ပြည်ပကုန်သွယ်မှုသတင်းများ

          ဗီယက်နမ်နိုင်ငံသည် ၂၀၂၅ ခုနှစ်၏ ပထမနှစ်လတွင် သစ်နှင့် သစ်ထုတ်ကုန်များ တင်ပို့မှုမှတစ်ဆင့် ဝင်ငွေ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂.၅ ဘီလီယံ ရရှိခဲ့ကြောင်း စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေး နှင့် ကျေးလက်ဒေသဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဝန်ကြီးဌာနထုတ်ပြန်ချက်အရ သိရပါသည်။ ထိုတန်ဖိုးသည် ၂၀၂၄ ခုနှစ်တူညီသည့်ကာလနှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါက အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်း ၂၈၀ နှင့်ညီမျှသော ၁၂.၄ ရာခိုင်နှုန်းမြင့်တက်ခဲ့ကြောင်း သိရပါသည်။ အမေရိကန်သည် ထိုကာလအတွင်း ဗီယက်နမ်၏ သစ်နှင့်သစ်ထုတ်ကုန်တင်ပို့ရာအကြီးမားဆုံးဈေးကွက် ဖြစ်ပြီး စုစုပေါင်းတင်ပို့မှုတန်ဖိုး၏ ၅၅ ရာခိုင်နှုန်းရှိကြောင်း သိရပါသည်။  ထိုဈေးကွက်ထံမှ တင်သွင်းရန်မှာယူမှုများ တည်ငြိမ်စွာမြင့်တက်ရှိပြီး များစွာသောစီးပွားရေးလုပ်ငန်းများမှာ နှစ်ကုန်ပိုင်းအထိ မှာယူမှုများ ရရှိထားကြောင်း သိရပါသည်။ ဒုတိယနှင့် တတိယ အကြီးမားဆုံးဈေးကွက်များမှာ ဂျပန်နှင့် တရုတ်တို့ဖြစ်ပြီး စုစုပေါင်းတင်ပို့မှုတန်ဖိုး၏ ၁၁.၇ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် ၉.၈ ရာခိုင်နှုန်းအသီးသီးရှိကြောင်း သိရပါသည်။ ထိုသို့အပေါင်းလက္ခဏာ ဆောင်သည့်အချက်များရှိနေသော်လည်း တင်သွင်းသည့်ဈေးကွက်များမှ သစ်အပေါ် စည်းမျဉ်းများတင်းကျပ်မှုကြောင့် ဗီယက်နမ်သစ်လုပ်ငန်းအတွက် စိန်ခေါ်မှုများစောင့်ကြို နေကြောင်း ကျွမ်းကျင်သူများက ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ သစ်ထုတ်လုပ်သူများအနေဖြင့် ၎င်းတို့၏ထုတ်လုပ်မှုသည် တရားဝင်ကြောင်း၊ သစ်တောပြုန်းတီးမှုလျှော့ပါးကြောင်း၊ အစိမ်းရောင်ထုတ်လုပ်မှုမြှင့်တင်ကြောင်းနှင့် ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ့ထုတ်လွှင့်မှု လျှော့ချ ကြောင်း သက်သေပြသရန်လိုအပ်ကြောင်း သိရပါသည်။ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်နှင့် သစ်အ‌ပေါ် စည်းမျဉ်းနှင့်စံနှုန်းများ လိုက်နာရခြင်းအပြင် စဉ်ဆက်မပြတ်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး အတွက် သစ်လုပ်ငန်းနယ်ပယ်သည် ဒီဇိုင်းတွင်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံရန်၊ ဖန်တီးနိုင်စွမ်းရှိရန်နှင့် ထုတ်ကုန်အရည်အသွေး တိုးမြှင့်ရန် လိုအပ်ကြောင်း သိရပါသည်။ ဗီယက်နမ်၏ သစ်နှင့် သစ်ထုတ်ကုန်များသည် လတ်တလောတွင် နိုင်ငံနှင့် ဒေသပေါင်း ၁၆၀ ကျော်သို့ တင်ပို့ခဲ့ပြီး ဖြစ်ကြောင်း သိရပါသည်။ လွန်ခဲ့သည့် ဆယ်နှစ်ကျော်အတွင်း ဗီယက်နမ်သစ်လုပ်ငန်းသည် ကမ္ဘာ့ခုနှစ်ခုမြောက်အကြီးမားဆုံး သစ်နှင့် သစ်ထုတ်ကုန်ထုတ်လုပ်သူနှင့် ဒုတိယအကြီးဆုံး သစ်တင်ပို့သူအဖြစ်သို့ လျှင်မြန်စွာကြီးထွားခဲ့ကြောင်း သိရပါသည်။

DOCA(ရန်ကုန်)

         ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံတကာကုန်သွယ်မှုသည် ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ပထမ (၂) လအတွင်း အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၉.၄၄ ဘီလီယံမှ ၁၆.၃ ရာခိုင်နှုန်းအထိ တိုးတက်လာခဲ့ကြောင်း အကောက်ခွန်နှင့် အခွန်ကြီးကြပ်မှုဦးစီးဌာန(GDCE) မှ ၁၀-၃-၂၀၂၅ ရက်နေ့က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလမှ ဖေဖော်ဝါရီလအထိ ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံသည် ပြည်ပသို့ ကုန်စည်တင်ပို့မှု အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၄.၄၆ ဘီလီယံဖိုး တင်ပို့ခဲ့ပြီး တစ်နှစ်ထက်တစ်နှစ် ၁၂ ရာခိုင်နှုန်းတိုးတက်လာခဲ့သည်။ သွင်းကုန်တန်ဖိုးသည် အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၄.၉၈ ဘီလီယံရှိခဲ့ပြီး ၂၀.၆ ရာခိုင်နှုန်းမြင့်တက်လာခဲ့ကြောင်း အစီရင်ခံစာတွင် ဖော်ပြထားသည်။ အမေရိကန်နိုင်ငံနှင့် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံတို့သည် ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ၏ ပို့ကုန်များအတွက် ဈေးကွက်နှစ်ခုဖြစ်ပြီး ပို့ကုန်ပမာဏ ကန်ဒေါ်လာ ၁,၆၂၆ သန်းနှင့် ကန်ဒေါ်လာ ၆၄၈ သန်းအသီသီရှိကြောင်း အစီရင်ခံစာတွင် ဖော်ပြထားသည်။ တရုတ်နိုင်ငံ၏ စုစုပေါင်းသွင်းကုန်ပမာဏသည် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂,၄၄၄ သန်းဖြင့်ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ၏ အကြီးဆုံး သွင်းကုန်နိုင်ငံအဖြစ်ရပ်တည်နေပြီး ၂၀၂၄ ခုနှစ်ထက် ၂၄ ရာခိုင်နှုန်းတိုးလာခဲ့သည်။ ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ၊ ကုန်သည်ကြီးများအသင်း ဒုတိယ ဥက္ကဋ္ဌ Lim Heng က ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး အခြေအနေသည် တိုးတက်လာနိုင်ပြီး ကမ္ဘောဒီးယားကုန်ပစ္စည်းများ အမှာစာများ တိုးမြင့်လာ ကာ အဓိကအင်းအားကြီး နိုင်ငံများအကြား ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲပြင်းထန် လာခြင်းသည် ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံကို ကောင်းကျိုးသက်ရောက်စေကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ နိုင်ငံတော်၏ အဓိကတင်ပို့သည့် ထုတ်ကု်နများမှာ အထည်ချုပ်၊ စက်ပစ္စည်းများ၊ လျှပ်စစ်ပစ္စည်းများ၊ ဖိနပ်များ၊ ဆန်စပါး၊ ရာဘာ၊ သစ်သီးဝလံများနှင့် ဟင်းသီးဟင်းရွက်များဖြစ်ကြောင်း (GDCE) မှ ထုတ်ပြန်ချက်အရသိရသည်။ ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ၏ အဓိကသွင်းကုန်များတွင် ဆေးဝါးနှင့် ဖြည့်စွက်စာများ၊ လူသုံးကုန်များ၊ အစားအသောက်ကုန်နှင့် အဖျော်ယမကာများပါဝင်သည်။

DOCA(ရန်ကုန်)

          အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် ဆန်ကွဲတင်ပို့ခွင့်ကို ၂၀၂၂ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ကတည်းက တားမြစ် ပိတ်ပင်ထားခဲ့ရာမှ ယခုအခါ ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်းပြည့် လွတ်လပ်စွာတင်ပို့ခွင့်ရှိသော ကုန်စည်အဖြစ် မူဝါဒ ပြင်ဆင်လိုက်သည်ဟု  အိန္ဒိယ ပြည်ပကုန်သွယ်ရေး ညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာနက မတ်လ ၇ ရက်နေ့ ညနေပိုင်း၌ အမိန့်ကြော်ငြာစာ ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

          အိန္ဒိယပြည်တွင်း၌ ဆန်လက်ကျန် သိုလှောင်ထားရှိမှုမှာ ပိုလျှံလျက်ရှိပြီး ပို့ကုန်မူဝါဒပိုင်း ဖြေလျှော့မှုပြုရန် ဆန်တင်ပို့သူလုပ်ငန်းရှင် အသိုင်းအဝိုင်းက တောင်းဆိုနေမှုအရ ယခုကဲ့သို့ ပြောင်းလဲမှု ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းဖြစ်သည်။ ဆန်ကွဲတင်ပို့မှုကို တားမြစ်ခြင်းမပြုမီကာလ၌ တရုတ်နှင့် ဗီယက်နမ်တို့အပြင် အထူးသဖြင့် ဆီနီဂေါ အပါအဝင် အာဖရိကနိုင်ငံများက အိန္ဒိယထံမှ ဆန်ကွဲ များကို အများဆုံးဝယ်ယူခဲ့ကြသည်။ ကုန်သည်များအနေဖြင့် ယခုဆုံးဖြတ်ချက် ထွက်ပေါ်လာရန် ရက်သတ္တတစ်ပတ်ခန့် စောင့်ဆိုင်းနေခဲ့ကြကြောင်း၊ သို့ရာတွင် ယခုအခါ ဗီယက်နမ်နှင့် ပါကစ္စတန် တို့သည် ဆန်ကွဲတင်ပို့ရာ၌ ပြိုင်ဘက်နိုင်ငံများအဖြစ် ရောက်ရှိလာကြသဖြင့် အိန္ဒိယအနေဖြင့် ဝယ်လက်အနည်းငယ်သာ ရရှိလိမ့်မည်ဖြစ်ကြောင်း ကုန်သည်အသိုင်းအဝိုင်းက ပြောဆိုကြသည်။

          လက်ရှိကာလတွင် ဗီယက်နမ်သည် ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်းပြည့် ဆန်ကွဲတစ်တန်လျှင် သင်္ဘော ပေါ်အရောက်ဈေးနှုန်း ၃၀၇ ဒေါ်လာဖြင့် ကမ်းလှမ်းရောင်းချနေပြီး ပါကစ္စတန်ကမူ ၃၀၈ ဒေါ်လာ နှုန်းဖြင့် ကမ်းလှမ်းလျက်ရှိသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံက ရောင်းချသည့် အလားတူဆန်ကွဲ တစ်တန်၏ ဈေးနှုန်းမှာ ၃၅၆ ဒေါ်လာရှိသည်။ လက်ရှိဈေးနှုန်းများ ဖြစ်ပေါ်ပြောင်းလဲနေမှုအရ အိန္ဒိယ အနေ ဖြင့် ဗီယက်နမ်နှင့် ပါကစ္စတန်တို့ထက် ပိုမိုမြင့်မားသောဈေးနှုန်းများဖြင့်သာ ဆန်ကွဲများကို တင်ပို့ ရောင်းချနိုင်မည့် အခြေအနေရှိနေသည်။

          ယခုကဲ့သို့ အိန္ဒိယ၏ ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်းပြည့် ဆန်ကွဲတင်ပို့မှု ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်ပေးခြင်းသည် အရောင်းအဝယ် နည်းပါးလျက်ရှိနေသော ဆန်ဈေးကွက်အပေါ် ဖိအားများ ထပ်မံ၍သက်ရောက် စေမည်ဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာ့ဆန်ထုတ်လုပ်မှုနှင့် နှစ်ပိတ်ဆန်လက်ကျန် မြင့်မားမှုရှိမည်ဟု ခန့်မှန်း ချက်များရှိနေပြီး ဝယ်လက်များထံ၌ ဆန်များသိုလှောင်ထားရှိမှုအရ ဝယ်လိုအားနည်းပါးလျက် ရှိရာ ဆန်ဈေးနှုန်းများ နိမ့်ကျစေရန် ဖိအားများဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိသည်။ အာရှဒေသတွင် သီးနှံရာသီ အသစ်မှ ဆန်စပါးများ ဈေးကွက်သို့ဝင်ရောက်လာခြင်းကလည်း ဆန်ဈေးနှုန်းများကျဆင်းစေ သည့် အကြောင်းအရင်းတစ်ရပ်အဖြစ် ပါဝင်လျက်ရှိသည်။

Source: The Hindu Business Line, 7 Mar 2025(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

           ၁၀ ကြိမ်မြောက် နိုင်ငံတကာ သင်္ဘောတည်ဆောက်ခြင်းနှင့် ကမ်းလွန်နည်းပညာ ပြပွဲ (Vietship 2025 ) ကို မတ်လ ၅ ရက်နေ့က ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ ဟနွိုင်းမြို့ရှိ  အမျိုးသား ကွန်းဖရန့်စင်တာတွင် ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်။ သုံးရက်ကြာကျင်းပပြုလုပ်သည့် ထိုပွဲတွင် ပြည်တွင်းနှင့်ပြည်ပမှ လုပ်ငန်း ၁၀၃ ခုက ပြခန်း ၂၀၀ ကျော်ဖွင့်လှစ်၍ ပါဝင်ဆင်နွှဲခဲ့ကြောင်း သိရပါသည်။ သင်္ဘောတည်ဆောက်ခြင်းနှင့် ကမ်းလွန်နည်းပညာကိုရည်ရွယ်သည့် ထိုပြပွဲ တွင် နော်ဝေ၊ နယ်သာလန်၊ တရုတ်၊ ဖင်လန်၊ တောင်ကိုရီးယားနှင့် စင်ကာပူတို့မှ ကုမ္ပဏီကြီး များ ပါဝင်ဆင်နွှဲခဲ့ကြောင်း သိရပါသည်။ ပြသသူများသည် သင်္ဘောတည်ဆောက်ခြင်းနှင့် ပြင်ဆင်ခြင်း၊ ကမ်းလွန်ရေနံနှင့် ဂတ်စ်ထုတ်ယူသည့်  နည်းပညာများနှင့် တပ်ဆင်ပစ္စည်းများ ကို အသားပေးပြသခဲ့ကြောင်း သိရပါသည်။ ထိုပြပွဲသည် အနာဂတ်သင်္ဘောတည်ဆောက် ခြင်းလုပ်ငန်းအပေါ် အလုပ်ရုံဆွေးနွေးပွဲများ၊ သဘာပတ်ဝန်းကျင်နှင့်သင့်လျော်သည့်သင်္ဘော များနှင့် နောက်ဆုံးပေါ်ကမ္ဘာ့သင်္ဘောတည်ဆောက်သည့်နည်းပညာများအပေါ် အမြင်များ ပါဝင်သည့် များစွာသောချိတ်ဆက်မှုအခွင့်အလမ်းများကို ဖန်တီးခဲ့ကြောင်း သိရပါသည်။ ထိုပြပွဲတွင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်း ၆၀ ပတ်လည်တန်ဖိုးရှိသော အဓိကပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မှုသဘောတူညီချက်များနှင့် စာချုပ်သစ်များရရှိရန် မျှော်လင့်ရကြောင်း သိရ ပါသည်။

DOCA(ရန်ကုန်)

မက္ကဆီကိုသမ္မတ Claudia Sheinbaum နှင့် အမေရိကန်သမ္မတ Donald Trump တို့သည် အမေရိကန်-မက္ကဆီကို-ကနေဒါ သဘောတူညီချက် (USMCA) ၏ မူလဇစ်မြစ်စည်းမျဉ်းများကို လိုက်နာသော မက္ကဆီကို ကုန်ပစ္စည်းများအပေါ် အခွန် ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း အခွန်တိုးမြှင့်ကောက်ခံ မှုအား တစ်လကြာ ရပ်နားထားရန် သဘောတူညီခဲ့ကြောင်း Shein က ကြာသပတေးနေ့တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။ Sheinbaum မှသူမ၏ကြာသပတေးနေ့ နံနက်က Trump နှင့်တယ်လီဖုန်း ပြောဆိုမှုအတွင်းသူမသည် ဧပြီလ ၂ ရက်နေ့အထိ အကောက်ခွန်မှကင်းလွတ်ခွင့်ပေးရန် သဘောတူကြောင်း Sheinbaum မှပြောကြားခဲ့သည်။ အမေရိကန်သို့ fentanyl စီးဆင်းမှုကို ရပ်တန့်ရန်နှင့် မက္ကဆီကိုသို့ လက်နက်များ မှောင်ခိုတင်သွင်းမှု အပါအဝင် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် ကိစ္စရပ်များတွင် ဆက်လက် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သွားရန် ခေါင်းဆောင်နှစ်ဦး သဘောတူညီခဲ့ ကြောင်း မက္ကဆီကိုသမ္မတက ပြောကြားခဲ့သည်။ USMCA သည် ယခင် မြောက်အမေရိက လွတ်လပ်သော ကုန်သွယ်မှု သဘောတူညီချက် (NAFTA) ကို အစားထိုးရန် သမ္မတ Donald Trump ၏ ပထမဆုံး သမ္မတသက်တမ်းအတွင်း စေ့စပ်ညှိနှိုင်း၊ လက်မှတ်ရေးထိုးပြီး နောက်ဆုံးတွင် အတည်ပြုပြဋ္ဌာန်းခဲ့သော ကုန်သွယ်ရေးသဘောတူညီချက်တစ်ခုဖြစ်သည်။ ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်တွင် Trump သည် မက္ကဆီကိုနှင့် ကနေဒါနိုင်ငံတို့မှ တင်သွင်းသည့် ကုန်ပစ္စည်း များအပေါ် အခွန် ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း စည်းကြပ်ရန် အမှုဆောင်အမိန့်ကို လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ပြီး ကနေဒါ စွမ်းအင်ထုတ်ကုန်များအပေါ် ၁၀ ရာခိုင်နှုန်း အခွန်တိုးကောက်ခဲ့သည်။ ဖေဖော်ဝါရီ ၃ ရက်တွင် Trump က နှစ်နိုင်ငံစလုံးအပေါ် အခွန်စည်းကြပ်မှု အကောင်အထည်ဖော်ရာတွင် ရက်ပေါင်း ၃၀ နှောင့်နှေးကြောင်း ကြေညာခဲ့ပြီး ဆက်လက်ညှိနှိုင်းမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ဤဆုံးဖြတ်ချက်အရ သက်ဆိုင်ရာအကောက်ခွန်အစီအမံများသည် မတ် ၄ ရက်တွင် အသက်ဝင်ခဲ့သည်။ ကြာသပတေးနေ့တွင် Trump သည်မက္ကဆီကိုအပေါ်အကောက်ခွန် ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းကိုယာယီ ဆိုင်းငံ့ကြောင်း ကြေငြာရန် သူ၏လူမှုမီဒီယာပလက်ဖောင်း Truth Social သို့ရောက်ရှိခဲ့သည်။

DOCA(ရန်ကုန်)