ပြည်ပကုန်သွယ်မှုသတင်းများ

          ကမ္ဘောဒီးယားဝန်ကြီးချုပ် Hun Manet က ၂၀၂၅ ခုနှစ်တွင် အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများ သို့နိုင်ငံတကာလေကြောင်းလိုင်း နှစ်ခုပျံသန်းပြေးဆွဲရန် စီစဉ်ထားကြောင်း ၅-၃-၂၀၂၅ ရက်နေ့ ကပြောကြားခဲ့သည်။ Emirates လေကြောင်းသည် Dubai- Siem Reap တို့အကြားပျံသန်း ပြေးဆွဲမှုကို ၂၀၂၅ ခုနှစ် နှစ်လည် (၃-၆-၂၀၂၅)တွင် စတင်မည်ဖြစ်ပြီး တူရကီလေကြောင်းလိုင်း သည် ၂၀၂၅ ခုနှစ်အကုန်(၁၀-၁၂-၂၀၂၅) တွင် Istanbul- Phnom Penh တိုက်ရိုက်ပျံသန်းမှုကို စတင်မည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပြီး ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ၏ လေကြောင်းလုပ်ငန်းသည် ၂၀၂၄ ခုနှစ်ထက် သိသာထင်းရှားသောတိုးတက်မှုကို ရရှိနိုင်ကြောင်း ထပ်မံပြောကြားခဲ့သည်။ ပြည်တွင်း နှင့်နိုင်ငံတကာလေကြောင်းလိုင်း ၃၁ ခုသည် ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံတကာလေဆိပ် ၃ ခုသို့ပျံသန်းမှု ၅၈,၃၅၄ ကြိမ်ပျံသန်းခဲ့ပြီး တစ်နှစ်ထက်တစ်နှစ် ၁၄ ရာခိုင်နှုန်းတိုးမြင့်လာခဲ့ကြောင်း ဝန်ကြီးချုပ်က ထပ်မံပြောကြားခဲ့သည်။ ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ သည် နိုင်ငံအတွင်းနှင့်ဒေသ ၁၂ ခုသို့တိုက်ရိုက်ပျံသန်းမှုပြုလုပ်ခဲ့ပြီး လေကြောင်းခရီးသည် ၆.၂၄ သန်း ရရှိခဲ့ပြီး တစ်နှစ်ထက်တစ်နှစ် ၂၂ ရာခိုင်နှုန်း တိုးတက်လာခဲ့သည်။

DOCA(ရန်ကုန်)

          ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ ကောက်ခွန်နှင့် ကုန်စည်စီးဆင်းမှုဦးစီးဌာန(GDCE)  သည်သီဟိုဠ်စေ့ ပြုပြင်ခြင်း၊ တင်ပို့ခြင်းနှင့်တင်သွင်းခြင်းအတွက် အစိုးရအကောက်ခွန်မက်လုံးများဆိုင်ရာ အလုပ်ရုံဆွေးနွေးပွဲကို ၅-၃-၂၀၂၅  ရက်နေ့က ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ၊ သီဟိုဠ်စေ့အသင်း (CAC) ဥက္ကဋ္ဌ၊ Uon Silot ၊ (CAC) ဒုတိယ ဥက္ကဋ္ဌ၊ Suy Kokthhean၊ သီဟိုဠ်စေ့စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သူများနှင့် တင်ပို့ရောင်းချသူများ၊ ဒေသခံများ စုစုပေါင်း (၄၀) ဦးခန့် တက်ရောက်ခဲ့ကြသည်။ အလုပ်ရုံဆွေးနွေးပွဲသည် သီဟိုဠ်စေ့ကဏ္ဍအတွင်း ယှဉ်ပြိုင်နိုင်စွမ်းကို မြှင့်တင်ပေးနိုင်သည့် အကောက်ခွန်မက်လုံးများကို မြှင့်တင်ပေးရန်၊ ထိုကဏ္ဍအတွင်း ရင်ဆိုင် နေရသော အဓိကစိန်ခေါ်မှုများကိုဖော်ထုတ်ရန်နှင့် တိုးတက်မှုများကို ပံ့ပိုးကူညီရန်အတွက် ရည်ရွယ် ကြောင်း (GDCE) မှ ညွှန်ကြားရေးမှူး Bun Chiv ကပြောကြားခဲ့သည်။ Uon Silot က သီဟိုဠ်စေ့စိုက်ပျိုးခြင်း၊ ရိတ်သိမ်းခြင်း၊ ပြုပြင်ခြင်းနှင့် တင်ပို့ခြင်းတို့တွင် အခြောက်ခံခြင်းနှင့် သိုလှောင်ရုံမရှိခြင်း၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုအတွက် အရင်းအနှီးမလုံလောက်ခြင်းနှင့် ထုတ်လုပ်မှုတွင် စက်ကိရိယာမလုံလောက်ခြင်းစသည့် စိန်ခေါ်မှုများစွာကို ရင်ဆိုင်နေရကြောင်း ပြောကြားခဲ့ သည်။ (CAC) ၏ ဒုတိယ ဥက္ကဋ္ဌ၊ Suy Kokthhean က ဆွေးနွေးပွဲတွင် အဓိက ဆွေးနွေးခဲ့သည့် အကြောင်းအရာများတွင် အသင်းအဖွဲ့များထံမှ စုဆောင်းထားသော အချက်အလက်များနှင့် နိုင်ငံတစ်ဝှမ်းသီဟိုဠ်စေ့ကဏ္ဍတွင် ရင်ဆိုင်နေရသောစိန်ခေါ်မှုများ ပါဝင်ကြောင်းပြောကြားခဲ့ သည်။ ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံမှ အခြားနိုင်ငံများသို့  သီဟိုဠ်စေ့တင်ပို့မှုနှင့် ပတ်သက်သည့် စာရွက် စာတမ်းများကို ရိုးရှင်းလွယ်ကူစေရန် (CAC) မှ တောင်းဆို ထားကြောင်း Suy Kokthhean က ပြောကြားခဲ့သည်။

DOCA(ရန်ကုန်)

          အမေရိကန်နိုင်ငံနှင့် ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲ ဖြစ်ပေါ်နေချိန်တွင် စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံမှုကို မြှင့်တင် နိုင်ရန်အတွက် ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး လယ်ယာထွက်ကုန် တင်သွင်းသူဖြစ်သော တရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့် ၎င်း၏ ၂၀၂၅ ခုနှစ်အတွက် နှစ်စဉ်ကောက်ပဲသီးနှံထုတ်လုပ်ရန် လျာထားချက်ကို ယခင်နှစ်ထက် ပိုမိုမြင့်မားစွာ တိုးမြှင့်သတ်မှတ်လိုက်ကြောင်း သိရှိရသည်။

          တရုတ်အစိုးရ၏ နှစ်စဉ်လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်မှု အစီရင်ခံစာတစ်စောင်ကို တွေ့မြင်ခဲ့ရသည့် Bloomberg News သတင်းဌာန၏ ဖော်ပြချက်ကို ကိုးကားလျက် တရုတ်နိုင်ငံသည် ၂၀၂၄ ခုနှစ်၌ ထုတ်လုပ်ရန် လျာထားခဲ့သည့် ကောက်ပဲသီးနှံ တန်ချိန် ၆၅၀ သန်းထက် များစွာပိုမိုလျက် ၂၀၂၅ ခုနှစ်တွင် တန်ချိန် သန်း ၇၀၀ အထိ လျာထားချက်တိုးမြှင့်ခဲ့သည်ဟု The Edge Malaysia သတင်း ဌာနက ဖော်ပြထားသည်။

          အမျိုးသားပြည်သူ့ကွန်ဂရက်၏ နှစ်ပတ်လည်ညီလာခံ အစည်းအဝေးကို ခေါ်ယူကျင်းပခဲ့ ပြီးနောက် တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ၎င်း၏ အဓိက လယ်ယာထွက်ကုန်ပေးသွင်းသူ အမေရိကန်နိုင်ငံတို့ အကြား ကုန်သွယ်ရေးတင်းမာမှုများ မြင့်တက်လာချိန် အဆိုပါလျာထားသတ်မှတ်ချက်ကို ထုတ် ဖော် ပြောဆိုခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ အမေရိကန်သမ္မတ Donald Trump ၏ တရုတ်နိုင်ငံမှ သွင်းကုန် အပေါ် အကောက်ခွန်နှုန်းထားအသစ်များ တိုးမြင့်ချမှတ်မှုကို တုံ့ပြန်မှုအဖြစ် အမေရိကန်နိုင်ငံထံမှ တင်သွင်းသော ပဲပုပ်၊ ပြောင်းနှင့် ဂျုံတို့အပါအဝင် လယ်ယာထွက်ကုန်များအပေါ် အကောက်ခွန် စည်းကြပ်မှုနှုန်းထားကို ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းမှ ၁၅ ရာခိုင်နှုန်းအတွင်း ထပ်မံတိုးမြှင့်မည်ဟု တရုတ်အစိုးရ က မတ်လ ၄ ရက်နေ့၌ ကြေညာချက်ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ ထို့အပြင် အမေရိကန် ကုမ္ပဏီ ၃ ခုထံမှ ပဲပုပ်တင်သွင်းမှုနှင့် အမေရိကန်၏ သစ်တောထွက်ကုန်များ ဝင်ရောက်မှုတို့ကိုလည်း ဆိုင်းငံ့ထား ခဲ့သည်။

          တရုတ်နိုင်ငံ၏ စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံမှု သေချာခိုင်မာစေရေးအတွက် ပြည်တွင်းရှိ လုပ်ငန်းများ အားလုံးသည် ပခုံးထမ်းမျှဝေ ဆောင်ရွက်ရန် တာဝန်ရှိကြောင်း၊ နိုင်ငံ၏ စပါးကျီ မြဲမြံခိုင်မာရေး အတွက် အားထုတ်ကြိုးပမ်း ကြရမည်ဖြစ်ကြောင်းဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံဝန်ကြီးချုပ် Li Qiang က အမျိုးသားပြည်သူ့ကွန်ဂရက် နှစ်ပတ်လည်ညီလာခံ ဖွင့်ပွဲအခမ်းအနားတွင် အမှာစကား ပြောကြား ခဲ့သည်။

          တရုတ်နိုင်ငံ အနေဖြင့် ကောက်ပဲသီးနှံ စိုက်ဧက တည်ငြိမ်မှုရှိအောင် ထိန်းသိမ်းလျက် သီးနှံ များ၏ အရေအတွက်နှင့် အရည်အသွေးတို့ကို တိုးတက်ကောင်းမွန်အောင် အလေးပေးလုပ်ဆောင် မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ မကြာသေးမီက ပဲပုပ်စိုက်ပျိုးမှု တိုးတက်ခဲ့ခြင်းအပေါ် အခြားဆီထွက်သီးနှံများ တိုးချဲ့စိုက်ပျိုးနိုင်ရေး လေ့လာဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ထို့အပြင် ကောက်ပဲသီးနှံများ၊ ဝါဂွမ်း၊ သကြား၊ သားငါးနှင့် ဓာတ်မြေဩဇာများ သိုလှောင်နိုင်ရေးအတွက် ခေတ်မီသိုလှောင်ရုံများ တည်ဆောက်ခြင်းကိုလည်း တိုးမြှင့်လုပ်ကိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း ဝန်ကြီးချုပ် Li က ပြောဆိုခဲ့သည်။

          အမေရိကန်နှင့် ကုန်သွယ်ရေးတင်းမာမှု မြင့်တက်လာမှုအရ တရုတ်နိုင်ငံသည် ပြည်ပမှ ဆီထွက်သီးနှံ တင်သွင်းနေရမှုအပေါ် အမှီပြုနေရခြင်းကို လျှော့ချရန်၊ အထူးသဖြင့် အမေရိကန်၏ ထုတ်ကုန်များတင်သွင်းမှုကို လျှော့ချနိုင်ရန်အတွက် ပြည်တွင်း ပဲပုပ်စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုကို တွန်း အားပေး မြှင့်တင်လုပ်ဆောင်လျက်ရှိသည်။ ထို့အပြင် ပဲပုပ်ကြိတ်ဖတ်အား မွေးမြူရေးအစားအစာ အဖြစ် အသုံးပြုနေရမှုကို လျှော့ချဖြတ်တောက်ရန်အတွက် အခြားအစားထိုးနိုင်မည့် နည်းလမ်း များကိုလည်း ရှာဖွေလျက်ရှိသည်။

          တရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့် ၂၀၂၄ ခုနှစ်အတွင်း ကောက်ပဲသီးနှံတန်ချိန်ပေါင်း ၇၀၆.၅ သန်းခန့် ကို ထုတ်လုပ်နိုင်ခဲ့ပြီး ယခင်နှစ်ကထက် ၁.၆ ရာခိုင်နှုန်း တိုးတက်ခဲ့ကြောင်း၊ ပြည်တွင်း၌ အထွက် ပိုလျှံမှုနှင့် ဝယ်လိုအား နည်းပါးနေမှုတို့အရ သီးနှံဈေးနှုန်းများသည် နှစ်ကာလကြာရှည်စွာ နိမ့်ကျ နေခဲ့ပြီး လယ်သမားများကို အကာကွယ်ပေးနိုင်ရေးအတွက် အစိုးရသည် ပြည်ပမှ တင်သွင်းမှုများ ကို ကန့်သတ်ဖွယ်ရှိကြောင်း The Edge Malaysia သတင်းဌာနက ဖော်ပြထားသည်။

Source: The Edge Malaysia, 05 Mar 2025(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

          အိန္ဒိယနိုင်ငံ၌ ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီတွင် စားအုန်းဆီတင်သွင်းမှုမှာ ၁၄ နှစ်ခန့်အတွင်း အနိမ့်ဆုံးသို့ ကျဆင်းခဲ့သော ဇန်နဝါရီကထက် တိုးတက်မှုရှိလာသော်လည်း ပဲပုပ်ဆီနှင့် နေကြာဆီ တင်သွင်းမှု လျော့နည်းခြင်းက ၄ နှစ်အတွင်း စားသုံးဆီတင်သွင်းမှု အနိမ့်ဆုံး အခြေအနေသို့ ရောက်ရှိခဲ့သည်ဟု ကုန်သည် ၅ ဦးက ပြောကြားကြောင်း Economic Times သတင်းဌာနက မတ်လ ၄ ရက်နေ့တွင် ဖော်ပြထားပါသည်။

          ပုံမှန်တင်သွင်းမှု ပမာဏအောက်သို့ ဒုတိယမြောက်လအဖြစ် ‌ဆက်တိုက် ကျဆင်းခဲ့ခြင်းက ကမ္ဘာ့စားသုံးဆီ အများဆုံးဝယ်ယူသည့် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၌ ကုန်လက်ကျန်လျော့နည်းမှုကို ဖြစ်စေခဲ့ရာ ရှေ့လာမည့်လများတွင် ဝယ်ယူမှုများ တိုးမြင့်လာနိုင်ပြီး မလေးရှား စားအုန်းဆီနှင့် အမေရိကန် ပဲပုပ်ဆီတို့၏ ကြိုတင်အရောင်း ဈေးနှုန်းများကို အထောက်အပံ့ပြုနိုင်ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

          အိန္ဒိယ၏ စားအုန်းဆီတင်သွင်းမှုသည် ၂၀၁၁ ခုနှစ်၊ မတ်လနောက် ပိုင်းအနိမ့်ဆုံးအဆင့်သို့ ကျဆင်းသွားခဲ့သော ဇန်နဝါရီလကထက် ၃၆ ရာခိုင်နှုန်း ပိုမိုလျက် ဖေဖော်ဝါရီလတွင် တန်ချိန် ၃၇၄၀၀၀ တင်သွင်းခဲ့ကြောင်း ကုန်သည်များက ခန့်မှန်းပြောဆိုထားပါသည်။ အိန္ဒိယ ဆီကြိတ်ခွဲ ထုတ်လုပ်သူများအသင်း (Solvent Extractors' Association of India) က အိန္ဒိယနိုင်ငံ အနေ ဖြင့် ၂၀၂၄ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလတွင် ကုန်ဆုံးသည့် ရောင်းဝယ်ရေးနှစ်အတွင်း လစဉ် စားအုန်းဆီ ပျမ်းမျှ တန်ချိန် ၇၅၀၀၀၀ ကျော်တင်သွင်းခဲ့ကြောင်းနှင့် ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ တင်သွင်းမှု အချက်အလက်များကို မတ်လလယ်တွင် ထုတ်ပြန်ရန် စီစဉ်ထားကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

          ပဲပုပ်ဆီတင်သွင်းမှုသည် ဇန်နဝါရီလနှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါက  ဖေဖော်ဝါရီလတွင် ၃၆ ရာခိုင်နှုန်း လျော့နည်းလျက် မက်ထရစ်တန် ၂၈၄၀၀၀ အထိကျဆင်းခဲ့ပြီး ၈ လအတွင်း အနိမ့်ဆုံးဖြစ်ကြောင်း နှင့် နေကြာဆီတင်သွင်းမှုသည်လည်း ၂၂ ရာခိုင်နှုန်းလျော့နည်းလျက် မက်ထရစ်တန် ၂၂၆၀၀၀ သို့ ကျဆင်းခဲ့ပြီး ၅ လအတွင်း အနိမ့်ဆုံးဖြစ်ကြောင်း၊ ထိုသို့ ပဲပုပ်ဆီနှင့် နေကြာဆီ တင်သွင်းမှု ကျဆင်းခြင်းကြောင့် ယခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလတွင် နိုင်ငံ၏ စုစုပေါင်း စားသုံးဆီတင်သွင်းမှုသည် ၁၂ ရာခိုင်နှုန်း လျော့နည်းပြီး မက်ထရစ်တန် ၈၈၄၀၀၀ သို့ ကျဆင်းခဲ့ပြီး ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ နောက်ပိုင်း အနိမ့်ဆုံးဖြစ်ကြောင်း ကုန်သည်များက ပြောကြားသည်။

          ပြည်ပစျေးနှုန်းများ မြင့်တက်ခြင်းနှင့် ပြည်တွင်းထုတ် စားသုံးဆီ ရောင်းလိုအား ပိုမိုမြင့်မား လာခြင်းတို့က ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလတွင် တင်သွင်းမှုလျှော့ချရန် စားသုံးဆီ ပြန်လည် ပြုပြင်သန့်စင်ရေး လုပ်ငန်းရှင်များကို တွန်းအားပေးခဲ့ကြောင်း စားသုံးဆီ တင်သွင်း တင်ပို့ကုမ္ပဏီ Sunvin Group ၏ CEO ဖြစ်သူ Mr. Sandeep Bajoria က ပြောကြားခဲ့သည်။

          ဖေဖော်ဝါရီလ၌ စားသုံးဆီတင်သွင်းမှုသည် ယခင်လတင်သွင်းမှုပမာဏအောက် ၂၆ ရာခိုင် နှုန်း လျော့ကျမှုကြောင့် မတ်လ ၁ ရက်နေ့ရှိ စားသုံးဆီသိုလှောင်မှုလက်ကျန်မှာ တန်ချိန် ၁ ဒသမ ၆ သန်းဖြင့် ၄ နှစ်ကျော်အတွင်း အနိမ့်ဆုံးဖြစ်ကြောင်း ဆီကုန်သည်များက ခန့်မှန်းထားသည်။ ယခု နှစ် ဇန်နဝါရီနှင့် ဖေဖော်ဝါရီလများတွင် ပုံမှန်မဟုတ်သော တင်သွင်းမှုပမာဏသို့ လျော့နည်းခဲ့ သဖြင့် နိုင်ငံ၏ စားသုံးဆီသွင်းကုန်ပမာဏသည် မတ်လမှစတင်၍ တိုးတက်လာနိုင်ကြောင်း GGN သုတေသနအဖွဲ့မှ တာဝန်ရှိသူ Mr. Rajesh Patel က ပြောဆိုခဲ့ပါသည်။

          အိန္ဒိယသည် စားအုန်းဆီများကို အင်ဒိုနီးရှား၊ မလေးရှားနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံတို့မှ အဓိကဝယ်ယူ နေပြီး ပဲဆီနှင့် နေကြာဆီကို အာဂျင်တီးနား၊ ဘရာဇီး၊ ရုရှားနှင့် ယူကရိန်းတို့မှ ဝယ်ယူတင်သွင်း လျက်ရှိကြောင်း Economic Times သတင်းဌာန၏ ဖော်ပြချက်ကို တင်ပြလိုက်ရပါသည်။

Source: Economic Times, 4^th Mar 2025(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

          တောင်ကိုရီးယားအစိုးရ၏ အပူပိုင်းဒေသထွက် သစ်သီးများတင်သွင်းရေး မူဝါဒနှင့် အသင့် စားသုံးနိုင်သည့် ထိုင်းသရက်သီး ကောက်ညှင်းပေါင်း၏ ရေပန်းစား ကျော်ကြားလာမှုတို့အရ တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံသည် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ သရက်သီးတင်ပို့မှု အဓိကဈေးကွက်ဖြစ်လာသည်ဟု ထိုင်း ကုန်သွယ်ရေးမူဝါဒနှင့် မဟာဗျူဟာရုံး (TPSO) က ၂၇-၂-၂၀၂၅ ရက်နေ့တွင် ပြောကြားခဲ့ သည်။

          သရက်သီးသည် ထိုင်းနိုင်ငံအတွက် အရေးပါသော စီးပွားရေးသီးနှံများထဲမှ တစ်ခုဖြစ် ကြောင်း၊ ယင်းသည် ၎င်း၏အရသာနှင့် သရက်သီးမျိုးစိတ်များ၏ ထူးခြားမှုကြောင့်ဖြစ်ကြောင်း၊  ထိုင်းသရက်သီးသည် နိုင်ငံတကာဈေးကွက်တွင် ရေပန်းစားလာပြီး တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံသည် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ သရက်သီးတင်ပို့မှုတွင် နံပါတ် (၁) ဈေးကွက် ဖြစ်လာကာ မလေးရှားနိုင်ငံသည် ဒုတိယနေရာတွင် ရှိနေကြောင်း အဆိုပါရုံး၏ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် Poonpong Naiyanapakorn က မှတ်ချက်ပြု ပြောကြားခဲ့သည်။

          ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံမှ တောင်ကိုရီးယားသို့ ဘတ် ၂.၉၃ ဘီလီယံ တန်ဖိုးရှိသည့် လတ် ဆတ်သော သရက်သီးများ တင်ပို့ခဲ့ကြောင်း၊ အဆိုပါပမာဏသည် ယခင်နှစ်နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ၁၃၂.၇% တိုးတက်မှုရှိခဲ့ကြောင်း၊ တောင်ကိုရီးယားအစိုးရ၏ အပူပိုင်းဒေသထွက် သစ်သီးများ တင်သွင်းခွင့် ခွဲတမ်းပမာဏ တိုးမြှင့်လျက် အကောက်ခွန်လျှော့ချပေးခဲ့ခြင်းက ထိုသို့အောင်မြင်မှု ရရှိစေခဲ့ကြောင်း၊ ယင်းမူဝါဒသည် စားသုံးသူများအကြား ကုန်ကျစရိတ်ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးကို လျှော့ ချရန်နှင့် ကုန်ပစ္စည်းရှားပါးမှုကို ဖြေရှင်းရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် ချမှတ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း Mr. Poonpong က ပြောဆိုခဲ့သည်။

          သရက်သီးတင်သွင်းမှုအပေါ် ယခင်က အခွန် ၃၀% စည်းကြပ်ခဲ့ရာမှ  ကင်းလွတ်ခွင့်ပြု သည့် တောင်ကိုရီးယားအစိုးရ၏ မူဝါဒပြောင်းလဲမှုကြောင့် ထိုင်းသရက်သီးသည် ဈေးနှုန်းချိုသာမှု အခွင့်အရေးရရှိခဲ့သည်။ လတ်ဆတ်သောသစ်သီးများကို နှုတ်မြိန်စာ သို့မဟုတ် အစာစားပြီး နောက် အချိုပွဲအဖြစ် စားသုံးလာကြသည့် တောင်ကိုရီးယား စားသုံးသူများ၏ အလေ့အထများနှင့် လူမှုကွန်ရက်ပေါ်တွင် သရက်သီးကောက်ညှင်း၏ ရေပန်းစားမှုတို့က ထိုင်းသရက်သီးများ တင်ပို့မှု အတွက် အပြုသဘောဆောင်သော ရလဒ်ကောင်းဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။

          တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ အနေဖြင့် သရက်သီး၊ ထောပတ်သီးနှင့် ငှက်ပျောသီးအပါအဝင် ထိုင်း သစ်သီးများကို ပိုမိုတင်သွင်းဖွယ်ရှိကြောင်း၊ လတ်ဆတ်သော သစ်သီးများကို စားသုံးခြင်းနှင့် သရက်သီးကို ဖျော်ရည်ပြုလုပ် သောက်သုံးခြင်းတို့ကို လူကြိုက်များသည့် မလေးရှားနိုင်ငံသည် လည်း ထိုင်းသရက်သီးများအတွက် ပို့ကုန်ဈေးကွက်တစ်ခုအဖြစ် ဆက်လက်တည်ရှိနေကြောင်း၊ ထို့အပြင် ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှု ခေတ်ရေစီးကြောင်းနှင့် အချိုပွဲပြုလုပ်သည့်လုပ်ငန်းတို့ ကြောင့် လတ်ဆတ်သော သရက်သီးအား ဂျပန်နိုင်ငံဘက်မှလည်း ဝယ်လိုအား မြင့်တက်နေ ကြောင်း Mr. Poonpong က ပြောကြားခဲ့သည်။

          ထိုင်းသစ်သီးများအား အရည်အသွေးမြင့် ပရီမီယံ ထုတ်ကုန်များအဖြစ် တောင်ကိုရီးယား နိုင်ငံသားများက အသိအမှတ်ပြုထားကြကြောင်း၊ ထိုင်းနိုင်ငံအနေဖြင့် ၎င်း၏ထုတ်ကုန် အရည် အသွေးကို ထိန်းသိမ်းနိုင်ပါက စားသုံးသူများ၏ ယုံကြည်မှုနှင့် ဈေးကွက်ချဲ့ထွင်မှု အခွင့်အလမ်း များကို မြှင့်တင်ရာတွင် အထောက်အကူဖြစ်စေမည်ဖြစ်ကြောင်း  ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

          ထိုင်း စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနသည် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးပြပွဲ များ၊ ဆွဲဆောင်သိမ်းသွင်းနိုင်စွမ်း မြှင့်တင်ရေး မူဝါဒများနှင့် သစ်သီးလုပ်ငန်းရှင်များ ချိတ်ဆက် တွေ့ဆုံပွဲကဲ့သို့သော မတူညီသည့် စီမံကိန်းများမှတစ်ဆင့် သစ်သီးတင်ပို့မှုကို အားစိုက်၍ ဆောင် ရွက်လျက်ရှိကြောင်း၊ လက်ရှိကာလ၌ တောင်ကိုရီးယားနှင့် စီးပွားရေးမိတ်ဖက်သဘောတူညီချက် (EPA) ကို ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးလျက်ရှိပြီး ယင်းသဘောတူညီချက်သည် ထိုင်းသစ်သီးများ တင်ပို့မှုကို ပိုမိုတိုးတက်စေမည်ဟု မျှော်လင့်ရကြောင်း သိရှိရသည်။

Source: The Nation Thailand, 28 February, 2025(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)