ပြည်ပကုန်သွယ်မှုသတင်းများ

            ဇွန်လအစပိုင်းတွင် အာရှဒေသမှ အမေရိကန် ဘက်သို့ သယ်ယူသော ကုန်ပစ္စည်းတွေအတွက် ကုန်တင် သင်္ဘောငှားရမ်းစျေးနှုန်းများ တက်လာခဲ့ပါသည်။ ဤကဲ့သို့ ကုန်တင် သင်္ဘောငှားရမ်း စျေးနှုန်းများ တက်လာရခြင်းမှာ “အမေရိကန်အစိုးရက အချို့သောအာရှကုန်ပစ္စည်းတွေနှင့်ပတ်သက်ပြီး ကုန်သွယ် ရေးအခွန် ပြန်တင်ဖို့ စဉ်းစားနေသည်” ဆိုသော သတင်းများထွက်ပေါ်နေသည့်အတွက် ကုန်သည်တွေက ပစ္စည်းတွေကို အမြန်သယ်ပေးဖို့ စဉ်းစားပြီး ငှားရမ်းသူများ တိုးလာတာကြောင့် သယ်ယူခ တက်လာခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရှိရပါသည်။ ကုန်တင်သင်္ဘောငှားရမ်းခစျေးနှုန်း တက်လာခြင်းက တချို့လုပ်ငန်းတွေ အတွက် စရိတ်တက်နိုင်ပေမဲ့၊ အမြင်ကောင်းနဲ့ကြည့်မယ်ဆိုရင် ကုန်သွယ်ရေး လှုပ်ရှားမှုပြန်ဖြစ်လာနေတာ၊ လုပ်ငန်းအတွေ့အကြုံများ ပြန်လည်ကြွလာနေတာကို ပြသနေတဲ့အရာတစ်ခုလည်း ဖြစ်ကြောင်း နိုင်ငံတကာ သတင်းများအရ သိရှိရပါတသည်။

DOCA(ဧရာဝတီ)

             အာရှမှ အာရှတွင်း၊ ဥရောပနှင့် အမေရိက တိုက်သို့ ရေနံတင်ပို့ရာတွင် မဖြစ်မနေ ဖြတ်သွားရသော ကမ္ဘာ့အရေးအကြီးဆုံး ရေနံသယ်ယူပို့ဆောင်ရေးလမ်းကြောင်း ဖြစ်သည့် Strait of Hormuz လမ်းကြောင်းအား အီရန်ပါလီမန်က ပိတ်သိမ်းကြောင်းကြေညာအပြီးတွင် ရေနံကုန်သွယ်မှု၏ ၂၅% ခန့် ထိခိုက် နိုင်ခြင်းကြောင့် စီးပွားရေးဈေးကွက်များတွင် တုံ့ပြန်မှုများ ဖြစ်ပေါ်နေခဲ့ပြီး တစ်ရက်လျှင် ရေနံဈေးနှုန်းမှာ ၅% အထိ နေ့စဉ်ထိုးတက်နေကြောင်း သိရှိရပါသည်။ ဂျာမနီနှင့် ဂျပန်တို့မှ ရေနံ သယ်ယူပို့ဆောင် ရေးအတွက် အဓိကအားဖြင့် ယုံကြည်မှုထားသည့် သင်္ဘောလိုင်းကြီးများကလည်း လက်ရှိအခြေအနေကြောင့် ဟော်မုဇ်သွယ်လမ်းဖြတ်သွားသော လမ်းကြောင်းများကို ရှောင်ရှားကာ တခြားအန္တရာယ် နည်းသည့် လမ်းကြောင်းအသစ်များသို့ ပြောင်းလဲအသုံးပြုလာနေကြပြီ ဖြစ်ကြောင်း နိုင်ငံတကာသတင်းများအရ သိရှိရပါသည်။

DOCA(ဧရာဝတီ)

          အမေရိကန်အစိုးရသည် တရုတ်မှတင်သွင်းသော ပစ္စည်းများအပေါ် အခွန်များကို ဆက်တိုက် မြှင့်တင်နေကြောင်း သိရှိရပါပြီး မကြာသေးမီက ထုတ်ပြန်ခဲ့သော မူဝါဒအသစ်များအရ တရုတ်ပစ္စည်း အချို့အပေါ် ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းအခွန်ကို ပြန်လည်တိုးမြှင့်သတ်မှတ်ခဲ့ပြီး ယင်းကို “Liberation Day Tariffs” ဟုလည်း ခေါ်ကြောင်း သိရှိရပါတယ်။ အဆိုပါ အခွန်မူဝါဒအသစ်များကြောင့် တရုတ်နှင့်အမေရိကန်ကြားရှိ ကုန်သွယ်ရေးပမာဏတွင် ချိန်ညှိမှုများဖြစ်နိုင်သော်လည်း၊ စီးပွားရေးပညာရှင်များက ဤအပြောင်းအလဲ သည် အခြားဒေသများအတွက် အခွင့်အလမ်းသစ်များဖန်တီးနိုင် မည် ဖြစ်ပါသည်။

           အထူးသဖြင့် ထုတ်လုပ်ရေးစနစ်များသည် တရုတ်မှသာမက အာဆီယံနိုင်ငံများ၊ အာရှ အနောက် ပိုင်းနိုင်ငံများသို့ တဖြည်းဖြည်း ရွှေ့ပြောင်းလာနိုင်ပြီး ဒေသတွင်းစီးပွားရေးတိုးတက်မှုအတွက် အခြေခံအဖြစ်သုံးနိုင်သည်။ ထို့ပြင် အမေရိကန်က တရုတ်အပေါ် သတ်မှတ်ထားသည့် ၁၂၅ ရာခိုင်နှုန်း အခွန်များကိုလည်း အနာဂတ်တွင် ပြန်လည်သုံးသပ်နိုင်သော အလားအလာရှိနေသည်။ ယင်းက နိုင်ငံတကာ ကုန်သွယ်ရေးစနစ်မှာ ပိုမိုတင်းကျပ်သော်လည်း တိကျမှုရှိလာရန် အခွင့်အလမ်းတစ်ခု ဖြစ်နိုင်သည်ဟု သုံးသပ်သူများက ဆိုကြသည်။

DOCA(ဧရာဝတီ)

             ၂၀၂၅ ခုနှစ်န ဇွန်လအတွင်း၌ တရုတ်နိုင်ငံသည် သံမဏိလုပ်ငန်းတွင် အသုံးပြုသည့် သတ္တုများကို စုစုပေါင်း ၁၁၀ မီလီယံ တန်ချိန်အထိ တင်သွင်းနေကြောင်းသိရှိရပါတယ်။ ယင်းသတင်းအရေအတွက်သည် ယခင်လများထက် တိုးလာခြင်းဖြစ်ပြီး၊ ဈေးနှုန်းကျဆင်းလာမှုနှင့် သတ္တုကို ကြိုတင်သိုလှောင်လိုသည့် မျှော်မှန်းချက်များကြောင့် ဆောင်ရွက်နေသည်ဟုလည်း နိုင်ငံတကာသတင်းရေးသားသူများက သုံးသပ် နေကြ သည်ကိုလည်း တွေ့ရှိရပါတယ်။

             တရုတ်နိုင်ငံသည် ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး သံမဏိထုတ်လုပ်သူဖြစ်သည့်အတွက်၊ iron ore သတ္တုများကို အများဆုံးလိုအပ်နေသော နိုင်ငံဖြစ်သည့်အတွက် သတ္တုဈေးနှုန်းများ ကျဆင်းလာချိန်တွင် တရုတ်လုပ်ငန်းများသည် ငွေသက်သာစွာဖြင့် သတ္တုများ ဝယ်ယူ၍ သိုလှောင်နေကြခြင်းပင်ဖြစ်ပါသည်။ ယခုကဲ့သို့ သတ္တုသွင်းမှုတိုးလာခြင်းသည် တရုတ်နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးအနာဂတ်အတွက် မျှော်လင့်ချက်ရှိလာကာ ထုတ်လုပ်မှုမြှင့်မားနိုင်မည်ဟု ယူဆနိုင်သော်လည်း ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်အပေါ်တွင်လည်း သက်ရောက်မှု ရှိလာနိုင်သည်ဟု နိုင်ငံတကာ သတင်းတင်ဆက်မှုများအရ သိရှိရပါတယ်။

DOCA(ဧရာဝတီ)

      မလေးရှားနိုင်ငံအစိုးရအနေဖြင့် ပထဝီနိုင်ငံရေးပဋိပက္ခများ သက်ရောက်မှုခံရသည့် အဓိက ပို့ကုန်ဈေးကွက်များအပေါ် မှီခိုအားထားနေရခြင်းကို လျှော့ချရန်အတွက် စားအုန်းဆီတင်ပို့မှု စျေးကွက်အသစ်များရှာဖွေရန် ကြိုးပမ်းလုပ်ဆောင်နေသည်ဟု စိုက်ခင်းနှင့်ကုန်စည်များရေးရာဝန်ကြီး Mr. Datuk Seri Johari Abdul Ghani က ပြောကြားခဲ့ကြောင်း The Star သတင်းဌာနက ဇွန်လ ၂၂ ရက်နေ့တွင် ဖော်ပြထားပါသည်။

         အစ္စရေး-အီရန်ပဋိပက္ခနှင့် ရုရှား-ယူကရိန်းပဋိပက္ခများက အချို့သောကုန်သွယ်မှုဇုန်များသို့ ပို့ကုန်တင်ပို့မှုကို အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေကြောင်း၊ လက်ရှိအချိန်တွင် မလေးရှားသည် စားအုန်း ဆီ အပါအဝင် နှစ်စဉ် မ‌လေးရှားရင်းဂစ် ၁၈၆ ဘီလီယံတန်ဖိုးရှိသည့် ပို့ကုန်ပစ္စည်းများကို ကမ္ဘာ့ ဈေးကွက်သို့ တင်ပို့နေသော်လည်း ယခုအခါ လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခများကြောင့် အဆိုပါဈေးကွက် များ၏ တစ်စိတ်တစ်ဒေသသည် ဘေးအန္တရာယ်မြင့်မားသည့် အခြေအနေရှိသည်ဟု မှတ်ယူနိုင် ကြောင်း၊ သို့ဖြစ်ရာ မလေးရှားနိုင်ငံမှ ထုတ်လုပ်သော စားအုန်းဆီ သို့မဟုတ် ဟင်းချက်ဆီများကို ဝယ်ယူသုံးစွဲမှု မရှိသေးသည့် စျေးကွက်နိုင်ငံအသစ်များကို ရှာဖွေလေ့လာလျက်ရှိကြောင်း၊ ထိုသို့ ဆောင်ရွက်ခြင်း မလေးရှား၏ ပို့ကုန်အဆင့် တည်ငြိမ်နေစေရေးအတွက် အရေးကြီးပါကြောင်းနှင့် လက်ရှိအချိန်တွင် မလေးရှားသည် နိုင်ငံပေါင်း ၈၀ နီးပါးနှင့် ကုန်သွယ်မှုပြုလုပ်နေပြီး ယခုထက် မက ကုန်သွယ်မှုပိုမိုချဲ့ထွင်ရန် အစီအစဉ်ရှိကြောင်းဖြင့် စိုက်ခင်းနှင့် ကုန်စည်များရေးရာဝန်ကြီးက ပြောကြားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

       ကမ္ဘာ့စင်မြင့်ပေါ်တွင် အမျိုးသားပို့ကုန်များကဏ္ဍ ကြံ့ကြံ့ခံရပ်တည်နိုင်ရေးအတွက် ဆီအုန်း စိုက်ခင်းလုပ်ငန်းရှင်များနှင့် လုပ်ကွက်ငယ်တောင်သူများအနေဖြင့် အစိုးရနှင့် အနီးကပ်ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ကြရန်လည်း Mr. Johari က တိုက်တွန်းထားကြောင်း မလေးရှား အမျိုးသားသတင်း အေဂျင်စီတစ်ခုဖြစ်သည့် Bernama သတင်းစာ၌ ဖော်ပြထားသည်။

      နိုင်ငံတကာအဆင့်တွင် စိန်ခေါ်မှုများကို ဖြေရှင်းရန်အတွက် စိုက်ပျိုးသူများနှင့် လုပ်ငန်းရှင် များသည် အစိုးရနှင့်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ဥရောပဈေးကွက်သည် စားအုန်းဆီ ဝယ်ယူရာတွင် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ရေရှည်တည်တံ့မှုနှင့် ဇီဝမျိုးစုံမျိုးကွဲဆိုင်ရာသဟဇာတဖြစ်မှု အလေ့အထများကို ပိုမိုအလေးထားလာကြောင်း၊ ၎င်းစျေးကွက်များသို့ ဝင်ရောက်နိုင်ရန်အတွက် မလေးရှား ဆီအုန်းစိုက်ခင်းများသည် ဥရောပ၏ သတ်မှတ်စံချိန်စံညွှန်းများနှင့် ကိုက်ညီမှုရှိရမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ ရေရှည်တည်တံ့ခိုင်မြဲရေး စည်းမျဉ်းများကို လိုက်နာပြီး ဇီဝမျိုးကွဲများ ထိန်းသိမ်းမှု ရှိသည်ကို သက်သေပြရမည်ဖြစ်ပါကြောင်း ဝန်ကြီး Johari က မှတ်ချက်ပြုပြောဆိုခဲ့သည်။

      ဝန်ဆောင်မှုကောင်းများ ပေးအပ်ခြင်းနှင့် ဝယ်သူ၏လိုအပ်ချက်များကို ဖြည့်ဆည်းပေးခြင်း သည် ဝယ်သူအသစ်များကို ရေရှည်ဖောက်သည်များအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲရာတွင် ဦးစားပေး လုပ်ဆောင်ရမည့် အချက်ဖြစ်ပြီး ပေးအပ်သည့်ဝန်ဆောင်မှု ကောင်းမွန်မှသာ မလေးရှားထံမှ စားအုန်းဆီများကို ပိုမိုဝယ်ယူရန် တောင်းဆိုနိုင်မည်ဖြစ်သည်ဟု Mr. Johari က ဆက်လက်ပြော ကြားခဲ့ကြောင်း သတင်းရရှိပါသည်။

Source: The Star, 22^nd Jun 2025(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)