ပြည်တွင်းကုန်သွယ်မှုသတင်း

           မြေပဲယိုသည် မြန်မာလူမျိုးတို့၏ ရိုးရာအစားအစာတစ်ခုဖြစ်ပြီး အာဟာရပြည့်ဝကာ လူကြီး လူငယ်မရွေး ကြိုက်နှစ်သက်သော အစားအစာတစ်ခုဖြစ်ကြောင်း၊ မြင်းခြံဈေးကွက်၌ ရောင်းချနေ သော မြေပဲယိုများကို မကွေးမြို့တို့မှ မှာယူ‌ရောင်းချကြောင်း၊ ၂၀၂၅ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ၌ အေးမြ သီတာဈေး တွင် ရောင်းချနေသော မြေပဲယိုဝိုင်း ၂၅ ကျပ်သားလျှင် (၅၈၀၀) ကျပ်ခန့်ပေါက်  ဈေးများဖြင့် ရောင်းချ လျက်ရှိကြောင်း၊ မြေပဲယိုကို စားသုံးခြင်းဖြင့် ခန္ဓာကိုယ်ကြီး ထွားဖွံ့ဖြိုးရန် အထောက်အကူပြုကြောင်း၊ အရိုးနှင့်သွားများကိုသန်မာစေပြီး ကယ်လ်ဆီယမ်ဓာတ်များ ကြွယ်ဝကြောင်း၊ သံဓာတ်ပါဝင် သောကြောင့် သွေးအားနည်း ရောဂါကို ကာကွယ်ပေးကြောင်း၊ အမျှင်ဓာတ် ကြွယ်ဝပြီး အစာခြေစနစ် ကို အားကောင်းစေကြောင်း၊ ပြည့်ဝဆီများပါဝင်သဖြင့် နှလုံးကျန်းမာရေးအတွက် အကျိုးပြုကြောင်း၊ မြန်မာ့ရိုးရာအစားအစာမုန့်အဖြစ် အချိုတည်းရန်အတွက် မြန်မာလူမျိုးများ ကြိုက်နှစ်သက်သော အစားအစာများထဲတွင် ထင်ရှားပြီးအာဟာရ ပြည့်ဝ၍ မြင်းခြံဈေးကွက်တွင် အရောင်းအဝယ် သွက်လျက်ရှိကြောင်း သိရှိရသည်။

DOCA(မန္တလေး)       

             ကိုယ်ရံကြီးပင်(သိပ္ပံအမည်: Crinum asiaticum) သည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် အပူပိုင်းဒေသများ၌ ပေါက်ရောက်ပြီး ဆေးဖက်ဝင်အပင်အဖြစ် ရှေးမြန်မာဆေးကျမ်းများတွင် အသုံးတွင်ကျယ်ခဲ့သော အပင်ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ဥကြီးမားပြီး အဖြူရောင်ရှိကာ အရသာခါးသည်။ အရွက်များသည် ၁.၅ ပေမှ ၄ ပေအထိ ရှည်ပြီး စိမ်းစိုသောအရောင်ပေါ်တွင် အဝါစင်းကလေးများ ပါဝင်သည်။ အဖြူရောင် ပန်းပွင့်များသည် အနံ့မွှေးပြီး မိုးရာသီတွင် ပွင့်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ အပူပိုင်းဒေသများ (အထူးသဖြင့် သဘာဝအရိုင်းပင်အဖြစ်) တွင် ပေါက်ရောက်ပြီး စိုက်ပျိုးပင် အဖြစ်လည်း တွေ့ရသည်။ အပင်တစ်ခုလုံးသည် ပူ၍ စပ်၊ ခါးသော ဂုဏ်သတ္တိရှိပြီး အဆိပ်ပြေခြင်း၊ လေ၊ သလိပ်၊ ဆီးလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ပြဿနာများသက်သာစေခြင်း၊ အရွက်ကိုပြုတ်၍ ရေချိုးခြင်း(သို့)အရည်ညှစ်၍ လိမ်းခြင်းဖြင့် အဖုအပိမ့်၊ အရေပြားရောင်ရမ်းမှုကို သက်သာစေသည်။ အရွက်ကို မီးနှင့်ကပ်၍ နူးအောင်ပြုလုပ်ပြီး ခါးနာ၊ ဒူးရောင်နေရာများတွင် ၁ နာရီခန့် စည်းပေးက နာကျင်ရောင်ရမ်းမှု လျော့ပါးစေသည်။ ဥကိုသွေး၍ အနာပေါ်တွင် လိမ်းပေးပါက အနာလျှံ၊ အနာမီး(မီးလောင်နာ)များ ပျောက်ကင်းစေသော်လည်း  ယားယံမှု ဖြစ်တတ်သည်။ နန်းတွင်းဆေး ဝါးများတွင် "လျှာပွတ်ဆေး" အဖြစ် အသုံးပြုကာ အဆိပ်သင့်လျှင် လျှာကို ပွတ်ပေးခြင်းဖြင့် အဆိပ် ပြေစေသည်။ အပြင်ပန်းအရေပြားအတွက် အဓိကအသုံးပြုရမည်ဖြစ်ပြီး စားသုံးခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်သင့်သည်။

            ကိုယ်ရံကြီးပင်၏ ဆေးဖက်ဝင်မှုကို မြန်မာ့ဆေးပညာစာစောင်များတွင် ထည့်သွင်းဖော်ပြ ထားသည်။ ၎င်းသည်(Amaryllidaceae) မျိုးရင်းဝင်ဖြစ်ပြီး ခတ္တာပန်း နှင့် မျိုးရင်းတူသော်လည်း ဆေးအာနိသင်မတူညီကြောင်း တင်ပြလိုက်ရပါတယ်။

DOCA(မန္တလေး)       

               သဖန်းပင်သည် ရိုးရာဆေးဝါးနှင့် အာဟာရဆိုင်ရာ အသုံးပြုမှုများအတွက် အဖိုးတန်သော အပင်ဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံအပါအဝင် အပူပိုင်းဒေသများတွင် ပေါက်ရောက်ပြီး ၎င်း၏ အသီး၊ အရွက်၊ ပင်စည်နှင့် အခေါက်တို့မှာ ကျန်းမာရေးအတွက် များစွာ အထောက်အကူပြုသည်။ သဖန်းသီးတွင် အမျှင်ဓာတ်၊ ပိုတက်စီယမ်၊ ကယ်လ်စီယမ်၊ သံဓာတ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်၊ ဗီတာမင် C၊ ဗီတာမင် A နှင့် ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်ပစ္စည်း(polyphenols)များ ကြွယ်ဝစွာပါဝင်သည်။ သဖန်းရွက်တွင် polyphenols ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်ပစ္စည်းများ ပါဝင်ကာ ရောင်ရမ်းမှုကို လျှော့ချ ပေးနိုင်သည်။ သဖန်းခေါက်သည် ရိုးရာဆေးဖော်စပ်ရာတွင် အသုံးပြုလေ့ရှိပြီး ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်များကို ထိန်းညှိပေးသည်။ အမျှင်ဓာတ်မြင့်မားမှုကြောင့် ဝမ်းချုပ်ခြင်းကို ကာကွယ်ပေးပြီး အူလမ်းကြောင်း လှုပ်ရှားမှုကို ပုံမှန်ဖြစ်စေသည်။ သဖန်းသီးမှည့်ခြောက် ၂–၃ လုံးကို နေ့စဉ်စားပါက ဝမ်းမှန် စေသည်။ အူအတွင်းရှိ ပရိုဘိုင်အိုတစ်ဘက်တီးရီးယားများကို အားပေးကာ အူကျန်းမာရေးကို မြှင့်တင်ပေးသည်။ ကယ်လ်စီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ဖော့စ်ဖရပ်စ်တို့ ကြွယ်ဝစွာပါဝင်မှုက အရိုးသိပ်သည်းဆကို ထိန်းသိမ်းပေးပြီးအရိုးပွရောဂါ၊အရိုးပါးရောဂါများမှကာကွယ်ပေးသည်။ပိုတက်စီယမ်ပါဝင်မှုကသွေးပေါင်ချိန်ကိုထိန်းညှိပေးကာ သွေးတိုးရောဂါကို ကာကွယ်ပေးသည်။သွေးတိုးရှိသူများ သဖန်းသီး ၄–၅ လုံးကိုနေ့စဉ်စားသင့်သည်။ အမျှင်ဓာတ်က သွေးတွင်း ကိုလက်စထရောကို လျှော့ချပေးပြီး နှလုံးရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေကို လျှော့ချပေးသည်။ ဗီတာမင် C နှင့် ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်ပစ္စည်းများက အသားအရေတင်းရင်းမှုကို ထိန်းသိမ်းပေးပြီး ဆံပင်ကျွတ်ခြင်းကို လျှော့ချပေးသည်။ အမျိုးသမီးများ သံဓာတ်ပါဝင်မှုက သွေးဆုံးချိန်လက္ခဏာများကို သက်သာစေပြီး မျိုးဥထွက်မှုကို ပုံမှန်ဖြစ်စေသည်။ အမျိုးသားများအတွက် ဇင့်နှင့် အမိုင်နိုအက်စစ်များက သုက်ပိုးထုတ်လုပ်မှုနှင့် လိင်စွမ်းဆောင်ရည်ကို မြှင့်တင်ပေးသည်။ သဖန်းသီးစိမ်းများကို ချဉ်ပေါင် ဟင်းချက်ရာတွင် အသုံးပြုခြင်း၊ ဆားရည်စိမ်၍ တို့စရာအဖြစ် တို့စားခြင်းများ အသုံးပြု လေ့ရှိကြသည်။ရေသဖန်းပင်၏ အားကောင်းသောအမြစ်များက မြေဆီလွှာပျက်စီးမှုကို ကာကွယ်ပေးပြီး မြစ်ကမ်းပါးများတွင် စိုက်ပျိုးလေ့ရှိသည်။ မြေဆီထိန်းသိမ်းရန် လေကာအဖြစ်လည်း စိုက်ပျိုး ထားလေ့ရှိကြသည်။ သဖန်းပင်သည် အာဟာရ၊ ဆေးဖက်ဝင်မှုနှင့် ဂေဟစနစ်အရ အရေးပါသော အပင်ဖြစ်ပြီး ရိုးရာဆေးပညာတွင် နှစ်ပေါင်းရာချီ အသုံးပြုခဲ့ကြောင်း ဗဟုသုတအဖြစ်ရေးသား ဖော်ပြလိုက်ရပါသည်။

 DOCA(မန္တလေး)        

     စပါးလင်သည် အေးသောရာသီဥတုကိုနှစ်သက်ပြီး အပူပိုင်းဒေသဖြစ်သော မြင်းခြံမြို့နယ်၌ မိုးရာသီနှင့် ဆောင်းရာသီများတွင်စိုက်ပျိုးကြောင်း၊ ဒေသအတွင်းရှိ ဓါးကျွန်းကျေးရွာ၊ လေးအိမ်တန်း ကျေးရွာ၊ ဂေါင်းကွဲကျေးရွာနှင့် အနိမ့်ကျေးရွာများတွင် စီးပွားဖြစ်တစ်နိုင်တစ်ပိုင် စိုက်ပျိုးထားရှိကြောင်း၊ စိုက်ပျိုးချိန်နှင့် ရိတ်သိမ်းချိန်မှာ မျိုးကွဲပေါ်မူတည်၍ ကွဲပြားလျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။ မြင်းခြံဒေသအတွင်း စိုက်ပျိုးထားသော မိုးရာသီစိုက် စပါးလင်များကို ဇွန်လနှင့် ဇူလိုင်လတို့တွင် စိုက်ပျိုး၍ စိုက်ပျိုးပြီး (၃-၄) လကြာလျှင် ခူးဆွတ်၍ ‌ရောင်းချကြကြောင်း၊ ရိတ်သိမ်းချိန်မှာ နွေဦးအစပိုင်းဖြစ်သော ဖေဖော်ဝါရီလနှင့် မတ်လတို့တွင် ရိတ်သိမ်းထွက်ပေါ်ကြောင်း၊ စိုက်ပျိုးချိန်မှ ရိတ်သိမ်းချိန်အထိ အပင်ကြီးထွားမှုကာလမှာ (၈-၉) လကြာမြင့်ကြောင်း၊ ယခုအချိန်မှာ ဒေသတွင်းစိုက်ပျိုးထားသော စပါးလင်များထွက်ပေါ်ချိန်ဖြစ်၍ ဈေးနှုန်းသက်သာစွာ စားသုံးရကြောင်း၊ ၂၀၂၅ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ၌ စပါးလင် ၅ ပင်ပါတစ်စီးလျှင် (၅၀၀) ကျပ်ခန့် ပေါက်ဈေးများဖြင့် ရောင်းချလျက်ရှိကြောင်း၊ ဈေးကွက်တွင် စားသုံးမှုများသောကြောင့် အရောင်း အဝယ်သွက်လျက်ရှိပြီး စားဝတ်နေရေး အဆင်ပြေကြောင်း စပါလင်စိုက်တောင်သူတစ်ဦး၏ ပြောပြချက်အရသိရှိရသည်။

DOCA(မန္တလေး)

              မြင်းခြံမြို့နယ်တွင် ဟင်းသီးဟင်းရွက်သီးနှံမျိုးစုံ စိုက်ပျိုးလျက်ရှိရာ ခရမ်းသီး သီးနှံကိုလည်း လေးအိမ်တန်းကျေးရွာ၊ လှိုင်းတက်ကျေးရွာ၊ ဘောလုံး၊ ကြက်လျှာကျေးရွာနှင့် ဒါးကျွန်း ကျေးရွာတို့တွင် မိသားစုတစ်ပိုင်တနိုင် စိုက်ပျိုးလျက်ရှိကြောင်း၊  ဩဂုတ်လနှင့် စက်တင်ဘာလများတွင်စိုက်ပျိုး၍ စိုက်ပျိုးပြီး  (၂-၃)လအကြာတွင် အသီးသီးများစတင် သီးကြောင်း၊   အပင်ရေ (၂၅၀၀)ခန့် စိုက်ပျိုးထား ကြောင်း၊ ခရမ်းပင်တစ်ပင်လျှင် အထွက်နှုန်း (၂) ပိဿာ ကျော်ထွက် ရှိကြောင်း  သိရှိရသည်။ ကျေးရွာများမှ စိုက်ပျိုးထွက်ရှိသော ခရမ်းသီးများကို မြင်းခြံမြို့နယ် အတွင်းရှိ အေးမြသီတာဈေးနှင့် စံပြဈေးများသို့ တောင်သူများကိုယ်တိုင် လာရောက်ရောင်းချကြောင်း၊ ၂၀၂၅ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ၌ ခရမ်းသီးတစ်ပိဿာလျှင် လက်လီဈေး (၃၅၀၀)ကျပ်၊ လက်ကားဈေး တစ်ပိဿာလျှင် (၃၀၀၀) ကျပ် ဖြင့်ရောင်းချကြောင်း၊ ခရမ်းသီးစားသုံး မှုများပြား၍ လူကြိုက်များသောကြောင့် ဈေးကွက်တွင် အရောင်းအဝယ် သွက်လျက်ရှိကြောင်း ရာသီဥတု၊ မြေဆီလွှာ  အခြေအနေပေါ်မူတည်၍ အသီးထွက်ရှိမှု ကွာခြားကြောင်း၊ အပင်ကို စနစ်တကျ ပြုစုစောင့်ရှောက်၍ ရေမှန်မှန်သွင်းပေးခြင်း၊ ပေါင်းသင်ခြင်း၊ ပိုးမွှားရောဂါ ကာကွယ်နိုင်ပါကအထွက်နှုန်း(၃၀%)အထိတိုးကြောင်းသဘာဝမြေဩဇာဖြစ်သော(နွားချေး၊ ကြက်ချေး)နှင့် ဓာတ်မြေဩဇာ မျှတစွာသုံးပါက အသီးအရွယ်အစားကြီးထွားပြီး အထွက်နှုန်းကောင်းကြောင်း ခရမ်းစိုက်တောင်သူတစ်ဦး၏ ပြောပြချက်အရသိရှိရသည်။

DOCA(မန္တလေး)