ပြည်ပကုန်သွယ်မှုသတင်းများ

    တောမီးနှင့် မီးခိုးမြူများ တားဆီးကာကွယ်ရေးဆိုင်ရာ ပြည်နယ်အေဂျင်စီများ၏ ကြိုတင် ကာကွယ်မှု အစီအမံများနှင့် အစီရင်ခံချက်များကို စစ်ဆေးရန် ၁၆-၃-၂၀၂၄ ရက်နေ့၌ ချင်းမိုင်မြို့ သို့ သွားရောက်ခဲ့သည့် ခရီးစဉ်အတွင်း လေထုညစ်ညမ်းမှုဖြစ်စေသည့် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများထံမှ ပြောင်းတင်သွင်းမှုကို ပိတ်ပင်မည်ဖြစ်သည်ဟု ထိုင်းနိုင်ငံဝန်ကြီးချုပ် Srettha Thavisin က ပြောကြားခဲ့ကြောင်း ဘန်ကောက်ပို့စ်သတင်းဌာန၏ ၁၇-၃-၂၀၂၄ နေ့ သတင်းဖော်ပြချက်အရ သိရှိ ရပါသည်။

     အဆိုပါခရီးစဉ်၌ သတင်းထောက်များသို့ ပြောကြားရာတွင် ထိုင်းနိုင်ငံမြောက်ပိုင်း၌ လေထုအတွင်း PM 2.5 အဆင့်ရှိသည့် သေးငယ်သောဖုန်မှုန့်များ ပါဝင်မှုမြင့်တက်လျက် လေထု ညစ်ညမ်းမှုဖြစ်ပေါ်နေသည့် ကိစ္စရပ်နှင့် စပ်လျဉ်း၍ ထိုင်းအစိုးရသည် ကမ္ဘောဒီးယား၊ လာအိုနှင့် မြန်မာ နိုင်ငံများရှိ သက်ဆိုင်ရာဌာနများနှင့် ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမှုများ လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြောင်း၊ ထိုင်း နိုင်ငံအနေဖြင့် အခြားသောနိုင်ငံများ၏ အချုပ်အခြာအာဏာကို ဝင်ရောက်စွက်ဖက်၍ မရသည်ကို နားလည်သော်လည်း ပြောင်းတင်သွင်းမှုမြင့်မားသောရာသီတွင် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများမှ ပြောင်းတင် သွင်းမှုများကို ပိတ်ပင်ခြင်းမပြုလုပ်ပါက တောမီးရှို့ခြင်းပြဿနာကို ဖြေရှင်းနိုင်လိမ့်မည် မဟုတ် ကြောင်း၊ PM 2.5 ဖုန်မှုန့်ပြဿနာသည် လယ်သမားများက ၎င်းတို့၏ စိုက်ပျိုးရေး စွန့်ပစ်ပစ္စည်း များကို စိုက်ခင်းမှရှင်းလင်းဖယ်ရှားပြီး သီးနှံအသစ်စိုက်ပျိုးမည့် မြေယာများပြင်ဆင်ရန်အတွက် မီးရှို့ခြင်းနှင့် စီးပွားရေးပြဿနာများကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ ရွာသူရွာသားအချို့မှာ တောရိုင်းတိရိစ္ဆာန်များ ရှာဖွေစားသောက်ရန်အတွက် တောမီးရှို့ခြင်းလည်းရှိကြောင်း၊ သို့ဖြစ်ရာ တောင်သူလယ်သမားများ၏ စိုက်ပျိုးရေး စွန့်ပစ်ပစ္စည်းများကို ရှင်းလင်းဖယ်ရှားမှုတွင် နည်းလမ်း အသစ်များ ရှာဖွေသွားရန်နှင့် လက်တွေ့ပြန်လည်အသုံးချနိုင်သည့် အသိပညာများ ရရှိစေရေး ပညာပေးလုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်ရန်လည်း လိုအပ်လျက်ရှိကြောင်း၊ တောမီးကာကွယ်ရေးနှင့် ငြှိမ်းသတ်ရေးအတွက် ရန်ပုံငွေအား အစိုးရအနေဖြင့် မကြာသေးမီက အတည်ပြုပေးခဲ့ကြောင်းဖြင့် ဝန်ကြီးချုပ် Srettha Thavisin ကပြောကြားခဲ့သည်။

    လေထုအတွင်း PM 2.5  ဖုန်မှုန့်ပါဝင်မှု မြင့်တက်စေသည့် အခြားအကြောင်းအရင်း တစ်ခု ဖြစ်သော ယာဉ်ကြောပိတ်ဆို့မှုပြဿနာနှင့် စပ်လျဉ်း၍ ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ်သည် ပို့ဆောင်ရေးဝန်ကြီး နှင့် အခြားအေဂျင်စီများမှ တာဝန်ရှိသူများနှင့်လည်း တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့သည်။

    ကမ္ဘာ့လေထုအရည်အသွေးအား တိုင်းတာထုတ်ပြန်နေသည့် IQAir အဖွဲ့၏ အချက်အလက် များအရ ချင်းမိုင်သည် ကမ္ဘာ့လေထုညစ်ညမ်းမှု အများဆုံးမြို့ကြီး ၁၀ မြို့တွင် ထိပ်ဆုံးမှ ရပ်တည် နေပြီး ၎င်းနောက်တွင် ပါကစ္စတန်နိုင်ငံ လာဟိုးမြို့၊ တရုတ်နိုင်ငံ ပေကျင်းမြို့၊ အိန္ဒိယနိုင်ငံ ဒေလီ မြို့နှင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ ဒါကာမြို့တို့ ပါဝင်ကြောင်း သိရှိရသည်။

     ဘန်ကောက်ပို့စ်သတင်းဌာန၏ ၂၀-၃-၂၀၂၄ နေ့၌ ဖော်ပြသော အခြားသတင်းတစ်ပုဒ်အရ လယ်သမားများ၏ လယ်ယာမီးရှို့သည့်ဒေသများမှ ပြောင်းတင်သွင်းမှုကို တားမြစ်ပိတ်ပင်ရန် ထိုင်းအစိုးရအဖွဲ့က ၁၉-၃-၂၀၂၄  ရက်၊ အင်္ဂါနေ့တွင် အတည်ပြုခဲ့ကြောင်း သိရှိရသည်။

    ထိုင်းအစိုးရအဖွဲ့သည် ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ သတိပေးချက်များကို စတင်စေသည့် နှစ်စဉ် မီးခိုးငွေ့များကြောင့် ဖြစ်ပေါ်သော မီးခိုးမြူ ပြဿနာကို တိုက်ဖျက်ရန်အတွက် လယ်ယာမီးရှို့သည့် အလေ့အထရှိသော နယ်မြေဒေသများမှ ပြောင်းများတင်သွင်းမှုကို တားမြစ်ပိတ်ပင်မည့် အမိန့် တစ်ရပ် ထုတ်ပြန်နိုင်‌ရေး ပြင်ဆင်ဆောင်ရွက်ရန် စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး ဝန်ကြီး ဌာနသို့ ညွှန်ကြားထားကြောင်း၊ ယခုဆုံးဖြတ်ချက်သည် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများ၌ လယ်ယာမီးရှို့ခြင်း ကြောင့် လေထုညစ်ညမ်းမှု ဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိခြင်းအပေါ် ထိုင်းအစိုးရ အနေဖြင့် စိုးရိမ်မကင်းဖြစ် လျက်ရှိသည်ကို ထုတ်ဖော်ပြသခြင်းပင်ဖြစ်ကြောင်း၊ မည်သည့်သွင်းကုန် တားမြစ်ချက်မဆို ကမ္ဘာ့ ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့၏ သက်ဆိုင်ရာစည်းမျဉ်းများကို လိုက်နာရမည်ဖြစ်ရာ အမိန့်ထုတ်ပြန်နိုင်ရေး မှာ ယခုနှစ်တွင် ပြဋ္ဌာန်းရန် ပြင်ဆင်လျက်ရှိသည့်  Clean Air Act ကို အတည်ပြု ပြီးစီးချိန်အထိ  စောင့်ဆိုင်းရမည်ဖြစ်ကြောင်းဖြင့် အစိုးရပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ Chai Wacharonke က ပြောကြား ခဲ့သည်။

     ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အစေ့ထုတ်ပြောင်း ဈေးကွက်ဝယ်လိုအားမှာ နှစ်စဉ် ပြောင်းတန်ချိန် ၈.၉ သန်းရှိကြောင်း၊ ပြည်တွင်းထုတ်လုပ်မှုသည် တစ်နှစ်လျှင် တန်ချိန် ၄.၉ သန်းခန့်ရှိကြောင်း Mr. Chai က ဆက်လက် ပြောကြားခဲ့သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံသည် လက်ရှိတွင် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများမှ ပြောင်း တန်ချိန် ၁.၆ သန်းခန့် တင်သွင်းနေပြီး မြန်မာနိုင်ငံမှ တန်ချိန် ၆ သိန်းမှ ၇ သိန်းခန့်အထိ၊ လာအိုမှ တန်ချိန် ၃ သိန်းမှ ၄ သိန်းအထိနှင့် ကမ္ဘောဒီးယားမှ တန်ချိန် ၁ သိန်းခန့်ကို တင်သွင်းလျက် ရှိ ကြောင်း၊ အခြားနိုင်ငံများမှ ပြောင်းတန်ချိန် ၂ သန်းကျော်ကို ဝယ်ယူပြီး အများစုမှာ ဘရာဇီးမှဖြစ်ကြောင်း သိရှိရသည်။

     ၁၉-၃-၂၀၂၄ ရက်နေ့တွင် ပြုလုပ်ခဲ့သော အစိုးရအဖွဲ့ အစည်းအဝေးအပြီးတွင် ဝန်ကြီးချုပ် Srettha Thavisin က အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံမှ တင်သွင်းမှုကို ကန့်သတ်ခြင်း သို့မဟုတ် တားမြစ်ခြင်း မှန်သမျှသည် လယ်ယာထွက်ကုန်ဆိုင်ရာ မီးရှို့ခြင်းနှင့် ဆက်နွှယ်ကြောင်း အထောက်အထားဖြင့် ပြသနိုင်ရန် လိုအပ်မည်ဖြစ်ကြောင်း အခိုင်အမာ ပြောကြားခဲ့သည်။ ထို့ထက်ပို၍ အရေးကြီးသည် မှာ အဆိုပါပြောင်းတင်သွင်းမှု တားမြစ်ချက်အစီအမံများ အားလုံးသည် ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့ (WTO) နှင့် နိုင်ငံတကာကုန်သွယ်မှုသဘောတူညီချက်များကို တင်းတင်းကျပ်ကျပ် လိုက်နာရမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ အထူးသဖြင့် စိုက်ပျိုးရေးဆိုင်ရာ မီးရှို့ခြင်းမြင့်မားချိန်အတွင်း  မီးခိုးမြူငွေ့ ညစ်ညမ်း မှုကို တိုက်ဖျက်ရန်ရည်ရွယ်၍ ရေးဆွဲထားသည့် ထိုင်းနိုင်ငံစီးပွားကူးသန်းဝန်ကြီးဌာန၏ ပို့ကုန်နှင့် သွင်းကုန်အက်ဥပဒေဖြင့်လည်း လွှမ်းခြုံမှုရှိစေရမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: Bangkok Post, 17 & 20 March 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

     ဗီယက်နမ်နိုင်ငံတွင် ရောင်းလိုအား ကျဆင်းမှုကြောင့် ၂ဝ၂၄ ခုနှစ် မတ်လအစောပိုင်းတွင် ကော်ဖီစေ့ဈေးနှုန်းများမှာ ၈.၉၆% မြင့်တက်ပြီး ကော်ဖီစေ့ ၁ ကီလိုဂရမ်လျှင် ဗီယက်နမ်ဒေါင်ငွေ ၉၁၂ဝဝ (အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၃.၇ဝ) သို့ ရောက်ရှိခဲ့ပါသည်။ ဈေးနှုန်းအနည်းငယ် ပြန်မကျမီ ၃ ရက်ခန့်အလိုဖြစ်သော မတ်လ ၈ ရက်နေ့တွင် ကော်ဖီဈေးနှုန်းသည် ဗီယက်နမ်ဒေါင် ၉၂ဝဝဝ ဖြင့် အမြင့်ဆုံး စံချိန်တင်ရောက်ရှိခဲ့ပြီး ၁ နှစ်တာကာလအတွင်း ၂၈.၈% မြင့်တက်ခဲ့ခြင်းကြောင်း သိရှိ ရပါသည်။

     ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ Dak Lak ခရိုင်ရှိ ကော်ဖီကုန်သည်တစ်ဦးဖြစ်သူ Ms. Nguyen Hoang Yen က ၂ဝ၂၂-၂၃ ကော်ဖီရိတ်သိမ်းရာသီအတွင်း ဒီဇင်ဘာလကပင် ၎င်း၏ ကော်ဖီစေ့ ကုန်လက်ကျန် တစ်ဝက်မှာ တင်ပို့သူများထံ ရောင်းချခဲ့ပြီးဖြစ်ကြောင်းနှင့် ကမ္ဘာ့ကော်ဖီစေ့ ဝယ်လိုအား မြင့်တက် ပြီး အရောင်းကျဆင်းနေမှုကြောင့် ကော်ဖီစေ့ဈေးနှုန်းများမှာ မကြာမီကာလတွင် စံချိန်အသစ်သို့ ဆက်လက်မြင့်တက်လာနိုင်ကြောင်း ပြောဆိုပါသည်။

   ကော်ဖီစေ့ ဝယ်လိုအားမြင့်မားနေမှုကြောင့် မေလတွင်တင်ပို့ရမည့် ရိုဘတ်စတာကော်ဖီ LRCc2 ကြိုတင်အရောင်းစာချုပ်ပါဈေးနှုန်းမှာ ယခုနှစ်အတွင်း ဒေါ်လာ ၂ဝဝ ခန့် မြင့်တက်ခဲ့ပြီး မတ်လ ဒုတိယပတ်၌ ၁ တန်လျှင် ဒေါ်လာ ၃၃၈၁ နှုန်းသို့ ရောက်ရှိခဲ့ကြောင်း Dak Lak ခရိုင် စိုက်ပျိုးရေးနှင့် ကျေးလက်ဒေသဖွံ့ဖြိုးရေး ဦးစီးဌာနက ပြောကြားခဲ့သည်။ ဗီယက်နမ်ကိုကာ ကော်ဖီအသင်း (VICOFA) ၏ ဒုတိယဥက္ကဌဖြစ်သူ Mr. Do Ha Nam က ကမ္ဘာ့ကော်ဖီ ရောင်းလို အားမှာ လျော့နည်းကျဆင်းလျက်ရှိကြောင်း၊ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၌ လွန်ခဲ့သောရာသီကာလအတွင်း ရိတ်သိမ်းခဲ့သော ကော်ဖီ၏ ၃ဝ% မျှသာ ဈေးကွက်တွင် ဆက်လက်ကျန်ရှိကြောင်းနှင့် အသင်း၏ ခန့်မှန်းချက်အရ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုနှင့် တောင်သူများမှ ပိုမိုအမြတ်အစွန်းရရှိသည့် ဒူးရင်းသီး နှင့် အခြားသစ်သီးများသို့ ပြောင်းလဲစိုက်ပျိုးကြခြင်းကြောင့် ယခုနှစ် ကော်ဖီရိတ်သိမ်းမှုမှာ ၁ဝ% ခန့် လျော့နည်းကျဆင်းနိုင်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

     အခြားသော ကော်ဖီထုတ်လုပ်မှု အကြီးမားဆုံးနိုင်ငံများဖြစ်သည့် ဘရာဇီး၊ အင်ဒိုနီးရှားနှင့် အိန္ဒိယတို့တွင် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကြောင့် ကော်ဖီစေ့ထုတ်လုပ်မှုမှာ ၁ဝ% မှ ၁၅% အကြား ကျဆင်းခဲ့သည်။ ပင်လယ်နီဒေသ၌ လုံခြုံရေးတင်းမာမှုများကြောင့် သင်္ဘောတင်ပို့ခများ မြင့်တက် မှုနှင့်အတူ ကော်ဖီဈေးနှုန်းများသည်လည်း လိုက်ပါမြင့်တက်လာကြောင်း သိရှိရပါသည်။

   ကော်ဖီစေ့လှော်သည့် လုပ်ငန်းအများအပြား၏ ဝယ်လိုအားမြင့်တက်သော အချိန်ကာလဖြစ်သည့် ဇွန်လအတွင်း ကမ္ဘာ့ အဓိကစီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်သော နိုင်ငံများက အတိုးနှုန်းများ ဖြတ်တောက် လျှော့ချရန်စီမံဆောင်ရွက်မှု နှင့်အတူ ကော်ဖီစေ့ဈေးနှုန်းများမှာ မကြာမီကာလ အတွင်း လျော့နည်းကျဆင်းနိုင်မည့် အလားအလာမရှိကြောင်း VICOFA အသင်း၏ ပြောကြား ချက်အရ သိရှိရပါသည်။

     ဘရာဇီးနိုင်ငံ၏ နောက်တွင် ကမ္ဘာ့ဒုတိယအကြီးမားဆုံး ကော်ဖီတင်ပို့သည့် ဗီယက်နမ် နိုင်ငံ၌ ကော်ဖီထုတ်လုပ်မှု၏ ၃ဝ% ရာခိုင်နှုန်းကျော်သည် Dak Lak ဒေသမှ ထွက်ရှိကြောင်း၊ ၂ဝ၂၄ ခုနှစ်၏ ပထမ ၄၅ ရက်အတွင်း ဗီယက်နမ်နိုင်ငံသည် တန်ဖိုးအားဖြင့် ဒေါ်လာ ၉၁၁ သန်းရှိ သော ကော်ဖီတန်ချိန် ၂၉၅ဝဝဝ ခန့်ကို တင်ပို့ခဲ့ပြီး နှစ်အလိုက်တိုးတက်မှု ၆၇% ရရှိခဲ့ကြောင်း၊ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံတွင် လက်ရှိကော်ဖီစေ့ ပျမ်းမျှဈေးနှုန်းမှာ ၁ တန်လျှင် ဒေါ်လာ ၃၁ဝဝ ရှိ သဖြင့် ယခင်နှစ်ကာလတူထက် ၄၃% ပိုမိုမြင့်တက်လာခဲ့ကြောင်းနှင့် VICOFA အသင်း၏ ခန့်မှန်းချက် အရ ကော်ဖီတင်ပို့မှုမှာ ၂ဝ၂၃ ခုနှစ်၌ ရရှိခဲ့သော တင်ပို့မှုတန်ဖိုး ဒေါ်လာ ၄.၂၄ ဘီလီယံကို ကျော် လွန်လျက် ၂ဝ၂၄ ခုနှစ်အတွင်း ဒေါ်လာ ၄.၅ ဘီလီယံမှ ၅ ဘီလီယံအထိ စံချိန်တင် ရောက်ရှိဖွယ် ရှိကြောင်း သိရှိရပါသည်။

Source: VnExpress International, March 18, 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

      ၂၀၂၄ ခုနှစ် အစပိုင်းတွင် ပြည်ပမှဆန်တင်သွင်းမှုမှာ စံချိန်တင်မြင့်မားမှုရှိသော်လည်း ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ၏ ဆန်လက်ကျန်ပမာဏသည် ဖေဖော်ဝါရီလ၌ တစ်နှစ်ကျော်အတွင်း အနိမ့်ဆုံး အဆင့်သို့ ကျဆင်းခဲ့ကြောင်း သိရှိရပါသည်။ ဖိလစ်ပိုင်စာရင်းအင်းအာဏာပိုင်အဖွဲ့ (PSA) မှ နောက်ဆုံးထုတ်ပြန်ခဲ့သော အစီရင်ခံစာတွင် ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်နေ့ရှိ ဆန်လက်ကျန် စုစုပေါင်း သည် မက်ထရစ်တန်ချိန် ၁.၅၁ သန်း ရှိပြီး ယခင်နှစ်ကာလတူ၌ မှတ်တမ်းတင်ထားသည့် ဆန် တန်ချိန် ၁.၅၂ သန်းအောက် အနည်းငယ် လျော့ကျခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။

       ၂၀၂၂ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလတွင် နိုင်ငံ၏ ဆန်သိုလှောင်မှု ပမာဏသည် မက်ထရစ်တန်ချိန် ၁.၄၅ သန်းသို့ ကျဆင်းခဲ့ပြီးနောက် ယခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလရှိ ဆန်သိုလှောင်မှုပမာဏသည် ၁၇ လ အတွင်း အနိမ့်ဆုံးဖြစ်ခဲ့ကြောင်း၊  လအလိုက်နှိုင်းယှဉ်ပါက ဆန်လက်ကျန် ပမာဏသည် ဇန်နဝါရီ လ၌ တန်ချိန်၂.၀၃ သန်းရှိရာမှ ၂၅.၅% လျော့ကျခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ မှတ်တမ်းတင်ထားရှိသော ဆန်လက်ကျန်ပမာဏ၏ ထက်ဝက်ကျော်သည် ကုန်သွယ်ရောင်းဝယ်မှုကဏ္ဍ၌ သိုလှောင်ထား ခြင်းဖြစ်ပြီး ၄၅.၃% သည် အိမ်ထောင်စုများ လက်ဝယ်၌ သိုလှောင်မှုဖြစ်ကြောင်း PSA က ပြော ကြားခဲ့သည်။ ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်နေ့ရှိ စာရင်းအရ အမျိုးသား စားနပ်ရိက္ခာအာဏာပိုင်အဖွဲ့ (NFA) ၏ လက်ဝယ်၌ ဆန်သိုလှောင်ထားရှိမှုမှာ တစ်နိုင်ငံလုံး စုစုပေါင်းပမာဏ၏ ၃.၁% သာ ရှိသည်။

     ကုန်သွယ်ရောင်းဝယ်သူများ လက်ဝယ်ရှိ ဆန်လက်ကျန်မှာ ယခင်နှစ်ကာလတူ၌ တန်ချိန် ၅၄၁၂၁၀ ရှိရာမှ ယခုနှစ်တွင် ၄၄% ခန့် တိုးတက်လျက် ၇၇၈၈၉၀ တန်သို့ ရောက်ရှိခဲ့သည်။ သို့ သော် အိမ်ထောင်စုများ လက်ဝယ်ရှိ  ဆန်လက်ကျန်သည် ယမန်နှစ်တွင် တန်ချိန် ၈၇၇၀၃၀ ရှိရာမှ ယခုနှစ်၌ တန်ချိန် ၆၈၅၂၀၀ သို့ လျော့ကျခဲ့ရာ ၂၁.၉% ကျဆင်းခဲ့ကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။ သဘာဝ ဘေးအန္တရာယ်အတွက် အသုံးပြုရန် သိုလှောင်ထားရှိသည့် NFA ၏ ဆန်လက်ကျန်မှာ  ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ၌ ၁၀၄၇၉၀ တန်ရှိရာမှ ယခုနှစ် ကာလတူတွင် တန်ချိန် ၄၆၈၉၀ တန်သို့ ထက်ဝက် ကျော်ကျဆင်းခဲ့သည်။

       ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ၏ ဆန်လက်ကျန် ပမာဏနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက အိမ်ထောင်စုများ၏ လက်ဝယ်၌ ၃၁.၅% ၊ ကုန်သွယ်ရောင်းဝယ်သူများထံတွင် ၂၀.၄% နှင့် NFA သိုလှောင်မှု၌ ၃.၇% အသီးသီး ကျဆင်းခဲ့ကြောင်း PSA က ဖော်ပြထားပါသည်။ ယခုနှစ် ဇန်နဝါရီလတွင် ဆန်တင်သွင်းမှုသည် မက်ထရစ်တန်ချိန် ၂၅၂၄၇၄.၆၆၄ တန်ရှိပြီး ၂၀၂၃ ခုနှစ် ကာလတူ၌ တင်သွင်းခဲ့သော တန်ချိန် ၄၂၇၉၈၅.၈ အပေါ် ၇၀% မြင့်တက်ခဲ့ကြောင်း သိရှိရသည်။

Source: Zawya.Com, 18 Mar 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

      အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံရှိ အစိုးရဝယ်ယူရေးအေဂျင်စီဖြစ်သော Bulog အဖွဲ့သည် ဆန်တန်ချိန် ၃၀၀၀၀၀ ကို အင်ဒိုနီးရှားဆိပ်ကမ်းသို့ ၂၀၂၄ ခုနှစ် မေလ ၃၁ ရက်နေ့ အရောက် ဝယ်ယူတင်သွင်း နိုင်ရေး ကြိုးပမ်းလျက်ရှိဟု ဥရောပကုန်သည်များက ၂၀-၃-၂၀၂၄ နေ့တွင် ပြောဆိုခဲ့ကြကြောင်း ရိုက်တာသတင်းဌာနက ဖော်ပြပါသည်။

      Bulog အဖွဲ့သည် ဆန်တန်ချိန် ၃ သိန်းဝယ်ယူမည့် နိုင်ငံတကာတင်ဒါအတွက် ၂၀-၃-၂၀၂၄ နေ့ နောက်ဆုံးထား၍ မှတ်ပုံတင်စာရင်းပေးသွင်းရန် ၁၈-၃-၂၀၂၄ နေ့တွင် ဖိတ်ခေါ်ခဲ့သော်လည်း အသေးစိတ်အချက်အလက်များ ဖော်ပြခြင်းမရှိကြောင်း၊ တင်ဒါတွင်ပါဝင်ရန် ကုန်သည်များက စာရင်းပေးသွင်းပြီးမှသာ ရှင်းလင်းပြောဆိုမည်ဖြစ်ကြောင်း၊  မှတ်ပုံတင်ထားသည့် တင်ဒါယှဉ်ပြိုင် မည့်သူသည် ၂၅-၃-၂၀၂၄ နေ့အတွင်း ဈေးနှုန်းကမ်းလှမ်းချက်ကို ပေးပို့ရမည်ဖြစ်ပြီး Bulog အဖွဲ့ သည် ဈေးနှုန်းညှိနှိုင်းမှုများကို နောက်တစ်နေ့တွင် ဆက်လက်ဆောင်ရွက်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ တင်ဒါ အပြီးသတ်ရွေးချယ်သည့် ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ၂၇-၃-၂၀၂၄ နေ့၌ ထုတ်ပြန်ဖွယ်ရှိကြောင်း သိရှိရသည်။

       ပြည်တွင်း၌ ဆန်စပါးစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှု ကျဆင်းခဲ့ပြီးနောက် ဈေးနှုန်းများမြင့်တက်မှုကို လျှော့ချနိုင်ရန်အတွက် အင်ဒိုနီးရှားအစိုးရသည် နိုင်ငံတကာ ဆန်အဝယ်တင်ဒါများကို ဆက်တိုက် ခေါ်ယူလျက်ရှိသည်။ ယခင်နှစ်၌ အယ်လ်နီညိုရာသီဥတုဖြစ်စဉ်ကြောင့် မိုးရာသွန်းမှုနည်းပါးလျက် ဆန်စပါးထွက်ရှိမှု ကျဆင်းခဲ့ရာ ဆန်ဈေးနှုန်းများမှာ ၁၆% ကျော် မြင့်တက်လာခဲ့ပြီး ဈေးနှုန်း ဖောင်းပွမှု ဖိအားများကို ကြုံတွေ့လာရခြင်းဖြစ်သည်။

     အင်ဒိုနီးရှားအနေဖြင့် ထိုင်း၊ ဗီယက်နမ်၊ မြန်မာ၊ ပါကစ္စတန်နှင့် ကမ္ဘောဒီးယားတို့ထံမှ ဆန်ကွဲ ၅% ပါဝင်သော ဆန်ဖြူများကို ဝယ်ယူရရှိရန် မျှော်လင့်ထားကြောင်း၊ ၂၀၂၃-၂၀၂၄ ခုနှစ် ထွက် သီးနှံအား တင်ပို့ခြင်းမပြုမီ ၆ လအတွင်း ကြိတ်ခွဲထားသည့် ဆန်များဖြစ်ရန်လိုအပ်ကြောင်း၊ ၅၀ ကီလိုဂရမ်ဝင် အိတ်များဖြင့် ထုပ်ပိုးထားရှိရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ဝမ်းပုံစနစ်ဖြင့် သင်္ဘောတင်ပို့မှု ကို လိုလားသော်လည်း အချို့သော ဆိပ်ကမ်းများသို့ ဆိုက်ရောက်မည့်ဆန်များအား ကုန်သေတ္တာ ဖြင့် တင်ပို့ခြင်းကိုလည်း ခွင့်ပြုမည်ဖြစ်ကြောင်း သိရှိရသည်။

        နောက်ဆုံးအကြိမ်ဆန်တန်ချိန် ၃၀၀၀၀၀ ကို ဝယ်ယူခဲ့သော တင်ဒါအတွက် မတ်လ ၁ ရက်နေ့၌ Bulog အဖွဲ့က ထုတ်ပြန်သော အစီရင်ခံစာအရ ဆန်ပမာဏ အများစုကို ထိုင်းနိုင်ငံထံမှ ဝယ်ယူခဲ့ပြီး ကျန်ပမာဏ အချို့အဝက်ကို ပါကစ္စတန်ထံမှ ရယူခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရှိရသည်။

Source: NASDAQ, 20 Mar 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

အရန်ရိက္ခာ လျော့ပါးလာမှုကို ဖြည့်ဆည်းရန်နှင့် ဈေးကွက်အတွင်း ဈေးနှုန်းများ တည်ငြိမ်စေရန် အားထုတ်မှုအဖြစ် အိန္ဒိယအစိုးရသည် တောင်သူများထံမှ ပဲစင်းငုံတန်ချိန် ၄ သိန်းနှင့် ပဲနီလေးတန်ချိန် ၂ သိန်းတို့ကို အနိမ့်ဆုံးထားရှိ အာမခံသည့် ဝယ်ယူရေးဈေးနှုန်း (minimum assured procurement price - MAPP) သို့မဟုတ် ပြောင်းလဲမှုရှိသော ကြားခံဝယ်ယူရေးဈေးနှုန်း (dynamic buffer procurement price - DBPP) တို့အနက် ပိုမိုမြင့်မားသည့် ဈေးနှုန်းဖြင့် ဝယ်ယူရန် စီစဉ်လျက်ရှိကြောင်း အိန္ဒိယ Mint သတင်းဌာနက ဖော်ပြထားပါသည်။

    ပဲစင်းငုံနှင့် အချို့သောပဲမျိုးများ၏ ထုတ်လုပ်မှုနည်းပါးခြင်းက ဈေးကွက်အတွင်း ဈေးနှုန်းများ ခိုင်မာမြင့်မားမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေပြီး အစိုးရ၏ အရန်ရိက္ခာ ပဲလက်ကျန်ပမာဏ ကျဆင်းလျက်ရှိမှုကို တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်မှုအဖြစ် အိန္ဒိယစားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာနသည် အရန်ထားရှိရန် လိုအပ် သော ပဲစင်းငုံနှင့် ပဲနီလေး စုစုပေါင်း၏ ၈၀% ခန့် ကို တောင်သူများထံမှ အထက်ပါ ဝယ်ယူရေး ဈေးနှုန်းစနစ်ဖြင့် တိုက်ရိုက်ဝယ်ယူစုဆောင်းရန် ရည်ရွယ်ထားသည်။

  အဆိုပါ ဈေးနှုန်းစနစ် ၂ ရပ်တွင် MAPP ဈေးနှုန်းသည် ဝယ်ယူရေးဆောင်ရွက်သည့် ခရိုင်အတွင်း ဝယ်ယူမည့်နေ့မတိုင်မီ ၃ ရက်တာ၌ အရောင်းအဝယ်ပြုလုပ်ခဲ့သည့် ဈေးနှုန်းများအပေါ် အခြေခံ၍ တွက်ချက်ရရှိသော အလေးပေးပျမ်းမျှဈေးနှုန်းဖြစ်သည်။ DBPP ဈေးနှုန်းမှာမူ ဝယ်ယူ‌ ရေး လုပ်ဆောင်သည့်နေ့ရက်၊ ၎င်းနေ့မတိုင်မီ ၃ ရက်နှင့် ၎င်းနေ့၏နောက်ပိုင်း ၃ ရက်တို့တွင် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော ဈေးနှုန်းများအပေါ် အခြေခံတွက်ချက်ရရှိသည့် အလေးပေးပျမ်းမျှဈေးနှုန်းဖြစ်သည်။

    အစိုးရ၏ ဝယ်ယူရေးအစီအစဉ်အောက်တွင် အမျိုးသား လယ်ယာထွက်ကုန် သမဝါယမ ဈေးကွက်မြှင့်တင်မှု အသင်းချုပ် (NAFED) နှင့် အမျိုးသား စားသုံးသူများ သမဝါယမအသင်းချုပ် (NCCF) တို့သည် ကြိုတင်မှတ်ပုံတင်ထားသည့် လယ်သမားများထံမှ တိုက်ရိုက်ဝယ်ယူမည်ဖြစ် သည်။ အေဂျင်စီ ၂ ခုသည် ဝယ်ယူရေး စတင်ဆောင်ရွက်ခဲ့သော ယခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ၌ ပဲစင်းငုံ တန်ချိန် ၈၀၀၀ ခန့် ဝယ်ယူနိုင်ခဲ့သည်။ ပဲနီလေးကိုမူ မတ်လ၌ စတင်ဝယ်ယူမည်ဖြစ်သည်။

    သမဝါယမဝန်ကြီး Mr. Amit Shah သည် ဇန်နဝါရီလတွင် ကျင်းပခဲ့သော အစိုးရ၏ ပဲစင်းငုံ ဝယ်ယူရေး အင်တာနက်စင်္ကြန်တစ်ရပ်အား လွှင့်တင်သည့် အခမ်းအနားကို တက်ရောက်ဖွင့်လှစ် ပေးခဲ့သည်။ အဆိုပါ အခမ်းအနား၌ ၂၀၂၇ ခုနှစ်တွင် ပြည်တွင်း စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုဖြင့် ပဲမျိုးစုံ ဖူလုံမှုရရှိစေရန် အစိုးရက ရည်မှန်းထားသည်ဟု Mr. Amit Shah က ပြောကြားခဲ့သည်။ မတ်ပဲ၊ ပဲနီလေးနှင့် အစေ့ထုတ်ပြောင်း စိုက်ပျိုးသည့် တောင်သူများအတွက် အလားတူ ဝယ်ယူရေးစင်္ကြန် များကို မကြာမီ လွှင့်တင်ဖွယ်ရှိသည်။

     အစိုးရက အထောက်အပံ့ပြုဝယ်ယူပေးသည့် သီးနှံအခြေခံရည်ညွှန်း ဈေးနှုန်းများအား မြှင့် တင်မှုနှင့်အတူ အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ပဲမျိုးစုံ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုမှာ လွန်ခဲ့သော ဆယ်စုနှစ်တစ်ခုကျော် အတွင်း တဖြည်းဖြည်း တိုးတက်လာခဲ့သည်။ သို့သော် ပြည်တွင်းထုတ်လုပ်မှုဖြင့် ဖူလုံမှုရရှိနိုင်ရန် မှာ စိန်ခေါ်မှုများစွာရှိနေဆဲဖြစ်သည်။ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုအဆင့်များ၌ ရာသီဥတု၏ အနှောင့် အယှက်ပေးမှုက ပြီးခဲ့သောနှစ်ကာလတစ်လျှောက် ပဲစင်းငုံစိုက်ပျိုးမှုအတွက် မျက်နှာသာပေး သည့် ဈေးနှုန်းများကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ သီးနှံအထွက်ကို တိုးမြှင့်ရန် ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုများ ပြုသော်လည်း အိန္ဒိယ၏ ပဲစင်းငုံ ထုတ်လုပ်မှုမှာ ပြည်တွင်းစားသုံးမှုကို လုံလောက်စွာ ဖြည့်ဆည်း နိုင်မှုမရှိပဲ ပြတ်လပ်မည့် အခြေအနေရှိကြောင်း ခန့်မှန်းရသည်။

      မဟာရဋ္ဌ၊ ကာနာတကာနှင့် အန္တရာပရာဒေ့ရှ် တို့ကဲ့သို့သော အဓိကစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်ရာ ပြည်နယ်များရှိ ကုန်စည်ဈေးကွက်များတွင် ပဲစင်းငုံဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်ခဲ့ပြီး တစ်နိုင်ငံလုံး၌ လက်လီရောင်းဈေးနှုန်းများသည်လည်း ယခင်နှစ်ကထက် သိသာစွာ မြင့်တက်လာခဲ့သည်။ ပဲမျိုးစုံ ဈေးနှုန်းဖောင်းပွမှုမှာ ဇန်နဝါရီလ၌ ၁၉.၅% ရှိရာမှ ဖေဖော်ဝါရီလတွင် ၁၈.၉% သို့ အနည်းငယ် ကျဆင်းမှုရှိသော်လည်း ယခင်နှစ်ကာလတူ၌ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော ဈေးနှုန်းဖောင်းပွမှု ၄.၁% နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက မြင့်မားနေဆဲဖြစ်သည်။ ဤအချက်က ဈေးနှုန်းများ တည်ငြိမ်စေရေးနှင့် လုံလောက်သည့် ကုန်စည်ရောင်းလိုအား ဖြစ်ပေါ်စေရေးတို့အတွက် ကြိုတင်စီမံဆောင်ရွက်မှုများ လုပ်ဆောင် ရန် လိုအပ်ကြောင်း ညွှန်ပြလျက်ရှိသည်။

     အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် မဖြစ်မနေ သိုလှောင်ထားရှိရမည့် ပဲမျိုးစုံ အရန်ရိက္ခာပမာဏ သတ်မှတ်ချက်မှာ တန်ချိန် ၃၁ သိန်း ဖြစ်ပြီး ဖေဖော်ဝါရီလကုန်၌ အစိုးရလက်ဝယ်တွင် ပဲမျိုးစုံ တန်ချိန် ၁၉.၇ သိန်းကိုသာ သိုလှောင်ထားနိုင်ကြောင်း သိရှိရသည်။

Source: Business Standard, 18 Mar 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)