင်ဒိုနီးရှားစာရင်းအင်းဌာနမှ ထုတ်လုပ်မှုဆိုင်ရာ စာရင်းအင်းလက်ထောက်ဖြစ်သူ M. Habibullah ကလည်း စပါးရိတ်သိမ်းထွက်ရှိမှုသည် မတ်လအတွင်း၌ တန်ချိန် ၃.၅၄ သန်းနှင့် ဧပြီလတွင် တန်ချိန် ၄.၉၂ သန်းရှိမည်ဟု ခန့်မှန်းထားကြောင်း၊ ပြည်နယ် (၁၀) ခုဖြစ်သော East Java၊ Central Java၊ West Java၊ South Sumatra၊ South Sulawesi၊ North Sumatra၊ Aceh၊ Lampung၊ West Nusa Tenggara နှင့် Banten တို့မှ မတ်လတွင် စိုက်ပျိုးထွက်ရှိမှု၏ ၈၇ ရာခိုင်နှုန်းကိုလည်းကောင်း၊ ဧပြီလတွင် ထုတ်လုပ်မှု၏ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းကိုလည်းကောင်း ပံ့ပိုးပေးမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: Antara News, 2 March 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

    ဩစတေးလျနိုင်ငံ မဲလ်ဘုန်းမြို့တွင် ကျင်းပလျက်ရှိသော အာဆီယံ-ဩစတေးလျ အထူး ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲသို့ တက်ရောက်နေသည့် အင်ဒိုနီးရှားသမ္မတ ဂျိုကိုဝီဒိုဒိုနှင့် ကမ္ဘောဒီးယား ဝန်ကြီးချုပ် ဟွန်မာနက်တို့သည် ၅-၃-၂၀၂၄ နေ့၌ နှစ်နိုင်ငံအကြား ဆန်ကုန်သွယ်မှုနှင့်စပ်လျဉ်း၍ သီးခြားတွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးခဲ့ကြကြောင်း သိရှိရပါသည်။

    အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ သမ္မတရုံး၏ သတင်းထုတ်ပြန်ချက်အရ ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံထံမှ ဆန်များ တင်သွင်းရေးအပါအဝင် စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံမှုကဏ္ဍ၌ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန် နှစ်နိုင်ငံခေါင်းဆောင် များက ဆွေးနွေးခဲ့ကြောင်း၊ အင်ဒိုနီးရှားသမ္မတ ဂျိုကိုဝီဒိုဒိုသည် နှစ်နိုင်ငံအကြား လက်မှတ်ရေးထိုး ထားသော ဆန်ကုန်သွယ်မှု သဘောတူညီချက်ကို ပြန်လည်သက်တမ်းတိုးပြင်ဆင်ရန် ကြိုးပမ်းလျက်ရှိကြောင်း၊ ထို့အပြင် သမ္မတဂျိုကိုဝီ အနေဖြင့် တင်သွင်းမည့်ဆန်များ၏ ဈေးနှုန်းနှင့် ပမာဏ တို့နှင့် စပ်လျဉ်း၍ နှစ်ဘက်သဘောတူညီမှုရှိသည့် အပြန်အလှန်ကုန်သွယ်မှု ယန္တရားစနစ်ဆိုင်ရာ အခြားသော နားလည်မှုစာချွန်လွှာတစ်စောင်အား လက်မှတ်ရေးနိုင်ရန်ကိုလည်း လိုလားလျက်ရှိကြောင်းဖြင့် Jakarta Globe သတင်းဌာနက ဖော်ပြပါသည်။

     ကမ္ဘောဒီးယား ဝန်ကြီးချုပ် ဟွန်မာနက်နှင့် တွေ့ဆုံရာတွင် နှစ်နိုင်ငံအကြား ရေးထိုးထား သည့် စိုက်ပျိုးရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု သဘောတူညီချက်ကို အကောင်အထည် ဖော်ဆောင်နိုင် ရေးအတွက် အထူးသဖြင့် စိုက်ပျိုးရေးစီမံခန့်ခွဲမှုဆိုင်ရာ စွမ်းဆောင်ရည်မြင့်တင်ခြင်း၊ ဆည်ရေပေး ဝေခြင်း၊ ဆန်စပါး ပြုပြင်ထုတ်လုပ်မှုနှင့် သိုလှောင်မှုနယ်ပယ်တို့၌ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံခြင်း စသည်တို့ကို နှစ်နိုင်ငံအစိုးရများက တွန်းအားပေးရန် လိုအပ်သည်ဟု သမ္မတဂျိုကိုဝီက ပြောကြားခဲ့သည်။

      အင်ဒိုနီးရှားနှင့် ကမ္ဘောဒီးယား တို့အကြား စည်းနှောင်မှုတွင် စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံရေးသည် အဓိကကျသော အခန်းကဏ္ဍအဖြစ် တည်ရှိနေပြီး နှစ်နိုင်ငံ စိုက်ပျိုးရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု ဆိုင်ရာ နားလည်မှုစာချွန်လွှာကို ၂၀၂၃ ခုနှစ်အတွင်း လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ယခင်နှစ် ၌ သမ္မတဂျိုကိုဝီသည် ကမ္ဘောဒီးယား ဝန်ကြီးချုပ် ဟွန်မာနက်အား ဂျကာတာမြို့တော်ရှိ Merdeka Palace အိမ်တော်တွင် လက်ခံတွေ့ဆုံခဲ့ပြီး ကမ္ဘောဒီယားမှ နှစ်စဉ် ဆန်တန်ချိန် ၂၅၀၀၀၀ ကို အင်ဒိုနီးရှားသို့ ပေးသွင်းရန် သဘောတူညီချက် ရယူခဲ့သည်။ အပြန်အလှန်အားဖြင့် ကမ္ဘောဒီးယား၏ စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံမှုကို အထောက်အပံ့ပြုရန်အတွက် အင်ဒိုနီးရှားဘက်မှ ဓာတ်မြေဩဇာများ ပေးသွင်းရန် သဘောတူခဲ့သည်။

     လက်ရှိကာလတွင် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ၌ ဆန်ဈေးနှုန်းများမှာ တစ်ဟုန်ထိုး မြင့်တက်လျက် ရှိပြီး ဖေဖော်ဝါရီလတွင် စံချိန်တင်အမြင့်မားဆုံးသို့ ရောက်ရှိခဲ့ကြောင်း အမျိုးသားစာရင်းအင်း‌ ‌အေဂျင်စီက အစီရင်ခံဖော်ပြထားသည်။ အရည်အသွေးကောင်း ပရီမီယံဆန်၏ ပျမ်းမျှရောင်းဈေးသည် ၁ ကီလိုဂရမ်လျှင် အင်ဒိုနီးရှား ရူပီးငွေ ၁၄၅၂၅ နှုန်း (၀.၉၂ ဒေါ်လာခန့်) ရှိပြီး ယခင်လ ဈေးနှုန်းနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ၆.၃၁% မြင့်တက်လာခဲ့သည်။ အလားတူ အလယ်အလတ်တန်းစားဆန် ၏ ဈေးနှုန်းသည် ယခင်လထက် ၇.၃၉% မြင့်တက်လျက် ၁ ကီလိုဂရမ်လျှင် ၁၄၁၆၂ ရူပီးနှုန်းသို့ လည်းကောင်း၊ အရည်အသွေးနိမ့်ဆန်သည် ၄.၆၅% ပိုမိုလျက် ၁ ကီလိုဂရမ်လျှင် ၁၃၆၆၄ ရူပီးနှုန်း သို့ လည်းကောင်း ရောက်ရှိခဲ့သည်။

     အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံသည် ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလအတွင်း ဆန်တန်ချိန် ၄၄၃၉၁၀ တန်ကို တင်သွင်းခဲ့ရာ ထိုင်းနိုင်ငံထံမှ အများဆုံးအဖြစ် ၅၅.၅၃% ပါဝင်ပြီး ၂၃၇၆၄၀ တန်ရှိကြောင်း၊ ၎င်း၏နောက်တွင် ပါကစ္စတန်မှ ၁၂၉၇၈၀ တန်၊ မြန်မာမှ ၄၁၆၄၀ တန်နှင့် ဗီယက်နမ်မှ ၃၂၃၄၀ တန် အသီးသီး တင်သွင်းခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း အင်ဒိုနီးရှား အမျိုးသားစာရင်းအင်း‌ အေဂျင်စီက ဖော်ပြထားသည်။

      အင်ဒိုနီးရှားနှင့် ကမ္ဘောဒီးယား နှစ်နိုင်ငံကြား ကုန်သွယ်မှုပမာဏမှာ ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် ဒေါ်လာ ၉၆၁.၂ သန်းရှိပြီး ယခင်နှစ် ကုန်သွယ်မှုတန်ဖိုး ဒေါ်လာ ၇၈၈.၃ သန်းအပေါ် ၂၁.၉၄% တိုး တက်ခဲ့ကြောင်း သိရှိရသည်။

Source: Jakarta Globe, March 6, 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)