ပြည်ပကုန်သွယ်မှုသတင်းများ

  ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံသည် ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် ဆန်တန်ချိန် ၆၅၆၃၂၃ တန် တင်ပို့ခဲ့ပြီး ယခင်နှစ်ကထက် ၃% တိုးတက်လာကြောင်း ကမ္ဘောဒီးယားဆန်စပါးအသင်းချုပ် (CRF) က ၅-၁-၂၀၂၄ ရက်၊ သောကြာနေ့တွင် သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

  အဆိုပါ ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဆန်တင်ပို့မှုမှ စုစုပေါင်းဝင်ငွေ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၄၄၆ သန်း ရရှိခဲ့ပြီး ၂၀၂၂ ခုနှစ်ကထက် ၁၃% တိုးလျက် နိုင်ငံပေါင်း ၆၁ နိုင်ငံသို့ တင်ပို့နိုင်ခဲ့ကြောင်း၊ ၎င်းနိုင်ငံများအနက် တရုတ်နိုင်ငံသည် ထိပ်ဆုံးအဆင့်တွင်ရှိကြောင်း၊ တင်ပို့သည့်ဆန်များ၌ ဆန်မွှေး၊ အော်ဂဲနစ်ဆန်၊ ဆန်ဖြူ၊ ပေါင်းဆန်နှင့် ဂျပွန်နီကာဆန်တို့ ပါဝင်ကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။

  ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံအနေဖြင့် ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် တရုတ်နိုင်ငံနှင့် အခြားနိုင်ငံများသို့ ဆန်ပိုမို တင်ပို့ရန် မျှော်မှန်းထားကြောင်း၊ ကမ္ဘောဒီးယား - တရုတ် လွတ်လပ်စွာ ကုန်သွယ်မှု သဘောတူ စာချုပ်၊ ကမ္ဘောဒီးယား - ကိုရီးယား လွတ်လပ်စွာ ကုန်သွယ်မှု သဘောတူစာချုပ်၊ ဒေသတွင်း ဘက်စုံ စီးပွားရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု သဘောတူညီချက်နှင့် ကမ္ဘောဒီးယား - ယူအေအီး ဘက်စုံစီးပွားရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုသဘောတူညီချက်တို့နှင့်အညီ ဆန်စပါးဈေးကွက် ဖွင့်လှစ်ရန်နှင့် ဈေးကွက်မြှင့်တင်ရန်အတွက် ဆောင်ရွက်လျက် ရှိပါကြောင်းဖြင့်  ပြီးခဲ့သည့် ဒီဇင်ဘာလအတွင်း ကျင်းပခဲ့သော ဝန်ကြီးဌာန နှစ်ပတ်လည်အစည်းအဝေးတွင် ကမ္ဘောဒီးယား ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီး Cham Nimul က ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: Khmer Times, 7 Jan 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

   ဗီယက်နမ်နိုင်ငံအနေဖြင့် ၂၀၂၃ ခုနှစ်အတွင်း ဆန်တန်ချိန် ၈.၃ သန်း တင်ပို့ပြီး  အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၄.၇၈ ဘီလီယံ ရရှိခဲ့ရာ အရေအတွက်နှင့် ဈေးနှုန်း နှစ်ရပ်လုံး မြင့်မားစွာဖြင့် ဆန်တင်ပို့မှု အောင်မြင်သောနှစ် ဖြစ်ခဲ့သည်။

   ဗီယက်နမ် စိုက်ပျိုးရေးနှင့် ကျေးလက်ဒေသဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဝန်ကြီးဌာန၏ အဆိုအရ ပြည်တွင်း၌ ဆန်တန်ချိန် စုစုပေါင်း ၄၃.၅ သန်း ထုတ်လုပ်နိုင်ခဲ့သဖြင့် ၁.၉% တိုးတက်ခဲ့ပြီး ပြည်တွင်းဝယ်လိုအားနှင့် ပြည်ပတင်ပို့မှု နှစ်ခုလုံးကို ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ ဝယ်လိုအား များသောကြောင့် ပျမ်းမျှ ဆန်ပို့ကုန်ဈေးနှုန်းမှာ တစ်တန်လျှင် ၆၆၃ ဒေါ်လာရှိသည်။

   ၂၀၂၃ ခုနှစ်အတွင်း ကမ္ဘာ့ပထဝီနိုင်ငံရေး ပဋိပက္ခများနှင့် စားနပ်ရိက္ခာ ပြတ်တောက်မှုများ ကြောင့် ဆန်တင်ပို့မှုတွင် အခက်အခဲများရှိခဲ့သည်။ အယ်နီညိုဖြစ်စဉ်မှာလည်း စားနပ်ရိက္ခာ ထုတ် လုပ်မှုကို လျော့ကျစေသည့်အတွက် နိုင်ငံအချို့၌ ပြည်တွင်းဝယ်လိုအားအတွက် စိုးရိမ်မှု ဖြစ်စေ ခဲ့သည်။ ထို့အပြင် အိန္ဒိယ၊ ယူအေအီးနှင့် ရုရှားကဲ့သို့ နိုင်ငံကြီးများမှ ဆန်တင်ပို့မှု ရပ်ဆိုင်းခြင်း သည်လည်း ကမ္ဘာ့စားနပ်ရိက္ခာဈေးကွက်တွင် စိုးရိမ်မှုကို တိုးလာစေခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း လယ်ယာထွက်ကုန်များ အထူးသဖြင့် ဆန်တင်ပို့သည့် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံအနေဖြင့် နိုင်ငံတွင်း စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံမှုနှင့် ပို့ကုန်တိုးတက်မှုကို အာမခံနိုင်ဆဲဖြစ်သည်။

   ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၏ ၂၀၃၀ ပြည့်နှစ်အထိ အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသော  ဆန်တင်ပို့မှုဈေးကွက် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး မဟာဗျူဟာအရ စိုက်ပျိုးရေးအာဏာပိုင်များအနေဖြင့် ပို့ကုန်အရည်အသွေး ပိုမိုတိုးတက်စေရန်နှင့် တန်ဖိုးမြှင့်တင်နိုင်ရန်အတွက် ကျေးလက်ဒေသများ နှင့် ဆန်စပါး အဓိကစိုက်ပျိုးသည့် ဇုန်များတွင် ပြန်လည်စုဖွဲ့ ဆောင်ရွက်ရန် ညွှန်ကြားထားသည်။ ဗီယက်နမ်၏ ST25 အမျိုးအစားဆန်သည် ကမ္ဘာ့အကောင်းဆုံးဆန်ဆုကို မကြာသေးမီက ထပ်မံရရှိခဲ့သည်။ ကမ္ဘာ့ ဆန်ရောင်းလိုအားမှာ နည်းပါးနေဆဲဖြစ်ပြီး ဗီယက်နမ်ဆန်အပေါ် ဝယ်လိုအား သည် ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် တစ်ဟုန်ထိုး မြင့်တက်လာနိုင်ကြောင်း၊ အထူးသဖြင့် ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံနှင့် တရုတ်နိုင်ငံတို့မှ မြင့်တက်လာမည်ဖြစ်ကြောင်း ဆန်တင်ပို့သူများက ပြောဆိုသည်။

Source: Vietnam Plus, 8 Jan 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

    ပါကစ္စတန်နိုင်ငံသည် သီရိလင်္ကာနိုင်ငံနှင့် ချုပ်ဆိုထားသော လွတ်လပ်စွာ ကုန်သွယ်မှု သဘောတူညီချက်အရ ရရှိသည့် ဆန်တန်ချိန် ၆ဝဝဝ သင်္ဘောတင်ပို့ခွင့် ကိုတာခွဲတမ်းကို အပြည့် အဝ အသုံးပြုနိုင်ခြင်းမရှိသဖြင့် နှစ်နိုင်ငံအကြား ဘာစမာတီဆန်တင်ပို့မှုနှင့် စပ်လျဉ်း၍ အငြင်းပွား လျက်ရှိကြောင်း သိရှိရပါသည်။

    အဆိုပါအငြင်းပွားမှုကိစ္စများအနက် ပါကစ္စတန်မှ သီရိလင်္ကာသို့ အိန္ဒိယဘာစမာတီဆန် မျိုးကွဲအမှတ် ၁၁၂၁ ကို အခွန်ကင်းလွတ်စွာဖြင့် တင်သွင်းခွင့်ကိစ္စလည်း ပါဝင်လျက်ရှိရာ ပါကစ္စတန်၏ ဆန်တင်ပို့သည့် စာရင်းတွင် ၎င်းဆန်မျိုးကွဲ ပါဝင်နေမှုအပေါ် အိန္ဒိယ အစိုးရအနေဖြင့် သီရိလင်္ကာဘက်သို့ မေးမြန်းသင့်ကြောင်း အိန္ဒိယကုန်သည် အသိုင်းအဝိုင်းက ပြောဆိုလျက်ရှိကြသည်။

    ပါကစ္စတန်အနေဖြင့် ရရှိသောခွဲတမ်းကို အပြည့်အဝအသုံးချနိုင်မှု မရှိရသည့် အဓိက အကြောင်းအရင်းမှာ သီရိလင်္ကာဘက်ခြမ်း၌ တင်သွင်းလာသည့် ဆန်သင်္ဘောများ၏ ဆိပ်ကမ်းရှင်းလင်းမှု ကြန့်ကြာနေခြင်းကြောင့်ပင် ဖြစ်သည်။ သီရိလင်္ကာအနေဖြင့်မူ ပါကစ္စတန်နိုင်ငံမှ ဆန်မျိုးကွဲများ ရောနှောတင်ပို့မှုရှိသည်ဟု သံသယဖြစ်လျက်ရှိသည်။

   သီရိလင်္ကာနိုင်ငံ၏ ဆန်သွင်းကုန်အား စမ်းသပ်စစ်ဆေးသည့် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများ ကြောင့် ဆန်တင်ပို့မှုနှောင့်နှေးကြန့်ကြာနေမှုအပေါ် ပါကစ္စတန်အာဏာပိုင်များအနေဖြင့် ကျေနပ်မှုမရရှိကြကြောင်းနှင့် ၎င်းတို့တင်ပို့သော ဆန်ပို့ကုန်များအတွက် အဖွဲ့အစည်း ၃ ခုမှ ပင်ရင်းဒေသ သက်သေခံလက်မှတ်အပါအဝင် အသိအမှတ်ပြုလက်မှတ်များကို ထုတ်ပေးထားသည်ဟု ခုခံပြောဆိုကြကြောင်းဖြင့် သီရိလင်္ကာနိုင်ငံရှိ Daily Mirror သတင်းဌာနက ရေးသားဖော်ပြပါသည်။ သီရိလင်္ကာနိုင်ငံတွင် ပြည်တွင်းသို့ တင်သွင်းလာသည့် ဆန်များအတွက် ဆိပ်ကမ်းရှင်းလင်းမှု လုပ်ငန်းများကို  Batalagoda Rice Research and Development Centre က တာဝန်ယူ ဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီး လတ်တလောကာလများတွင် အကောက်ခွန်ရှင်းလင်းမှုမှာ သင့်လျော်သည့် ကြာမြင့်ချိန်ထက် ကျော်လွန်ပြီး နှောင့်နှေးကြန့်ကြာမှုရှိသည်ဟု ပါကစ္စတန်ဘက်မှ ရှုမြင်လျက်ရှိသည်။

    ကုန်သည်အသိုင်းအဝိုင်း၏ ပြောဆိုချက်အရ နှစ်နိုင်ငံအကြား အငြင်းပွားသည့် ကိစ္စရပ် နှစ်ခုရှိကြောင်း၊ ပထမအချက်မှာ ဆန်များသင်္ဘောမတင်ပို့မီ စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုပြုသည့် လုပ်ငန်း စဉ် အသေးစိတ်အချက်အလက်များ တောင်းခံမှုအပေါ် ပါကစ္စတန်ဘက်မှ ဖြေကြားမှုမရှိသည့် အတွက် သီရိလင်္ကာအာဏာပိုင်များက ယုံကြည်မှုမရှိခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ ဒုတိယကိစ္စရပ်မှာ တင်ပို့ သည့်ဆန်များ၏ ဈေးနှုန်းသည် ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်ပေါက်ဈေးထက် နိမ့်ကျနေသဖြင့် ကျန်းမာရေး ဆိုင်ရာ ပြဿနာများ ပါဝင်မှုရှိသည့် ဆန်မျိုးကွဲများ ရောနှောတင်ပို့မှုရှိနိုင်ခြေကို သံသယဖြစ် ပေါ်ခြင်းတို့ ဖြစ်ကြောင်း လက်ရှိကာလတွင် ပါကစ္စတန်ဆန်တင်ပို့သူများအသင်းက အနိမ့်ဆုံး ပို့ကုန်ဈေးနှုန်းအဖြစ် ဆန် ၁ တန်လျှင် ၁၁၀၂ ဒေါ်လာ သတ်မှတ်ထားသော်လည်း သီရိလင်္ကာသို့ တင်ပို့သည့် အချို့သောဆန်များ၏ ဈေးနှုန်းမှာ ၁ တန်လျှင် ဒေါ်လာ ၉၅ဝ အောက်သာရှိကြောင်း သိရှိရသည်။

    သီရိလင်္ကာနှင့် ပါကစ္စတန်တို့၏ လွတ်လပ်စွာကုန်သွယ်မှုစာရင်းတွင် ဘာစမာတီ ၁၁၂၁ ဆန်အမျိုးအစား ပါဝင်လျက်ရှိခြင်းကို အိန္ဒိယနိုင်ငံ အနေဖြင့် ကန့်ကွက်ရန်ရှိမည်ဖြစ်ကြောင်း၊  ပါကစ္စတန်မှ Kainat 1121 ဟု ခေါ်ဆိုလျက်ရှိသည့် ဘာစမာတီဆန် ၁၁၂၁ သည် အိန္ဒိယ၏ Pusa 1121 ဆန်မျိုးကွဲသာဖြစ်ကြောင်း၊ အိန္ဒိယအနေဖြင့် ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်တွင် သီရိလင်္ကာ အပါအဝင် ဥရောပသမဂ္ဂနှင့် ပင်လယ်ကွေ့နိုင်ငံများသို့ Pusa 1121 ဆန်များတင်ပို့ပြီး ဝင်ငွေရရှိသင့်ကြောင်း ဖြင့် အိန္ဒိယကုန်သည်များက ပြောဆိုခဲ့ကြသည်။

Source: The Hindu Business Line, 8 Jan 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

   အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် ကြက်သွန်နီကို အဓိကစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သည့် မဟာရဋ္ဌနှင့် ကာနာတကာ ပြည်နယ်များ၌ ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ပထမပတ်အထိ ဆောင်းကြက်သွန်နီ စိုက်ပျိုးပြီးစီးမှုမှာ ယခင်နှစ်ကာလတူ စိုက်ပျိုးနိုင်မှုနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ၂၀% ခန့် လျော့နည်းလျက်ရှိကြောင်း သိရှိရသည်။

    ဆောင်းကြက်သွန်နီစိုက်ပျိုးမှု ရာသီပိတ်သိမ်းချိန်ရောက်ရှိရန် ရက်အနည်းငယ်မျှကျန်ရှိနေ သေးသော်လည်း အိန္ဒိယ၏ ယခုနှစ်ဆောင်းရာသီ၌ ကြက်သွန်နီစိုက်ပျိုးမှု ဧရိယာသည် ၁၀% မှ ၁၅% ခန့်အထိ ကျဆင်းနိုင်မည်ဟု ကုန်သည်အသိုင်းအဝိုင်းမှ ကျွမ်းကျင်သူများက ပြောဆိုလျက်ရှိသည်။ ဤအခြေအနေက ရှေ့လာမည့် မတ်-ဧပြီလများအထိ ကြက်သွန်နီဈေးနှုန်းများ မြင့်မား လျက် စားသောက်ကုန်ဈေးနှုန်း ဖောင်းပွမှုအပေါ် တွန်းအားဖြစ်စေပြီး လော့ဆာဘလွှတ်တော် ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပရန် ကာလမတိုင်မီအချိန်၌ အစိုးရအနေဖြင့် ဖိအားများနှင့် ကြုံတွေ့ရမည်ဖြစ်ကြောင်း ပညာရှင်အချို့က ပြောဆိုကြသည်။

     ဈေးကွက်သုတေသန အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုဖြစ်သော Crisil Market Intelligence and Analytics မှ ဒါရိုက်တာ Pushan Sharma က လက်ရှိ ဆောင်းကြက်သွန်နီ စိုက်ပျိုးပြီးစီးမှုအဆင့် သည် အတိုင်းအတာတစ်ရပ်အထိ ပြန်လည်တိုးတက်လာနိုင်ကြောင်း၊ သို့သော် ရာသီပိတ်သိမ်းချိန်၌ စိုက်ပျိုးမှုဧရိယာသည် ၁၀% ခန့်အထိ လျော့နည်းကျဆင်းမှုရှိနိုင်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

    အိန္ဒိယ၏ ကြက်သွန်နီ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုတွင် ဆောင်းသီးနှံရာသီ၌ စိုက်ပျိုးမှုက ၇၀% ခန့်ဖြင့် အများဆုံး ပါဝင်လျက်ရှိသည်။ ဆောင်းကြက်သွန်နီသည် သိုလှောင်နိုင်မှု သက်တမ်း ၅ လ မှ ၇ လ အထိရှိသဖြင့် အိန္ဒိယရှိ များပြားသောလူဦးရေပမာဏ၏ စားသုံးမှုအတွက် မတ်လမှ စက်တင်ဘာလတိုင်အောင် ရောင်းလိုအားနှင့် ဝယ်လိုအား ပြောင်းလဲမှုဖြစ်စဉ် ဟန်ချက်ညီမျှမှုရှိ စေရန် အဓိကထိန်းသိမ်းပေးနိုင်မည့် ထုတ်လုပ်မှုလည်းဖြစ်သည်။

    အိန္ဒိယစိုက်ပျိုးရေးသုတေသနကောင်စီ (Indian Council of Agricultural Research) ၏ အချက်အလက်များအရ မဟာရဋ္ဌနှင့် ကာနာတကာ ပြည်နယ်များတွင် ဆည်တာတမံများ၏ ရေ သိုလှောင်မှုအဆင့်များမှာ အလွန်အမင်း နိမ့်ကျလျက်ရှိကြောင်း၊ ဆည်ရေပေးဝေနိုင်မည့် အလား အလာ နည်းပါးသဖြင့် စိုက်ခင်းများအတွင်း ရေပေးသွင်းမှု ၁၂ ကြိမ်မှ ၁၅ ကြိမ်ခန့်အထိ ဆောင်ရွက်ရမည့် တောင်သူများ၏ ဆောင်းကြက်သွန်နီ စိုက်ပျိုးခြင်းကို ကျဆင်းစေလျက်ရှိကြောင်းဖြင့် Economic Times သတင်းဌာနက ဖော်ပြထားသည်။

Source: Economic Times, 9 Jan 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

   ကမ္ဘာ့ကော်ဖီဈေးကွက်၌ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၏ ရောင်းလိုအား နည်းပါးမှုကြောင့် ရိုဘတ်စတာ ကော်ဖီဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်လျက်ရှိနေချိန်တွင် အိန္ဒိယနိုင်ငံရှိ ကော်ဖီ အဓိကစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ် ရာ Karnataka နှင့် Kerala ပြည်နယ်များ၌ ဇန်နဝါရီလ ပထမပတ်အတွင်း အချိန်အခါမဟုတ် မိုးရွာသွန်းမှုများက ကော်ဖီစိုက်တောင်သူများအတွက် စိုးရိမ်မကင်းဖြစ်ပေါ်စေလျက်ရှိပါသည်။ လက်ရှိကာလ မိုးရွာသွန်းမှုသည် ကော်ဖီသီး ရိတ်သိမ်းခူးဆွတ်မှုနှင့် အခြောက်ခံမှုလုပ်ငန်းများကို နှောင့်နှေးစေရုံသာမက သီးနှံများ၌ ဆောလျင်စွာ အပွင့်ပွင့်မှုကို ဖြစ်ပေါ်စေလျက် ရှေ့လာမည့်နှစ် ရိုဘတ်စတာကော်ဖီ၏ အလားအလာကို ထိခိုက်စေနိုင်သည်ဟု တောင်သူများက ပြောဆိုကြောင်း Hindu Business Line သတင်းဌာနက ဖော်ပြပါသည်။

   အာရေးဘီးကာ ကော်ဖီသီးနှံများ၏ ရိတ်သိမ်းခူးဆွတ်မှုမှာ ပြီးဆုံးမှု မရှိသေးကြောင်း၊ ထိုသို့ မိုးရွာသွန်းမှုများက ကော်ဖီသီးများအား မြေပေါ်သို့ ကြွေကျပျက်စီးစေကြောင်း၊ မခူးဆွတ်ရသေး သော အာရေးဘီးကာ ကော်ဖီသီးများတွင် အခွံကွဲအက်မှုဖြစ်ပေါ်ပြီး ကြွေကျမှုဖြစ်စေနိုင်ကြောင်း၊ ရိုဘတ်စတာ ကော်ဖီခင်းများ၏ ၂၀% မှ ၂၅% ခန့်တွင် ဆောလျင်စွာ ပန်းပွင့်မှုဖြစ်ပေါ်စေလျက် ရိတ်သိမ်းခူးဆွတ်မှုကို ခက်ခဲစေမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ထို့အပြင် နောက်ထပ်မိုးရွာသွန်းမှု မရရှိပါက ၎င်းသီးနှံပင်များ၏ လာမည့်နှစ် အလားအလာမှာကောင်းမွန်မှုရှိမည်မဟုတ်ကြောင်း၊ Karnataka ပြည်နယ်ရှိ အိန္ဒိယ၏ ကော်ဖီစိုက်ပျိုးမှု အကြီးမားဆုံးခရိုင်ဖြစ်သော Kodagu ခရိုင်တွင် အာရေး ဘီးကာ ကော်ဖီခင်းများ၏ ၂၀% နှင့် ရိုဘတ်စတာကော်ဖီ စိုက်ခင်းများ၏ ၃၅% မှ ၄၀% ခန့်မှာ အချိန်အခါမဲ့ မိုးကြောင့် ထိခိုက်မှုဖြစ်ပေါ်ခဲ့ကြောင်းဖြင့် Kodagu ကော်ဖီစိုက်ပျိုးသူများအသင်းမှ ဥက္ကဋ္ဌ A Nanda Belliappa ကပြောကြားခဲ့သည်။

    Karnataka ပြည်နယ်ရှိ Kodagu, Chikkamagaluru နှင့် Hassan ခရိုင်များနှင့် Kerala ပြည်နယ်ရှိ Wayanad ခရိုင်တို့တွင် အချိန်အခါမဟုတ်မိုးများ ကျယ်ပြန့်စွာရွာသွန်းခဲ့သည်။ အဆိုပါ ဒေသများ၌ ဇန်နဝါရီလ ၁ ရက်မှ ၈ ရက်အတွင်း ပုံမှန်မိုးရေချိန်မှာ ၁ မီလီမီတာမျှသာ ဖြစ်သော် လည်း Chikkamagaluru ခရိုင်တွင် ၂၁ မီလီမီတာ၊ Hassan ခရိုင်၌ ၃၁ မီလီမီတာနှင့် Kodagu ခရိုင်တွင် ၁၇ မီလီမီတာ အထိ အသီးသီး မိုးရွာသွန်းမှု ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ကြောင်း သိရှိရသည်။

   ရာသီဥတုကောင်းမွန်မှု မရှိခြင်းက ကော်ဖီစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုလုပ်ငန်းကို ဖရိုဖရဲဖြစ်ပေါ် စေလျက်ရှိကြောင်း၊ တောင်သူများအတွက် လက်ရှိသီးနှံရာသီအပြင် ရှေ့လာမည့်နှစ် သီးနှံရာသီ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုအပေါ် သက်ရောက်မှုရှိသည့် ထပ်ဆင့် ထိုးနှက်ချက်ပင်ဖြစ်ကြောင်း၊ စိုက်ခင်း လုပ်သား ရှားပါးမှုသည်လည်း ကော်ဖီစိုက်ပျိုးသူများအတွက် ဘူးလေးရာဖရုံဆင့် ဖြစ်ပေါ်လျက် ရှိကြောင်းဖြင့် Karnataka ပြည်နယ် ခြံစိုက်ခင်းလုပ်ငန်းရှင်များအသင်း၌ ယခင်က ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် တာဝန်ယူဆောင်ရွက်ခဲ့သော Mahesh Shashidhar က ပြောဆိုသည်။

   ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်၌ ကော်ဖီစေ့ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်လျက်ရှိပြီး အထူးသဖြင့် ရိုဘတ်စတာ ကော်ဖီ၏ ဈေးနှုန်းမှာ မှတ်တမ်းဝင်စံချိန်တင်နိုင်သည့်အဆင့်၌ ရောက်ရှိနေသော်လည်း ရာသီ ဥတု၏ မျက်နှာသာမပေးမှုက တောင်သူများအနေဖြင့် လက်ရှိဈေးကောင်းရရှိနေမှု အခွင့်အရေးကို အပြည့်အဝ ရယူနိုင်စွမ်းမရှိသည့် အခြေအနေဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိသည်။ ပြုပြင်သန့်စင်ပြီး အခွံမာ (parchment) ပါရှိသည့် အသစ်ထွက်ရှိလာသော ရိုဘတ်စတာကော်ဖီစေ့၏ စိုက်ခင်းအတွင်း ဈေးနှုန်းများသည် ၅၀ ကီလိုဂရမ်ဝင် ၁ အိတ်လျှင် ရူပီး ‌ငွေ ၁၁၀၀၀ ဝန်းကျင်ရှိပြီး ယခင်နှစ် ကာလတူ၌ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော ရူပီး ၈၃၀၀ နှုန်းထားအပေါ် ၃၂% အထိ မြင့်တက်လာခြင်းဖြစ်သည်။ အလားတူ ပြုပြင်မှုလုပ်ဆောင်ခြင်း မပြုရသေးသော ခူးဆွတ်ပြီး ရိုဘတ်စတာ ချယ်ရီသီးများ၏ ဈေးနှုန်းများသည်လည်း ယခင်နှစ်၌ ၁ အိတ်လျှင် ရူပီး ၄၂၀၀-၄၂၅၀ နှုန်းထားရှိရာမှ ယခုနှစ်တွင် ၅၇% မြင့်တက်လျက် ရူပီး ၆၆၀၀ မှ ၆၈၀၀ အတွင်း ဈေးနှုန်းဖြင့် ရောင်းဝယ်လျက်ရှိသည်။

  အခွံမာပါရှိသည့် ပြုပြင်သန့်စင်ပြီး အာရေးဘီးကာ ကော်ဖီစေ့၏ ဈေးနှုန်းများမှာ ယခင်နှစ်တွင် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော ဈေးနှုန်းများအတိုင်း ၅၀ ကီလို ဂရမ်ဝင် ၁ အိတ်လျှင် ရူပီး ၁၃၇၀၀ မှ ၁၃၉၀၀ အတွင်းနှုန်းထားဖြင့် ရောင်းဝယ်လျက်ရှိကြောင်း၊ အာရေးဘီးကာ ကော်ဖီချယ်ရီသီး၏ ဈေးနှုန်းမှာ ယခင်နှစ်ကထက် ရူပီး ၁၀၀၀ ခန့် ဈေးပိုမိုလျက် ၁ အိတ်လျှင် ရူပီး ၇၇၅၀-၇၈၅၀ နှုန်းထားဖြင့် ရောင်းဝယ်မှုရှိကြောင်း သိရှိရသည်။

  အိန္ဒိယနိုင်ငံ၌ နှစ်စဉ် ကော်ဖီစေ့တန်ချိန် ၃.၅ သိန်းခန့်ကို ထုတ်လုပ်လျက်ရှိရာ ၎င်းပမာဏ ၏ သုံးပုံ နှစ်ပုံခန့်သည် ရိုဘတ်စတာကော်ဖီမျိုးများဖြစ်သည်။ Kerala ပြည်နယ်ရှိ Wayanad ခရိုင် သည် ရိုဘတ်စတာကော်ဖီကို အဓိကစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်လျက်ရှိပြီး လက်ရှိသီးနှံရာသီတွင် ခူးဆွတ် ရိတ်သိမ်းမှုမှာ ၂၅% ခန့် လုပ်ဆောင်ထားပြီးဖြစ်သည်။

   Wayanad ခရိုင်ရှိ ကော်ဖီစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သူများအသင်းမှ ဒါရိုက်တာ Prashant Rajesh က မိုးရွာသွန်းမှုသည် ကော်ဖီခူးဆွတ်ခြင်းနှင့် အခြောက်ခံခြင်းလုပ်ငန်းများကို အနှောင့်အယှက် ဖြစ်စေခဲ့ကြောင်း၊ အချိန်အခါမဲ့မိုးကြောင့် နေလှန်းကွင်း၌ အခြောက်ခံသည့် ကော်ဖီစေ့များ၏ အရောင်ပြောင်းလဲမှုကို ကြုံတွေ့ရကြောင်း၊ ကော်ဖီစေ့များသည် ပုံမှန်အားဖြင့် အဝါရောင်ရှိရမည် ဖြစ်သော်လည်း ထိခိုက်မှုရှိသည့် ကော်ဖီစေ့များ၏ အရောင်မှာ မီးခိုးရောင်သို့ ပြောင်းလဲခြင်းဖြစ် ကြောင်း၊ ယခုနှစ်တွင် ကော်ဖီဈေးကောင်းသော်လည်း မိုးဒဏ်ကြောင့် အရေအတွက်နှင့် အရည် အသွေးအပေါ် ထိခိုက်မှုရှိသဖြင့် တောင်သူများသည် အကျိုးအမြတ်ပြည့်ဝစွာ ရရှိခြင်း မရှိကြောင်း ပြောကြားပါသည်။ အဆိုပါ‌ဒေသ၌ ကော်ဖီအများအပြား စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သည့် လုပ်ငန်းရှင် တစ်ဦးဖြစ်သူ Bose Mandanna ကလည်း ကော်ဖီစေ့ အခြောက်ခံမှုလုပ်ငန်းစဉ်မှာ နှောင့်နှေးမှု ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ရသဖြင့် လက်ရှိအချိန်တွင် နေလှန်းကွင်းများမှာ နေရာလပ်မကျန်ပဲ လုပ်ငန်းပြည့်ကျပ် လျက်ရှိကြောင်း ပြောဆိုခဲ့သည်။

   အိန္ဒိယနိုင်ငံအနေဖြင့် အောက်တိုဘာလမှ စတင်သည့် ၂၀၂၃-၂၄ ခုနှစ် ကော်ဖီသီးနှံရာသီအတွင်း ရိုဘတ်စတာကော်ဖီစေ့ တန်ချိန် ၂.၆၁ သိန်းနှင့် အာရေးဘီးကာ ကော်ဖီစေ့ တန်ချိန် ၁.၁၃ သိန်း၊ စုစုပေါင်း ကော်ဖီစေ့ တန်ချိန် ၃.၇၄ သိန်း ထုတ်လုပ်နိုင်မည်ဟု အိန္ဒိယကော်ဖီဘုတ်အဖွဲ့က မုတ်သုံကာလအလွန် ခန့်မှန်းချက် ထုတ်ပြန်ရာတွင် ဖော်ပြထားပါသည်။

Source: The Hindu Business Line, 8 Jan 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)