ပြည်ပကုန်သွယ်မှုသတင်းများ

     ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး ပြန်လည်နာလန်ထူလာနိုင်မှုနှင့် အရည်အသွေး မြင့်မားသော ဆန်များကို ပိုမိုဦးစားပေးလာမှုတို့ကြောင့် ထိုင်းနိုင်ငံသည် ဟောင်ကောင်နှင့် တရုတ်နိုင်ငံသို့ထံ ဆန်တင်ပို့မှု ယခုနှစ်တွင် မြင့်တက်လာနိုင်ရန် မျှော်လင့်လျက်ရှိသည်။ ထို့အပြင် ထိုင်းနိုင်ငံသည် တရုတ်နိုင်ငံ ရှန်ဇန်မြို့တွင် ဆန်ဖြန့်ဖြူးရေးစင်တာ ထူထောင်ရန် အလိုရှိလျက်ရှိပါသည်။ ဟောင်ကောင် ဆန်ကုန်သည်အသင်း ဥက္ကဌ၊ China Mercbents Godown, Wharf & Transportation Company မှ အလုပ်အမှုဆောင်အဖွဲ့ဝင်တို့နှင့် ပြုလုပ်ခဲ့သည့် အစည်းအဝေးအပြီးတွင် ထိုင်းနိုင်ငံ စီးပွားရေးနှင့်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးက ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ဆန်ဝယ်ယူမည့် ဖောက်သည် အုပ်စုအားလုံးအတွက် ဆန်များ၏ အရည်အသွေးကို ပိုမိုကောင်းမွန်အောင်ဖန်တီးမည့် မူဝါဒရှိနေ ပြီး ထိုင်းဆန်သည် ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်တွင် ယှဉ်ပြိုင်နိုင်မည့် ထိန်းသိမ်းနည်းအဆင့်အတန်းလည်း ရှိနေကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ ဟောင်ကောင်သည် ယခုနှစ်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံမှ စံပါယ်ဆန်မွှေးတန်ချိန် ၁၈၀၀၀၀ ဝယ်ယူရန်စီစဉ်ထားပြီး လွန်ခဲ့သည့် နှစ်ကထက် တန်ချိန် ၃၀၀၀၀ တိုးမြှင့်ဝယ်ယူမည်ဖြစ်ကြောင်းသိရပါသည်။ မတ်လ ၈ ရက်နေ့နှင့် ၉ ရက်နေ့တို့တွင် ထိုင်းနိုင်ငံစီးပွားရေးနှင့်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးသည် ထိုင်းစံပါယ်ဆန်မွှေးတင်သွင်းသူများ နှင့် တွေ့ဆုံခဲ့ပြီး ရှန်ဇန်မြို့တွင် ဖြန့်ဖြူးရေးစင်တာ တည်ထောင်ရန် စိတ်ဝင်စားမှု ပြသခဲ့ပါသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံစီးပွားရေးနှင့်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနကလည်း စင်တာအတွက် မြေငှားရမ်း ရန်ကိစ္စနှင့် ပတ်သက်ပြီး တရုတ်နိုင်ငံအစိုးရနှင့် ဆွေးနွေးပေးသွားရန် အသင့်ဖြစ်နေပါသည်။

     ဟောင်ကောင်သည် ထိုင်းနိုင်ငံအတွက် အမေရိကန်နှင့် တရုတ်နိုင်ငံပြီးနောက် တတိယမြောက်အကြီးမားဆုံး ထိုင်းစံပါယ်ဆန်မွှေးတင်သွင်းသူဖြစ်ပါသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံအစိုးရသည် ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် ဆန်တန်ချိန် ၇.၅ သန်းတင်ပို့ရန် စီစဉ်လျက်ရှိကြောင်း သိရပါသည်။

Source : Bangkok Post

DOCA(ရန်ကုန်)

     ဗီယက်နမ်နိုင်ငံစက်မှုနှင့် ကုန်သွယ်ရေးဝန်ကြီးသည် စင်္ကာပူနိုင်ငံကုန်သွယ်ရေးနှင့် စက်မှုဝန်ကြီးဌာန၊ ဒုတိယဝန်ကြီးနှင့် ၂၀၂၄ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၀ရက်နေ့၌ ဟနွိုင်းမြို့တွင်တွေ့ဆုံခဲ့ပြီး နှစ်နိုင်ငံ အကြား စီးပွားရေးနှင့်ကုန်သွယ်မှုကဏ္ဍတို့တွင် ပိုမိုအားကောင်းလာစေရန် ဆွေးနွေးမှုများပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်။ ဝန်ကြီးနှစ်ဦးစလုံးသည် နှစ်နိုင်ငံ၏ လက်ရှိစီးပွားရေးပူးပေါင်းမှုမှာ အရှေ့တောင်အာရှ၏ အောင်မြင်သောစီးပွားရေးအကျိုးတူ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများ၏ စံပြဖြစ်ကြောင်း အမွှမ်းတင်ပြောကြားသွားခဲ့ပါသည်။ ထို့ပြင် စွမ်းအင်ကူးပြောင်းမှု၊ ဒီဂျစ်တယ်စီးပွားရေး၊ ဒီဂျစ်တယ်ပြောင်းလဲမှု၊ အစိမ်းရောင်စီးပွားရေး စသည့်ကဏ္ဍများတွင် နှစ်နိုင်ငံပူးပေါင်းရင်းနှီးမြှုပ်နှံသွားမည်ဖြစ်သည်။ စွမ်းအင်ကဏ္ဍသည် ဆွေးနွေးမှု၏ အဓိကအကြောင်းအရာအဖြစ် ပေါ်ပေါက်ခဲ့ပြီး အဆိုပါကဏ္ဍတွင် နှစ်ဦးနှစ်ဖက်အကျိုးရရှိရန် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သွားရန်အတွက် အသားပေးပြောဆိုခဲ့ကြပါသည်။ ထို့ပြင် မြောက်များစွာသော အလားအလာရှိသည့် ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မှုများရှိနေသေးပြီး စင်္ကာပူကုန်သွယ်ရေးနှင့် စက်မှုဝန်ကြီးက လေစွမ်းအင်နှင့် သန့်ရှင်းသောစွမ်းအင်ကဏ္ဍတို့တွင် အခြားမိတ်ဖက်များနှင့်ပူးပေါင်းကာ သုတေသနပြုလုပ်ပြီး လက်တွေ့အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်သွားရန်အတွက် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံကို အဆိုပြုခဲ့ကြောင်းသိရပါသည်။ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံစက်မှုနှင့် ကုန်သွယ်ရေးဝန်ကြီးကလည်း သန့်ရှင်းသောစွမ်းအင်ကဏ္ဍပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရာတွင် စင်္ကာပူနိုင်ငံက မူဝါဒလုပ်ထုံးလုပ်နည်းအတွေ့အကြုံများကို မျှဝေပေးရန်မျှော်လင့်လျက်ရှိပါသည်။ စင်္ကာပူနိုင်ငံသည် အာဆီယံတွင် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၏ စတုတ္ထအကြီးဆုံးကုန်သွယ်ဖက်နိုင်ငံဖြစ်ပြီး ဒုတိယအကြီးမားဆုံး နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူဖြစ်ပါသည်။ ၂၀၂၃ခုနှစ်တွင် နှစ်နိုင်ငံကုန်သွယ်မှုပမာဏမှာ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၉.၁ဘီလီယံရှိခဲ့ပြီး ၂၀၂၄ခုနှစ်၏ ပထမ ၂လတာကာလတွင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁.၅ဘီလီယံရှိခဲ့ပါသည်။

Source : Vietnam Plus

DOCA(ရန်ကုန်)

      ထိုင်းနိုင်ငံအရှေ့မြောက်ပိုင်းခရိုင်ရှိ စပါးစိုက်တောင်သူများအနေဖြင့် ခြောက်သွေ့သော ရာသီကာလအတွင်း ရာသီပေါ်စပါးကို စိုက်ပျိုးပြီးနောက် ရေပြတ်လပ်မှုကို ရင်ဆိုင်ရလျက်ရှိ ကြောင်းသိရှိရပါသည်။ လက်ရှိကာလတွင် ထိုင်းနိုင်ငံအတွင်းရှိ အလယ်အလတ် အရွယ်အစားရှိ သည့် ဆည်တမံသုံးခုတွင် ရေနည်းပါးနေခြင်းက စပါးစိုက်ခင်းများကို ခြောက်သွေ့မှုဖြစ်ပေါ်စေ လျက်ရှိပါသည်။

       Nakhon Ratchasima ပြည်နယ်၊ Non Thai ခရိုင်ရှိ Nong Kok ရေလှောင်ကန်၏ ရေမျက်နှာပြင်သည် လျင်မြန်စွာ လျော့နည်းကျဆင်းလျက်ရှိပြီး၊ လက်ရှိကာလတွင် အဆိုပါရေ လှောင်ကန်တွင် ရေပမာဏ ၄၉၈,ဝဝဝ ကုဗမီတာ (ရေလှောင်ကန်၏သိုလှောင်နိုင်စွမ်းအား၏ ၁၆.၇၈ ရာခိုင်နှုန်း) ခန့်သာ သိုလှောင်ထားကြောင်း သိရှိရပါသည်။ ဖော်ပြပါအခြေအနေကြောင့် အဆိုပါရေလှောင်ကန်အနေဖြင့် နွေစပါးစိုက်တောင်သူများကို ရေပေးဝေနိုင်ခြင်းမရှိတော့ ကြောင်းနှင့် နောင်လာမည့်နှစ်၏ ခြောက်သွေ့ရာသီကာလအတွင်း မိုးခေါင်ရေရှားဖြစ်ပေါ်မှုနှင့်ရေပြတ်လပ်မှုတို့မှ အကာအကွယ်ပေးနိုင်ရန် လက်ရှိကာလတွင် ရေလှောင်ကန်မှရေများအား Non Thai နှင့် Pra Thong Kham ခရိုင်တို့တွင် နေထိုင်သူများအား ဦးစားပေး၍ သောက်သုံးရေအတွက် ရေပေးဝေလျက်ရှိကြောင်း သိရှိရပါသည်။

     ယခုနှစ်အတွင်း Non Thai ခရိုင်တွင် မိုးခေါင်ရေရှားမှုမှာ ဆောလျင်စွာအပြင်းအထန် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီး Nong Kok ရေလှောင်ကန်မှ ရေများမှာ လျင်မြန်စွာကုန်ခမ်းလျက်ရှိကြောင်းနှင့် ၄င်းရေလှောင်ကန်မှရေအများစုကို Non Thai ခရိုင် ၊ Sa Chon Khe ဒေသနှင့်  Pra Thong Kham ဆေးရုံတို့သို့ ပေးဝေလျက်ရှိသဖြင့် ဒေသခံရွာသားများမှာ စိုးရိမ်ပူပန်လျက်ရှိကြကြောင်း သိရှိရပါသည်။

    ထိုင်းနိုင်ငံ၊ ဆည်မြောင်းဦးစီးဌာနရုံး၏ ထုတ်ပြန်ကြေညာချက်အရ Dan Khun Thot ခရိုင်ရှိ Huay Prasat Yai ရေလှောင်ကန်၊ Prathai ခရိုင်ရှိ Bueng Kraton ရေလှောင်ကန်နှင့် Non Thai ခရိုင်ရှိ Nong Kok ရေလှောင်ကန်သုံးခုတွင် ရေပြတ်လပ်မှုပြင်းထန်စွာဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိပြီး၊ ရေမျက်နှာပြင် ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းအောက်သို့ လျော့နည်းကျဆင်းလျက်ရှိကြောင်းနှင့် Nong Kok ရေလှောင်ကန်တွင် ရေအနည်းဆုံးရှိပြီး ရေလှောင်ကန်၏ ၁၆.၇၈ ရာခိုင်နှုန်းသာ ရှိကြောင်း သိရှိရပါသည်။

    ထိုင်းနိုင်ငံ အရှေ့မြောက်ပိုင်းပြည်နယ်ရှိ ဒေသအများအပြားတွင် နွေစပါးစိုက်ပျိုးသည့် တောင်သူများမှာ ယခုနွေရာသီကာလအတွင်း ရေရှားပါးမှုကို တွေ့ကြုံနေကြရပါသည်။ Khon Buri ခရိုင်မှ စပါးစိုက်‌တောင်သူ Mr. Tang Prachitkhonburi က ပူပြင်းခြောက်သွေ့သည့် ရာသီ ဥတုကြောင့် ၎င်းလယ်အနီးရှိ ရေပေးဝေးမှုအရင်းအမြစ်များ လျင်မြန်စွာ ခမ်းခြောက်လျက်ရှိ ကြောင်းနှင့် အိမ်နီးချင်းလယ်သမားများ၏ ရာပေါင်းများစွာသော စပါးစိုက်ခင်းများမှာ ပျက်စီးဆုံးရှုံးလျက်ရှိကြောင်း၊ Khon Buri ခရိုင်ရှိ Moon Bon ဆည်မှာ အဓိကရေရရှိနိုင်သော အရင်း အမြစ်တစ်ခုဖြစ်ပြီး အဆိုပါဆည်မှာ ရေလျော့နည်းကျဆင်းမှုကြောင့် ရေပေးဝေမှုရပ်တန့်သွားနိုင် ကြောင်း သိရှိကြသော်လည်း ဆန်ဈေးနှုန်းမှာ တစ်ကီလိုဂရမ်လျှင် ၁ဝ ဘတ်ခန့်သို့ ဈေးနှုန်း မြင့်တက်လျက်ရှိခြင်းကြောင့် တောင်သူများသည် ခြောက်သွေ့သောရာသီကာလတွင် နွေစပါးကို ရွေးချယ်စိုက်ပျိုးခြင်းဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

Source : Bangkok Post, March 16, 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

    တောမီးနှင့် မီးခိုးမြူများ တားဆီးကာကွယ်ရေးဆိုင်ရာ ပြည်နယ်အေဂျင်စီများ၏ ကြိုတင် ကာကွယ်မှု အစီအမံများနှင့် အစီရင်ခံချက်များကို စစ်ဆေးရန် ၁၆-၃-၂၀၂၄ ရက်နေ့၌ ချင်းမိုင်မြို့ သို့ သွားရောက်ခဲ့သည့် ခရီးစဉ်အတွင်း လေထုညစ်ညမ်းမှုဖြစ်စေသည့် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများထံမှ ပြောင်းတင်သွင်းမှုကို ပိတ်ပင်မည်ဖြစ်သည်ဟု ထိုင်းနိုင်ငံဝန်ကြီးချုပ် Srettha Thavisin က ပြောကြားခဲ့ကြောင်း ဘန်ကောက်ပို့စ်သတင်းဌာန၏ ၁၇-၃-၂၀၂၄ နေ့ သတင်းဖော်ပြချက်အရ သိရှိ ရပါသည်။

     အဆိုပါခရီးစဉ်၌ သတင်းထောက်များသို့ ပြောကြားရာတွင် ထိုင်းနိုင်ငံမြောက်ပိုင်း၌ လေထုအတွင်း PM 2.5 အဆင့်ရှိသည့် သေးငယ်သောဖုန်မှုန့်များ ပါဝင်မှုမြင့်တက်လျက် လေထု ညစ်ညမ်းမှုဖြစ်ပေါ်နေသည့် ကိစ္စရပ်နှင့် စပ်လျဉ်း၍ ထိုင်းအစိုးရသည် ကမ္ဘောဒီးယား၊ လာအိုနှင့် မြန်မာ နိုင်ငံများရှိ သက်ဆိုင်ရာဌာနများနှင့် ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမှုများ လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြောင်း၊ ထိုင်း နိုင်ငံအနေဖြင့် အခြားသောနိုင်ငံများ၏ အချုပ်အခြာအာဏာကို ဝင်ရောက်စွက်ဖက်၍ မရသည်ကို နားလည်သော်လည်း ပြောင်းတင်သွင်းမှုမြင့်မားသောရာသီတွင် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများမှ ပြောင်းတင် သွင်းမှုများကို ပိတ်ပင်ခြင်းမပြုလုပ်ပါက တောမီးရှို့ခြင်းပြဿနာကို ဖြေရှင်းနိုင်လိမ့်မည် မဟုတ် ကြောင်း၊ PM 2.5 ဖုန်မှုန့်ပြဿနာသည် လယ်သမားများက ၎င်းတို့၏ စိုက်ပျိုးရေး စွန့်ပစ်ပစ္စည်း များကို စိုက်ခင်းမှရှင်းလင်းဖယ်ရှားပြီး သီးနှံအသစ်စိုက်ပျိုးမည့် မြေယာများပြင်ဆင်ရန်အတွက် မီးရှို့ခြင်းနှင့် စီးပွားရေးပြဿနာများကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ ရွာသူရွာသားအချို့မှာ တောရိုင်းတိရိစ္ဆာန်များ ရှာဖွေစားသောက်ရန်အတွက် တောမီးရှို့ခြင်းလည်းရှိကြောင်း၊ သို့ဖြစ်ရာ တောင်သူလယ်သမားများ၏ စိုက်ပျိုးရေး စွန့်ပစ်ပစ္စည်းများကို ရှင်းလင်းဖယ်ရှားမှုတွင် နည်းလမ်း အသစ်များ ရှာဖွေသွားရန်နှင့် လက်တွေ့ပြန်လည်အသုံးချနိုင်သည့် အသိပညာများ ရရှိစေရေး ပညာပေးလုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်ရန်လည်း လိုအပ်လျက်ရှိကြောင်း၊ တောမီးကာကွယ်ရေးနှင့် ငြှိမ်းသတ်ရေးအတွက် ရန်ပုံငွေအား အစိုးရအနေဖြင့် မကြာသေးမီက အတည်ပြုပေးခဲ့ကြောင်းဖြင့် ဝန်ကြီးချုပ် Srettha Thavisin ကပြောကြားခဲ့သည်။

    လေထုအတွင်း PM 2.5  ဖုန်မှုန့်ပါဝင်မှု မြင့်တက်စေသည့် အခြားအကြောင်းအရင်း တစ်ခု ဖြစ်သော ယာဉ်ကြောပိတ်ဆို့မှုပြဿနာနှင့် စပ်လျဉ်း၍ ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ်သည် ပို့ဆောင်ရေးဝန်ကြီး နှင့် အခြားအေဂျင်စီများမှ တာဝန်ရှိသူများနှင့်လည်း တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့သည်။

    ကမ္ဘာ့လေထုအရည်အသွေးအား တိုင်းတာထုတ်ပြန်နေသည့် IQAir အဖွဲ့၏ အချက်အလက် များအရ ချင်းမိုင်သည် ကမ္ဘာ့လေထုညစ်ညမ်းမှု အများဆုံးမြို့ကြီး ၁၀ မြို့တွင် ထိပ်ဆုံးမှ ရပ်တည် နေပြီး ၎င်းနောက်တွင် ပါကစ္စတန်နိုင်ငံ လာဟိုးမြို့၊ တရုတ်နိုင်ငံ ပေကျင်းမြို့၊ အိန္ဒိယနိုင်ငံ ဒေလီ မြို့နှင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ ဒါကာမြို့တို့ ပါဝင်ကြောင်း သိရှိရသည်။

     ဘန်ကောက်ပို့စ်သတင်းဌာန၏ ၂၀-၃-၂၀၂၄ နေ့၌ ဖော်ပြသော အခြားသတင်းတစ်ပုဒ်အရ လယ်သမားများ၏ လယ်ယာမီးရှို့သည့်ဒေသများမှ ပြောင်းတင်သွင်းမှုကို တားမြစ်ပိတ်ပင်ရန် ထိုင်းအစိုးရအဖွဲ့က ၁၉-၃-၂၀၂၄  ရက်၊ အင်္ဂါနေ့တွင် အတည်ပြုခဲ့ကြောင်း သိရှိရသည်။

    ထိုင်းအစိုးရအဖွဲ့သည် ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ သတိပေးချက်များကို စတင်စေသည့် နှစ်စဉ် မီးခိုးငွေ့များကြောင့် ဖြစ်ပေါ်သော မီးခိုးမြူ ပြဿနာကို တိုက်ဖျက်ရန်အတွက် လယ်ယာမီးရှို့သည့် အလေ့အထရှိသော နယ်မြေဒေသများမှ ပြောင်းများတင်သွင်းမှုကို တားမြစ်ပိတ်ပင်မည့် အမိန့် တစ်ရပ် ထုတ်ပြန်နိုင်‌ရေး ပြင်ဆင်ဆောင်ရွက်ရန် စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး ဝန်ကြီး ဌာနသို့ ညွှန်ကြားထားကြောင်း၊ ယခုဆုံးဖြတ်ချက်သည် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများ၌ လယ်ယာမီးရှို့ခြင်း ကြောင့် လေထုညစ်ညမ်းမှု ဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိခြင်းအပေါ် ထိုင်းအစိုးရ အနေဖြင့် စိုးရိမ်မကင်းဖြစ် လျက်ရှိသည်ကို ထုတ်ဖော်ပြသခြင်းပင်ဖြစ်ကြောင်း၊ မည်သည့်သွင်းကုန် တားမြစ်ချက်မဆို ကမ္ဘာ့ ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့၏ သက်ဆိုင်ရာစည်းမျဉ်းများကို လိုက်နာရမည်ဖြစ်ရာ အမိန့်ထုတ်ပြန်နိုင်ရေး မှာ ယခုနှစ်တွင် ပြဋ္ဌာန်းရန် ပြင်ဆင်လျက်ရှိသည့်  Clean Air Act ကို အတည်ပြု ပြီးစီးချိန်အထိ  စောင့်ဆိုင်းရမည်ဖြစ်ကြောင်းဖြင့် အစိုးရပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ Chai Wacharonke က ပြောကြား ခဲ့သည်။

     ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အစေ့ထုတ်ပြောင်း ဈေးကွက်ဝယ်လိုအားမှာ နှစ်စဉ် ပြောင်းတန်ချိန် ၈.၉ သန်းရှိကြောင်း၊ ပြည်တွင်းထုတ်လုပ်မှုသည် တစ်နှစ်လျှင် တန်ချိန် ၄.၉ သန်းခန့်ရှိကြောင်း Mr. Chai က ဆက်လက် ပြောကြားခဲ့သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံသည် လက်ရှိတွင် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများမှ ပြောင်း တန်ချိန် ၁.၆ သန်းခန့် တင်သွင်းနေပြီး မြန်မာနိုင်ငံမှ တန်ချိန် ၆ သိန်းမှ ၇ သိန်းခန့်အထိ၊ လာအိုမှ တန်ချိန် ၃ သိန်းမှ ၄ သိန်းအထိနှင့် ကမ္ဘောဒီးယားမှ တန်ချိန် ၁ သိန်းခန့်ကို တင်သွင်းလျက် ရှိ ကြောင်း၊ အခြားနိုင်ငံများမှ ပြောင်းတန်ချိန် ၂ သန်းကျော်ကို ဝယ်ယူပြီး အများစုမှာ ဘရာဇီးမှဖြစ်ကြောင်း သိရှိရသည်။

     ၁၉-၃-၂၀၂၄ ရက်နေ့တွင် ပြုလုပ်ခဲ့သော အစိုးရအဖွဲ့ အစည်းအဝေးအပြီးတွင် ဝန်ကြီးချုပ် Srettha Thavisin က အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံမှ တင်သွင်းမှုကို ကန့်သတ်ခြင်း သို့မဟုတ် တားမြစ်ခြင်း မှန်သမျှသည် လယ်ယာထွက်ကုန်ဆိုင်ရာ မီးရှို့ခြင်းနှင့် ဆက်နွှယ်ကြောင်း အထောက်အထားဖြင့် ပြသနိုင်ရန် လိုအပ်မည်ဖြစ်ကြောင်း အခိုင်အမာ ပြောကြားခဲ့သည်။ ထို့ထက်ပို၍ အရေးကြီးသည် မှာ အဆိုပါပြောင်းတင်သွင်းမှု တားမြစ်ချက်အစီအမံများ အားလုံးသည် ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့ (WTO) နှင့် နိုင်ငံတကာကုန်သွယ်မှုသဘောတူညီချက်များကို တင်းတင်းကျပ်ကျပ် လိုက်နာရမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ အထူးသဖြင့် စိုက်ပျိုးရေးဆိုင်ရာ မီးရှို့ခြင်းမြင့်မားချိန်အတွင်း  မီးခိုးမြူငွေ့ ညစ်ညမ်း မှုကို တိုက်ဖျက်ရန်ရည်ရွယ်၍ ရေးဆွဲထားသည့် ထိုင်းနိုင်ငံစီးပွားကူးသန်းဝန်ကြီးဌာန၏ ပို့ကုန်နှင့် သွင်းကုန်အက်ဥပဒေဖြင့်လည်း လွှမ်းခြုံမှုရှိစေရမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: Bangkok Post, 17 & 20 March 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

     ဗီယက်နမ်နိုင်ငံတွင် ရောင်းလိုအား ကျဆင်းမှုကြောင့် ၂ဝ၂၄ ခုနှစ် မတ်လအစောပိုင်းတွင် ကော်ဖီစေ့ဈေးနှုန်းများမှာ ၈.၉၆% မြင့်တက်ပြီး ကော်ဖီစေ့ ၁ ကီလိုဂရမ်လျှင် ဗီယက်နမ်ဒေါင်ငွေ ၉၁၂ဝဝ (အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၃.၇ဝ) သို့ ရောက်ရှိခဲ့ပါသည်။ ဈေးနှုန်းအနည်းငယ် ပြန်မကျမီ ၃ ရက်ခန့်အလိုဖြစ်သော မတ်လ ၈ ရက်နေ့တွင် ကော်ဖီဈေးနှုန်းသည် ဗီယက်နမ်ဒေါင် ၉၂ဝဝဝ ဖြင့် အမြင့်ဆုံး စံချိန်တင်ရောက်ရှိခဲ့ပြီး ၁ နှစ်တာကာလအတွင်း ၂၈.၈% မြင့်တက်ခဲ့ခြင်းကြောင်း သိရှိ ရပါသည်။

     ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ Dak Lak ခရိုင်ရှိ ကော်ဖီကုန်သည်တစ်ဦးဖြစ်သူ Ms. Nguyen Hoang Yen က ၂ဝ၂၂-၂၃ ကော်ဖီရိတ်သိမ်းရာသီအတွင်း ဒီဇင်ဘာလကပင် ၎င်း၏ ကော်ဖီစေ့ ကုန်လက်ကျန် တစ်ဝက်မှာ တင်ပို့သူများထံ ရောင်းချခဲ့ပြီးဖြစ်ကြောင်းနှင့် ကမ္ဘာ့ကော်ဖီစေ့ ဝယ်လိုအား မြင့်တက် ပြီး အရောင်းကျဆင်းနေမှုကြောင့် ကော်ဖီစေ့ဈေးနှုန်းများမှာ မကြာမီကာလတွင် စံချိန်အသစ်သို့ ဆက်လက်မြင့်တက်လာနိုင်ကြောင်း ပြောဆိုပါသည်။

   ကော်ဖီစေ့ ဝယ်လိုအားမြင့်မားနေမှုကြောင့် မေလတွင်တင်ပို့ရမည့် ရိုဘတ်စတာကော်ဖီ LRCc2 ကြိုတင်အရောင်းစာချုပ်ပါဈေးနှုန်းမှာ ယခုနှစ်အတွင်း ဒေါ်လာ ၂ဝဝ ခန့် မြင့်တက်ခဲ့ပြီး မတ်လ ဒုတိယပတ်၌ ၁ တန်လျှင် ဒေါ်လာ ၃၃၈၁ နှုန်းသို့ ရောက်ရှိခဲ့ကြောင်း Dak Lak ခရိုင် စိုက်ပျိုးရေးနှင့် ကျေးလက်ဒေသဖွံ့ဖြိုးရေး ဦးစီးဌာနက ပြောကြားခဲ့သည်။ ဗီယက်နမ်ကိုကာ ကော်ဖီအသင်း (VICOFA) ၏ ဒုတိယဥက္ကဌဖြစ်သူ Mr. Do Ha Nam က ကမ္ဘာ့ကော်ဖီ ရောင်းလို အားမှာ လျော့နည်းကျဆင်းလျက်ရှိကြောင်း၊ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၌ လွန်ခဲ့သောရာသီကာလအတွင်း ရိတ်သိမ်းခဲ့သော ကော်ဖီ၏ ၃ဝ% မျှသာ ဈေးကွက်တွင် ဆက်လက်ကျန်ရှိကြောင်းနှင့် အသင်း၏ ခန့်မှန်းချက်အရ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုနှင့် တောင်သူများမှ ပိုမိုအမြတ်အစွန်းရရှိသည့် ဒူးရင်းသီး နှင့် အခြားသစ်သီးများသို့ ပြောင်းလဲစိုက်ပျိုးကြခြင်းကြောင့် ယခုနှစ် ကော်ဖီရိတ်သိမ်းမှုမှာ ၁ဝ% ခန့် လျော့နည်းကျဆင်းနိုင်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

     အခြားသော ကော်ဖီထုတ်လုပ်မှု အကြီးမားဆုံးနိုင်ငံများဖြစ်သည့် ဘရာဇီး၊ အင်ဒိုနီးရှားနှင့် အိန္ဒိယတို့တွင် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကြောင့် ကော်ဖီစေ့ထုတ်လုပ်မှုမှာ ၁ဝ% မှ ၁၅% အကြား ကျဆင်းခဲ့သည်။ ပင်လယ်နီဒေသ၌ လုံခြုံရေးတင်းမာမှုများကြောင့် သင်္ဘောတင်ပို့ခများ မြင့်တက် မှုနှင့်အတူ ကော်ဖီဈေးနှုန်းများသည်လည်း လိုက်ပါမြင့်တက်လာကြောင်း သိရှိရပါသည်။

   ကော်ဖီစေ့လှော်သည့် လုပ်ငန်းအများအပြား၏ ဝယ်လိုအားမြင့်တက်သော အချိန်ကာလဖြစ်သည့် ဇွန်လအတွင်း ကမ္ဘာ့ အဓိကစီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်သော နိုင်ငံများက အတိုးနှုန်းများ ဖြတ်တောက် လျှော့ချရန်စီမံဆောင်ရွက်မှု နှင့်အတူ ကော်ဖီစေ့ဈေးနှုန်းများမှာ မကြာမီကာလ အတွင်း လျော့နည်းကျဆင်းနိုင်မည့် အလားအလာမရှိကြောင်း VICOFA အသင်း၏ ပြောကြား ချက်အရ သိရှိရပါသည်။

     ဘရာဇီးနိုင်ငံ၏ နောက်တွင် ကမ္ဘာ့ဒုတိယအကြီးမားဆုံး ကော်ဖီတင်ပို့သည့် ဗီယက်နမ် နိုင်ငံ၌ ကော်ဖီထုတ်လုပ်မှု၏ ၃ဝ% ရာခိုင်နှုန်းကျော်သည် Dak Lak ဒေသမှ ထွက်ရှိကြောင်း၊ ၂ဝ၂၄ ခုနှစ်၏ ပထမ ၄၅ ရက်အတွင်း ဗီယက်နမ်နိုင်ငံသည် တန်ဖိုးအားဖြင့် ဒေါ်လာ ၉၁၁ သန်းရှိ သော ကော်ဖီတန်ချိန် ၂၉၅ဝဝဝ ခန့်ကို တင်ပို့ခဲ့ပြီး နှစ်အလိုက်တိုးတက်မှု ၆၇% ရရှိခဲ့ကြောင်း၊ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံတွင် လက်ရှိကော်ဖီစေ့ ပျမ်းမျှဈေးနှုန်းမှာ ၁ တန်လျှင် ဒေါ်လာ ၃၁ဝဝ ရှိ သဖြင့် ယခင်နှစ်ကာလတူထက် ၄၃% ပိုမိုမြင့်တက်လာခဲ့ကြောင်းနှင့် VICOFA အသင်း၏ ခန့်မှန်းချက် အရ ကော်ဖီတင်ပို့မှုမှာ ၂ဝ၂၃ ခုနှစ်၌ ရရှိခဲ့သော တင်ပို့မှုတန်ဖိုး ဒေါ်လာ ၄.၂၄ ဘီလီယံကို ကျော် လွန်လျက် ၂ဝ၂၄ ခုနှစ်အတွင်း ဒေါ်လာ ၄.၅ ဘီလီယံမှ ၅ ဘီလီယံအထိ စံချိန်တင် ရောက်ရှိဖွယ် ရှိကြောင်း သိရှိရပါသည်။

Source: VnExpress International, March 18, 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)