ပြည်ပကုန်သွယ်မှုသတင်းများ

          ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံတွင် ရော်ဘာထွေထွေဌာန၏ အချက်အလက်များအရ ၂၀၂၃ ခုနှစ် အတွက် ရော်ဘာကဏ္ဍ ထုတ်လုပ်မှုတန်ဖိုးမှာ အမေရိဒေါ်လာ ၅၃၆ သန်းရှိခဲ့ရာ ရော်ဘာစေး တင်ပို့မှုသည် ဒေါ်လာ ၄၉၀.၆ သန်း၊ ရော်ဘာသစ်သား တင်ပို့မှုသည် ဒေါ်လာ ၁.၆ သန်းနှင့် ပြည်တွင်း ရော်ဘာစေးသုံးစွဲမှုတန်ဖိုးသည် ဒေါ်လာ ၄၃.၈ သန်းပါဝင်ကြောင်း ဖနွမ်းပင်ပို့စ် သတင်းဌာနက ၆-၂-၂၀၂၄ ရက်နေ့တွင် ဖော်ပြပါသည်။

          ကမ္ဘောဒီးယားသည် ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် ရော်ဘာစေးတန်ချိန် ၃၆၈,၀၄၈ တန်ခန့်တင်ပို့ခဲ့ပြီး ၂၀၂၂ ခုနှစ်နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါက တန်ချိန် ၄,၈၅၅ တန်လျော့ကျခဲ့ကြောင်း၊ ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် ရော်ဘာ သစ် တင်ပို့မှုမှာ ၉,၄၁၁ ကုဗမီတာသာရှိသည့်အတွက် ၂၀၂၂ ခုနှစ်ထက် ၁၇,၀၇၈ ကုဗမီတာ လျော့နည်းခဲ့ကြောင်း၊ ပြည်တွင်းရော်ဘာစေးသုံးစွဲမှု ပမာဏမှာ ၃၀,၄၅၂ တန်ဖြစ်ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

          ကမ္ဘောဒီးယား၏ ၂၀၂၃ ခုနှစ် ရော်ဘာထုတ်လုပ်မှုပမာဏသည် ၂၀၂၂ ခုနှစ်နှင့် နှိုင်းယှဉ် ပါက အနည်းငယ်တိုးတက်လာသော်လည်း ပြည်တွင်းတာယာထုတ်လုပ်သူများ၏ ဝယ်လိုအား မြင့်တက်လာခြင်းကြောင့် တင်ပို့မှုပမာဏ အနည်းငယ်ကျဆင်းသွားကြောင်း၊ ရော်ဘာစေးတင်ပို့မှု ကျဆင်းခဲ့သော်လည်း ပမာဏအားဖြင့် တန်ချိန် ၃၀၀၀၀ ပိုမိုထွက်ရှိခဲ့ကြောင်း၊ ပြည်တွင်း ရော်ဘာစေးသုံးစွဲမှုအနေဖြင့် ၂၀၂၃ ခုနှစ်ကထက် ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် ပိုမိုသုံးစွဲမှုရှိလာနိုင်ကြောင်း ရော်ဘာဌာန၏ အကြီးအကဲ  Mr. Him Aun ကပြောကြားခဲ့သည်။

          ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံရှိ စက်မှုဇုန်များတွင် ရော်ဘာနှင့် သီဟိုဠ်စေ့ကဲ့သို့သော ဒေသထွက် ကုန်ကြမ်းများကို အသုံးပြုရန်ဆန္ဒရှိကြောင်းနှင့် ပြည်တွင်းကုန်ထုတ်လုပ်မှုသည် အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းများ ဖန်တီးပေးရုံသာမက အစိုးရ၏စက်မှုမူဝါဒနှင့်အညီ ခေတ်မီနည်းပညာများကိုပါ မိတ်ဆက်ပေးကြောင်းဖြင့် ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မေလ ၂၂ ရက်တွင်ကျင်းပသည့် Sihanoukville အထူး စီးပွားရေးဇုန် (SSEZ) တွင် တာယာနည်းပညာ(ကမ္ဘောဒီးယား)၏ အမေရိကန်ဒေါ်လာသန်း ၃၀၀ ခန့်တန်ဖိုးရှိ စက်ရုံဖွင့်ပွဲ၌ ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း Mr. Hun Sen က ပြောကြားထားခဲ့သည်။ 

          ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နှစ်ကုန်၌ နိုင်ငံ၏စုစုပေါင်းရော်ဘာ စိုက်ခင်းဧရိယာသည် ၄၀၇,၁၇၂ ဟက်တာ ရှိပြီး ၂၀၂၂ ခုနှစ်ကထက် ၂,၅၉၄ ဟက်တာ၊ ရာခိုင်နှုန်းအားဖြင့် ၀.၆၄% ခန့် တိုးမြင့်စိုက်ပျိုးမှု ရှိကြောင်း၊ ၎င်းစိုက်ဧရိယာတွင် စိုက်ပျိုးရေး-စက်မှုရော်ဘာ စိုက်ပျိုးမှုဧရိယာ ၂၂၆,၈၄၀ ဟက်တာ နှင့် မိသားစုစိုက်ခင်း ၁၈၀,၃၃၂ ဟက်တာ ပါဝင်ကြောင်း၊ စုစုပေါင်းစိုက်ပျိုးဧရိယာ၏ ၇၈.၆% နှင့်ညီမျှသည့် ၃၂၀,၁၈၄ ဟက်တာခန့်မှ ရော်ဘာအစေး ထုတ်လုပ်ပေးနိုင်ပြီး အ‌စေးခြစ် ဧရိယာ ၄,၈၅၂ ဟက်တာခန့် တိုးတက်လာခဲ့ကြောင်း၊ ပျမ်းမျှနှစ်စဉ်အထွက်နှုန်းသည် ၁ ဟက်တာ (၂.၄၇၁ ဧက) လျှင် ၁,၂၂၈ ကီလိုဂရမ်အထိ တိုးတက်ထုတ်လုပ်လာနိုင်ပြီး ၂၀၂၂ ခုနှစ်ထက် ၁ ဟက်တာ လျှင် ၁၆ ကီလိုဂရမ်အထိ တိုးတက်ထုတ်လုပ်ပေးနိုင်လာခြင်းဖြစ်ကြောင်း ကမ္ဘောဒီးယား ရော်ဘာ ဌာန၏ စာရင်းများက ဖော်ပြပါသည်။

          ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံအနေဖြင့် ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် ရော်ဘာအစေးနှင့် ရော်ဘာသစ်တင်ပို့မှု စုစုပေါင်းတန်ဖိုး အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၅၃၁ သန်းကျော်ရရှိခဲ့ပြီး ရော်ဘာစေးတင်ပို့မှုမှ ဒေါ်လာ ၅၂၇.၈ သန်းနှင့် ရော်ဘာသစ်မှ ဒေါ်လာ ၄ သန်းကျော်ပါဝင်ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

Source: Rubber World, 6 Feb 2024

          ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံတွင် ဆန်စပါးလုပ်ငန်းကို အားကောင်းလာစေရန်အတွက် သိသာထင်ရှား သော လှုပ်ရှားမှုတစ်ခုအဖြစ် စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာန၊ ကုန်သွယ်ရေးနှင့် စက်မှုလုပ်ငန်းဦးစီးဌာနနှင့် အမျိုးသားဆည်မြောင်းဦးစီးဌာန တို့သည် ဆန်စပါးတန်ဖိုးကွင်းဆက် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအစီအစဉ် (Integrated Rice Supply Chain Development) အကောင်အထည်ဖော်မှုဆိုင်ရာ နားလည်မှု စာချွန်လွှာတစ်စောင်ကို  ၂-၂-၂၀၂၄ ရက်နေ့တွင် လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ကြကြောင်း သိရှိရသည်။

          အဆိုပါ ပဏာမခြေလှမ်းသည် ဆန်စပါး ထောက်ပံ့ရေးကွင်းဆက်ကို ပြန်လည် ပြင်ဆင် ရန်၊ အွန်လိုင်းစနစ်ဖြင့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များအကြား B2B စျေးကွက်စင်္ကြန်ကို မိတ်ဆက်ရန်၊ အခြားရွေးချယ်စရာ စျေးကွက်ရှာဖွေရေးနည်းလမ်းများဖွင့်လှစ်နိုင်ရန်၊ လယ်သမားများ၏ ဝင်ငွေ ကို မြှင့်တင်ပေးနိုင်ရန်နှင့် စားသုံးသူများအတွက် တတ်နိုင်သောဆန်ဈေးနှုန်းကို ဖြစ်ပေါ်စေရန် ရည်ရွယ်ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

          အဆိုပါ နားလည်မှုစာချွန်လွှာသည် ဖိလစ်ပိုင်ဆန်၏ အရည်အသွေးနှင့် စျေးကွက် အသိ အမှတ်ပြုမှုကို မြှင့်တင်ပေးနိုင်သကဲ့သို့ စျေးကွက်နှင့် ထောက်ပံ့ရေးကွင်းဆက်၏ စွမ်းဆောင်ရည် ကို မြှင့်တင်ရာတွင်လည်း အရေးကြီးသောခြေလှမ်းတစ်ရပ်ဖြစ်ကြောင်း၊ ထို့အပြင် ဖိလစ်ပိုင်၏ စိုက်ပျိုးရေးထွက်ကုန်များကို ကမ္ဘာ့အဆင့် မြှင့်တင်နိုင်စေမည်ဖြစ်ကြောင်းဖြင့် စိုက်ပျိုးရေးဌာန အတွင်းဝန်ဖြစ်သူ Francisco Tiu Laurel, Jr. က အလေးပေးပြောကြားခဲ့ပါသည်။

          ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ၌ စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းသည် စုစုပေါင်းပြည်တွင်းထုတ်လုပ်မှုတန်ဖိုးတွင် ၉% ပါဝင်လျက်ရှိပြီး လူဦးရေ ၄၉.၇ သန်းရှိသော နိုင်ငံလုပ်သား အင်အား၏ ၂၅% ခန့်ကို အလုပ်အကိုင် ပေးထားနိုင်ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

Source: BNN Breaking News, 3 February 2024

          ဥရောပသမဂ္ဂ - ဗီယက်နမ် လွတ်လပ်စွာကုန်သွယ်မှုသဘောတူညီချက် (EVFTA) အရ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံသည် ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၇၁.၇ သန်းတန်ဖိုးရှိ ဆန်တန်ချိန် ၁၀၄၀၀၀ ခန့်ကို ဥရောပသမဂ္ဂ (EU) ဈေးကွက်သို့ တင်ပို့ခဲ့ပြီး တစ်နှစ်လျှင် ခွဲတမ်းဆန်တန်ချိန် ၈၀၀၀၀ ထက် ကျော်လွန် နေပါကြောင်း ဗီယက်နမ်အကောက်ခွန်ဦးစီးဌာန၏ ကိန်းဂဏန်းအချက် အလက်များအရ သိရသည်။

          အဆိုပါ ကိန်းဂဏန်းများသည် ၂၀၂၂ ခုနှစ်နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ပမာဏနှင့် တန်ဖိုး နှစ်ခုလုံး တွင် ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းတိုးလာခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ အီးယူသို့ ဗီယက်နမ်ဆန်တင်ပို့မှုသည် EU မှ ခွဲဝေပေး ထားသည့် ခွဲတမ်းထက် ကျော်လွန်သွားသည့်  ၂ နှစ်ဆက်တိုက်လည်း ဖြစ်ကြောင်း သိရှိရသည်။

          လက်ရှိအချိန်အထိ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံအနေဖြင့် EU အဖွဲ့ဝင် ၂၇ နိုင်ငံအနက် ၂၆ နိုင်ငံသို့ ဆန်များတင်ပို့နိုင်ခဲ့ပြီး ဂျာမနီနိုင်ငံသို့ ဆန်တန်ချိန် ၂၃၃၂၈ တန်ဖြင့် အများဆုံးဖြစ်ပြီး ယခင်နှစ် ကထက် ၄၉.၃% တိုးတက်ခဲ့ရာ ဈေးကွက်ဝေစု၏ ၂၂.၄% ကို ကိုယ်စားပြုလျက်ရှိသည်။ ဂျာမနီ၏ နောက်တွင် ပိုလန်သည် ဆန်တန်ချိန် ၁၄၇၂၆ ဖြင့် ၉၂% တိုးတက်လျက် စျေးကွက်ဝေစု ၁၄.၂% အထိ မြင့်တက်လာသည်ဟု သိရှိရသည်။ အထူးသဖြင့် ဥရောပသမဂ္ဂ ဈေးကွက်အနှံ့အပြားသို့ ဗီယက်နမ်၏ ဆန်တင်ပို့မှု ပမာဏသည် ရာဂဏန်းမှ ထောင်ဂဏန်းအထိ တွေ့ရှိရပြီး ဟန်ဂေရီသို့ ၁၂ ဆခန့်၊ ဘူလ်ဂေးရီးယားသို့ ၇၃၀% ၊ ဂရိသို့ ၄၈၃.၃% ၊ ပေါ်တူဂီသို့ ၄၂၅% အသီးသီး တိုးတက် တင်ပို့နိုင်ခဲ့သည်။

          အဆိုပါ အပြုသဘောရလဒ်များသည် ဗီယက်နမ်စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများအနေဖြင့် EVFTA မှ ရရှိသည့် အခွင့်အလမ်းများကို အပြည့်အဝအသုံးချခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြလျက်ရှိသည်။ တစ်ချိန်တည်း မှာပင် ဗီယက်နမ်ဆန်၏ အရည်အသွေးမှာလည်း စျေးကွက်တောင်းဆိုမှုများ၏ တင်းကျပ်သော လိုအပ်ချက်များကို ပြည့်မီတိုးတက်လျက်ရှိသည်ကို တွေ့ရသည်။

          EU စျေးကွက်သည် သွင်းကုန်များအတွက် စံချိန်စံညွှန်းမြင့်မားစွာ သတ်မှတ်ထားသည့် ကန့်သတ်ချက်များသော ဈေးကွက်များထဲမှ တစ်ခုဖြစ်ကြောင်း SPS Vietnam Office မှ ဒုတိယ ညွှန်ကြားရေးမှူး Ngo Xuan Nam က အလေးပေးပြောကြားခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း မကြာသေးမီ နှစ်များအတွင်း EU ဈေးကွက်သို့ မည်သည့်ဗီယက်နမ်ဆန်တင်ပို့မှုမဆို ၎င်းကန့်သတ်ချက်များနှင့် စပ်လျဉ်း၍ သတိပေးခံရခြင်းမျိုး မရှိကြောင်း သိရှိရသည်။

          သိသာတင်ရှားသည့်အချက်မှာ မကြာသေးမီက ဗီယက်နမ်ဆန်မွှေး ST24 နှင့် ST25 ဆန် များသည် ကမ္ဘာ့အကောင်းဆုံးဆန် ဆုတံဆိပ်ကို နှစ်ကြိမ်ရရှိခဲ့သည့် ဆန်မျိုးကွဲများဖြစ်ပြီး EU ဈေးကွက်သို့ တင်ပို့သည့်အခါ အကောက်ခွန်သက်သာခွင့်များ တရားဝင်ခံစားခွင့်ရရှိခဲ့သည်။ အဆို ပါအချက်သည် အလားအလာရှိသော ဈေးကွက်သို့ ဆန်တင်ပို့မှုတန်ဖိုး တိုးမြှင့်ရန် အခွင့် အလမ်းကောင်းများ ပွင့်စေခဲ့ကြောင်း သိရှိရသည်။ လက်ရှိတွင် ဗီယက်နမ်သည် EU ဆန်စျေးကွက် ၌ ဒေသတွင်း စုစုပေါင်းတင်သွင်းမှု၏ ဝေစု ၂.၈% ဖြင့် အဆင့် ၈ သို့ မြင့်တက်လာခဲ့သည်။

          ဥရောပပါလီမန်၏ နိုင်ငံတကာကုန်သွယ်မှုကော်မတီဥက္ကဋ္ဌ Bernd Lange က EVFTA သဘောတူညီချက်များကို စတင်အကောင်အထည်ဖော်ပြီး သုံးနှစ်အကြာတွင် EU နှင့် ဗီယက်နမ် အကြား ကုန်သွယ်မှုတန်ဖိုးသည် ၂၀% တိုးတက်လာခြင်းမှာ အောင်မြင်မှုတစ်ခုပင် ဖြစ်ကြောင်း မှတ်ချက်ပြုခဲ့သည်။ EVFTA အပါအဝင် အကျိုးတူပူးပေါင်းထားသည့်နိုင်ငံများနှင့် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ အကြား သဘောတူညီချက်များသည် အထူးသဖြင့် ကမ္ဘာနှင့်အဝှမ်း မသေချာမရေရာမှုများနှင့် ကုန်သွယ်မှု ကာကွယ်ရေးဝါဒများ မြင့်တက်နေသည့်အချိန်တွင် နှစ်ဘက်ဆက်ဆံရေးအတွက် အရေးကြီးသော မှတ်တိုင်များဖြစ်ကြောင်း ၎င်းက အလေးအနက် ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: VOV.vn, 1 February 2024

          အိန္ဒိယနိုင်ငံ၊ စိုက်ပျိုးရေးဝန်ကြီးဌာနသည် အနောက်ဘင်္ဂလားဒေသထွက် ဘာစမာတီ မဟုတ်သော အရည်အသွေးကောင်းမွန်သည့် ဆန်အမျိုးအစား ၅ မျိုးဖြစ်သည့် Gobindabhog ၊ Tulaipanji ၊ Kataribhog ၊ Kalonunia နှင့် Radhunipagal တို့အတွက် ဘာစမာတီမဟုတ်သော ဆန်မွှေးအဆင့်အတန်းသတ်မှတ်ခြင်းနှင့် အမှတ်အသားပြုခြင်းဆိုင်ရာစည်းမျဉ်းများကို ထုတ်ပြန် ကြေညာခဲ့ပါသည်။

          အဆိုပါကြေညာချက်အရ ဆန်ထုပ်ပိုးမှုလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်ခွင့်ရသူများသည် ဘာစမာတီ မဟုတ်သော ဆန်အမျိုးအစားအတွက် ၄င်းတို့တည်ထောင်ထားသော ကိုယ်ပိုင်ဓာတ်ခွဲခန်း သို့ မဟုတ် အစိုးရ၏ အသိအမှတ်ပြု ခွင့်ပြုချက်ရရှိထားသည့်ဓာတ်ခွဲခန်းများတွင် ဆန်အရည်အသွေး စစ်ဆေးနိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။

          အိန္ဒိယ စိုက်ပျိုးရေးဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်သောကြေညာချက်အရ ထုပ်ပိုးသူများသည် ပြည်တွင်းကုန်သွယ်မှုအတွက် အိန္ဒိယအစားအသောက်လုံခြုံစိတ်ချရမှုနှင့် စံချိန်စံညွှန်းအာဏာပိုင် အဖွဲ့ (FSSAI) ကထုတ်ပြန်သည့် စံချိန်စံညွှန်းများကို လိုက်နာရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ပြည်ပသို့ တင်ပို့မှုအတွက် Codex Alimentarius Commission သို့မဟုတ် တင်သွင်းသည့်နိုင်ငံများက သတ်မှတ်သည့် ဓာတုဆေးကြွင်း ကန့်သတ်ချက်များအပေါ် လိုက်နာရန်လိုအပ်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ထုပ်ပိုးမှု၊ ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသားနှင့် ဖော်ပြချက်၊ ထုပ်ပိုးသည့် ကုန်စည်များ တိကျတိုင်းတာမှု စသည့် စားသောက်ကုန် လုံခြုံစိတ်ချရမှုနှင့် စံချိန်စံညွှန်းဆိုင်ရာ စည်းမျဉ်းများနှင့်အညီ ဆန်များကို သင့်လျော်သောထုပ်ပိုးသည့်ပစ္စည်းဖြင့် ထုပ်ပိုးရမည်ဖြစ်ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

          ထုတ်လုပ်မှုလုပ်ငန်းစဉ် (lot or batch) တူညီမှုရှိသော ဆန်ထုပ်ပိုးမှုတွင် စံသတ်မှတ်ထား ရှိသည့် ချိန်တွယ်ခွက်ဖြင့် ထည့်သွင်းထုပ်ပိုးရမည်ဖြစ်ပြီး ဆန်အဆင့်အတန်း ဖော်ပြချက် ပါရှိသည့် ကုန်အမှတ်တံဆိပ်၌ အသေးစိတ်အချက်အလက်များကို ဖော်ပြရမည်ဖြစ်ပါသည်။ ထုပ်ပိုးထားရှိ သော ဆန်အိတ်တိုင်းတွင် အမျိုးအစားနှင့် အဆင့်အတန်း ၂ ခုလုံးတူညီသည့်ဆန်များ ပါဝင်ရမည် ဖြစ်သည်။

          အဆိုပါဆန် ၅ မျိုး၏ သန့်စင်မှုကို သေချာခိုင်မာစေရန်အတွက် ဘာစမာတီဆန်ကဲ့သို့ပင် ဆန်မျိုးကွဲစစ်မှန်ကြောင်း အတည်ပြုသည့် Polymerase Chain Reaction Test စမ်းသပ် စစ်ဆေးမှု လုပ်ငန်းစဉ်ကိုလည်း ဆောင်ရွက်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း အိန္ဒိယ စိုက်ပျိုးရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

          ဆန်အမျိုးအစား တစ်ခုစီတိုင်းအတွက် အရည်အသွေးအဆင့်အတန်း သတ်မှတ်ရာတွင် အနိမ့်ဆုံးလိုအပ်ချက်များဖြစ်သည့် ဆန်လုံးပု သို့မဟုတ် လုံးရှည်အမျိုးအစား၊ သဘာဝ အမွှေးရနံ့ များပါဝင်မှု၊ ဆန်၏ မချက်မီနှင့်ချက်ပြုတ်ပြီး ဝိသေသလက္ခဏာများ စသည့် အသေးစိတ်အချက် များအပြင် ဆန်၏အရောင်ကို တုပဖန်တီးပြုလုပ်မှုများ၊ အရောင်တင်ပစ္စည်းများ၊ အမွှေးရနံ့အတု များနှင့် အခြားဓာတုပစ္စည်းများ ပါဝင်ခြင်းတို့မှ ကင်းလွတ်ရမည့်အချက်များကိုလည်း အိန္ဒိယ အစိုးရက သတ်မှတ်ပြဋ္ဌာန်းထားကြောင်း သိရှိရသည်။

Source: The Hindu Business Line, 5 February, 2024

          ထိုင်းနိုင်ငံ၌ နိုင်ငံခြားငွေလဲနှုန်းများ မတည်ငြိမ်မှု၊ ထိုင်းဆန်၏ ယှဉ်ပြိုင်နိုင်စွမ်းကျဆင်းမှု၊ ဈေးနှုန်းအကြိတ်အနယ်ပြိုင်ဆိုင်ရမှု၊ အယ်လ်နီညို ရာသီဥတုဖြစ်စဉ်၏ အကျိုးသက်ရောက်မှုနှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ဆန်ပို့ကုန်အပေါ် တားမြစ်ကန့်သတ်သည့် မူဝါဒချမှတ်ထားရှိမှု စသည့် မြောက်မြား စွာသော စွန့်စားရမည့်အချက်များမှာ ယခုနှစ်ဆန်တင်ပို့မှုလုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်ရာတွင် ဆက်လက်ကြုံ တွေ့နေရဦးမည်ဖြစ်ကြောင်း ထိုင်းဆန်တင်ပို့သူများအသင်းက ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

          အဆိုပါအသင်း၏ ဂုဏ်ထူးဆောင်ဥက္ကဋ္ဌဖြစ်သူ Chookiat Ophaswongse က အမေရိကန် စိုက်ပျိုးရေးဌာန၏ နောက်ဆုံးထုတ်ပြန်ထားသော အချက်အလက်များအရ ယခုနှစ်အတွက် ကမ္ဘာ့ ဆန်ကြိတ်ခွဲထုတ်လုပ်မှုမှာ တန်ချိန် ၅၁၃ သန်းဖြင့် တည်ငြိမ်မှုရှိနေမည်ဟု ခန့်မှန်းရကြောင်း၊ တရုတ်နိုင်ငံသည် တန်ချိန် ၁၄၄ သန်းဖြင့် ဆန်အများဆုံးထုတ်လုပ်သူအဖြစ် ရပ်တည်နေမည်ဖြစ် ပြီး ၎င်း၏နောက်၌ အိန္ဒိယသည် ဆန်တန်ချိန် ၁၃၂ သန်းဖြင့် ဒုတိယနေရာတွင်ရှိမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ထိုင်းနိုင်ငံ အနေဖြင့် ယခင်နှစ်နည်းတူ ဆန်တန်ချိန် သန်း ၂၀ ခန့် ထုတ်လုပ်နိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်း၊ သို့ ရာတွင် ထိုင်း ဆန်တင်ပို့မှုမှာ ၂၀၂၃ ခုနှစ်၌ တင်ပို့ခဲ့သော တန်ဖိုးအားဖြင့် ဘတ်ငွေ ၁၇၈ ဘီလီယံ ရရှိသည့် ဆန်တန်ချိန် ၈.၇ သန်းမှ လျော့နည်းကျဆင်းလျက် တန်ချိန် ၇.၅ သန်း၊ တန်ဖိုး ဘတ်ငွေ ၁၅၀ ဘီလီယံခန့်သာ တင်ပို့နိုင်မည်ဟု ခန့်မှန်းရကြောင်း၊ ထိုင်းနိုင်ငံသည် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏နောက်၌ ၂၀၂၃ ခုနှစ်အတွက် ကမ္ဘာ့ဆန်တင်ပို့မှု ဒုတိယအများဆုံးနေရာကို ရရှိခဲ့သော်လည်း ၂၀၂၄ ခုနှစ် တွင်မူ ၎င်းအဆင့်ကို ထိန်းသိမ်းထားနိုင်ရန် အခက်အခဲများရှိကြောင်း၊ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၏ ဆန် တင်ပို့မှုမှာ သိသာစွာတိုးတက်လျက်ရှိပြီး သာမန်အားဖြင့် နှစ်စဉ် ဆန်တန်ချိန် ၆ သန်းခန့် တင်ပို့ ရာမှ ၂၀၂၃ ခုနှစ်၌ တန်ချိန် ၈.၁ သန်းကို ကျော်လွန်တင်ပို့နိုင်ခဲ့ကြောင်းဖြင့် ပြောဆိုပါသည်။

          ထိုင်းအစိုးရ၏ အစိုးရချင်းညှိနှိုင်းမှုဖြင့် ဆန်တင်ပို့မည့် အစီအစဉ်များမှာ စိန်ခေါ်မှုများစွာ ကို ရင်ဆိုင်နေရကြောင်း၊ ဆန်ဝယ်ယူသည့်နိုင်ငံတိုင်း၌ ဆန်ဝယ်ယူရေးနည်းလမ်းများကို ပြောင်း လဲလုပ်ကိုင်လာကြကြောင်း၊ ပုဂ္ဂလိကကဏ္ဍမှ ဆန်တင်သွင်းမှုကို လုပ်ကိုင်စေပြီး သွင်းကုန်အပေါ် ကောက်ခံရရှိသည့် အခွန်ငွေမှ လယ်သမားများသို့ ထောက်ပံ့ပေးခြင်းကို ရွေးချယ်လုပ်ဆောင် လာကြောင်း၊ အစိုးရ၏ G-to-G စနစ်ဖြင့် ဆန်တင်ပို့မှုသည် အမျိုးသားဆန်စပါးမူဝါဒကော်မတီ၊ ရှေ့နေချုပ်ရုံးနှင့် အစိုးရအဖွဲ့တို့ထံ တင်ပြဆောင်ရွက်ရသဖြင့် စာချုပ်ချုပ်ဆိုမှုတစ်ရပ်ကို အပြီး သတ်လုပ်ဆောင်နိုင်ရန် အချိန် ၂ လခန့် ကြာမြင့်မှုရှိကြောင်း၊ ပုဂ္ဂလိကကဏ္ဍ၏ လုပ်ကိုင်ဆောင် ရွက်မှုမှာ ရက်သတ္တတစ်ပတ်အတွင်း ဆုံးဖြတ်ချက်ချမှတ်နိုင်ကြောင်းဖြင့် Mr Chookiat က ပြော ကြားခဲ့သည်။

          ထို့အပြင် နိုင်ငံခြားငွေလဲနှုန်း အတက်အကျများ၊ အိန္ဒိယအစိုးရ၏ ဆန်တင်ပို့မှု ကန့်သတ် ချက်များနှင့် အယ်လ်နီညိုဖြစ်စဉ်ကြောင့် စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုအပေါ် သက်ရောက်မှုများမှာ အနီး ကပ်စောင့်ကြည့်လျက် စီမံဆောင်ရွက်ရန် လိုအပ်မည်ဟု ၎င်းက ထောက်ပြပြောဆိုထားသည်။

          ထိုင်းဆန်တင်ပို့သူများအသင်းဥက္ကဋ္ဌ Charoen Laothammatas က ထိုင်းဆန်၏ ဈေးနှုန်း သည် ထုတ်လုပ်မှုနှင့် တင်ပို့မှု အခြေအနေနှစ်ရပ်လုံးအပေါ် မူတည်လျက်ရှိကြောင်း၊ နိုင်ငံခြား ကုန်သွယ်မှုဌာန၏ စာရင်းများအရ ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ပထမလအတွင်း ဆန်တန်ချိန် ၁ သန်းကျော် တင်ပို့ရန် လိုင်စင်ခွင့်ပြုခဲ့သည်ကို တွေ့ရှိရပြီး ယခင်နှစ်ကာလတူနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ၄၄% မြင့်တက် ခဲ့ကြောင်း၊ ရှေ့လာမည့်လများတွင် ဤနှုန်းထားအတိုင်း ဆက်လက်တင်ပို့ခွင့်ပြုပါက ပြည်တွင်း ဆန်ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်စေမည့် သက်ရောက်မှုရှိမည်ကို သံသယဖြစ်ဖွယ်မရှိကြောင်း၊ အစိုးရ အနေဖြင့် နိုင်ငံခြားငွေလဲနှုန်းများ တည်ငြိမ်ရေးကို အလေးပေးဆောင်ရွက်ရန် လိုအပ်ကြောင်း၊  ဗီယက်နမ်နှင့် အိန္ဒိယတို့ကို ယှဉ်ပြိုင်နိုင်ရန်အတွက် အထွက်နှုန်းမြင့်မားပြီး ဈေးကွက်ဝယ်လိုအား ရှိသည့် စပါးမျိုးအသစ်များ ဖော်ထုတ်ခြင်း၊ ဆည်ရေပေးဝေမှုစနစ်ကို ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေခြင်းတို့ အပါအဝင် ဆန်စပါးနယ်ပယ်၌ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ယှဉ်ပြိုင်နိုင်စွမ်းကို ပိုမိုဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် အရှိန် မြှင့်တင် လုပ်ဆောင်သင့်ကြောင်း၊ ယခင်နှစ်၌ ဥရောပဒေသနှင့် အမေရိကန်နိုင်ငံသို့ ကုန်သေတ္တာ တစ်လုံး တင်ပို့မှုစရိတ်သည် ၄ ဆခန့် မြင့်တက်လျက် ဒေါ်လာ ၄၀၀၀ မှ ၆၀၀၀ အတွင်းသို့ ရောက်ရှိခဲ့ရာ သင်္ဘောတင်သယ်ယူပို့ဆောင်မှုစရိတ်များ မြင့်တက်မှုအပေါ် အလေးပေး အဖြေရှာ ဆောင်ရွက်သင့်ကြောင်း အကြံပြု ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: Bangkok Post, 8 Feb 2024