ပြည်ပကုန်သွယ်မှုသတင်းများ

         ဗီယက်နမ်နှင့် မွန်ဂိုလီးယား နှစ်နိုင်ငံကုန်သွယ်မှုသည် ၂၀၁၇ခုနှစ်တွင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၄၁.၅ သန်းမှ ၂၀၂၃ခုနှစ်တွင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၃၂သန်းသို့ သုံးဆအထိတိုးမြင့်လာခဲ့သည်။ စိုက်ပျိုးရေးနှင့် ကျေးလက်ဒေသဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးမူဝါဒနှင့် မဟာဗျူဟာသိပ္ပံဒါရိုက်တာ Tran Cong Thang က နိုဝင်ဘာ ၂၀ရက်နေ့တွင် ဟနွိုင်း၌ကျင်းပသည့် ဗီယက်နမ်-မွန်ဂိုလီးယား စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းဖိုရမ်တွင် ကိန်းဂဏန်းများကိုထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ အဆိုပါပွဲအား ဗီယက်နမ်-မွန်ဂိုလီးယား ချစ်ကြည်ရေးအသင်းနှင့် လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးနှင့် ကျေးလက် ဒေသဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဝန်ကြီးဌာနတို့ ပူးပေါင်းကျင်းပခြင်းဖြစ်သည်။ ၂၀၂၄ခုနှစ်၏ ပထမခုနှစ်လအတွင်း နှစ်နိုင်ငံကုန်သွယ်မှုပမာဏသည် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၆၅.၅ သန်းအထိ ရောက်ရှိခဲ့ပြီး ယခုအခါ နှစ်နိုင်ငံကုန်သွယ်မှုပမာဏမှာ အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်း၂၀၀ထိရရှိရန်ဟူသော ပန်းတိုင်သို့ရောက်ရှိရန် ကြိုးပမ်းလျက်ရှိသည်။ ဗီယက်နမ်နှင့် မွန်ဂိုလီးယား နှစ်နိုင်ငံလုံးသည် စိုက်ပျိုးရေးနယ်ပယ်တွင် ထူးခြားသောအားသာချက်များရှိနေပြီး ဆန်၊ ကော်ဖီနှင့် အပူးပိုင်းဒေသသစ်သီးဝလံများကဲ့သို့သော ထုတ်ကုန်များကို ဗီယက်နမ်မှ ဦးဆောင်တင်ပို့လျက်ရှိသည်။ မွန်ဂိုလီးယားနိုင်ငံသည် ၎င်း၏ အရည်အသွေးမြင့် အမဲသား၊ သိုးသားနှင့် နို့ထွက်ပစ္စည်းများကြောင့် ကျော်ကြားသည်။ ဖိုရမ်မှ ရလဒ်များသည် နှစ်နိုင်ငံကုန်သွယ်မှုတိုးမြှင့်ရေးအတွက် အရေးကြီးသောအခြေခံအုတ်မြစ်ဖြစ်လာမည်ဟု မျှော်လင့်ထားကြောင်း Thang ကပြောကြားခဲ့သည်။ ဖိုရမ်တွင် ကိုယ်စားလှယ်များသည် ဗီယက်နမ်ဈေးကွက်သို့ ဆိတ်သားနှင့် သိုးသားတင်သွင်းခြင်းဆိုင်ရာ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများနှင့် ဗီယက်နမ်နှင့် မွန်ဂိုလီးယားကြား မွေးမြူရေးဆိုင်ရာကုန်သွယ်မှုအလားအလာများအပါအဝင် ကုန်သွယ်မှုပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးဆိုင်ရာ အလားအလာများကိုဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။ မွန်ဂိုလီးယားနိုင်ငံ၏ အေးမြသောရာသီဥတုကြောင့် မွေးမြူရေးလုပ်ငန်းများပိုမိုဖွံ့ဖြိုးလာကြောင်း အမျိုးသားနယ်စပ်ရေးရာကော်မတီ ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူး Doan Khanh Ten ကပြောသည်။ မွန်ဂိုလီးယားရှိ ကျွဲနွားများသည် ကျယ်ပြန့်သောလွင်ပြင်ကြီးများပေါ်တွင် ကျက်စားကြပြီး ဟင်းသီးဟင်းရွက်အမျိုးအစားပေါင်း ၃၀၀၀ ကျော်အား စားသုံးကြသော မွန်ဂိုလီးယားမှ ကျွဲ၊ နွားသားများသည် နိုင်ငံတကာမှ အသားစားသုံးသူများအတွက် ထူးခြားသောအရသာများအား ပေးစွမ်းနိုင်ကြသည်။ ထို့ပြင် မွန်ဂိုလီးယားနိုင်ငံသည် ၁၉၈၉ခုနှစ်မှစတင်၍ ကမ္ဘာ့တိရိစ္ဆာန်ကျန်းမာရေးအဖွဲ့၏ အဖွဲ့ဝင်လည်းဖြစ်ခဲ့သည်။ ၂၀၁၆ခုနှစ် မွန်ဂိုလီးယား-ရုရှား-တရုတ် သုံးနိုင်ငံမီးရထားပို့ဆောင်ရေးသဘောတူညီချက်တွင် ဗီယက်နမ်၏ ပူးပေါင်းပါဝင်မှုကိုကြိုဆိုကြောင်း မွန်ဂိုလီးယားဘက်မှပြောကြားခဲ့သည်။ ၂၀၂၃ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၅ရက်နေ့ တွင် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံသို့သွားရောက်လည်ပတ်သည့် ခရီးစဉ်အတွင်း မွန်ဂိုလီးယားသမ္မတသည် တရုတ်နှင့် ဗီယက်နမ်တို့ပူးပေါင်းရန် အခွင့်သာသော အခြေအနေများဖန်တီးရန် တက်ကြွစွာလုပ်ဆောင်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း တရားဝင်ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။ ဖိရမ်၏မူဘောင်အတွင်း မွန်ဂိုလီးယားဆိတ်နှင့် သိုးသားများပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးနှင့် ဖြန့်ဖြူးရေးဆိုင်ရာ နားလည်မှုစာချွန်လွှာကို ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၌ လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သည်။

Source : vietnamnews

DOCA(ရန်ကုန်)

             တရုတ်နိုင်ငံသည် ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၏အကြီးဆုံးနိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူဖြစ်လာခဲ့ပြီး နှစ်နိုင်ငံကြား စီးပွားရေးဆက်ဆံမှုများ ပိုမိုနက်ရှိုင်းလာခဲ့သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံသည် အာရှ၏ထုတ်လုပ်မှုနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု မဟာဗျူဟာအချက်အချာကျသောနေရာတွင် တည်ရှိရုံမက တရုတ်နိုင်ငံ၏စီးပွားရေးအရလဲ အရေးပါသောနိုင်ငံအဖြစ် မြင်တွေ့ရမည်ဖြစ်သည်။၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် နှစ်နိုင်ငံကုန်သွယ်မှုတန်ဖိုး  ဒေါ်လာ ၁၂၆.၃ ဘီလီယံသို့ ရောက်ရှိခဲ့သည်။

              တရုတ်နိုင်ငံနှင့်ထိုင်းနိုင်ငံတို့၏ ကုန်သွယ်ရေးနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများအရ နှစ်နိုင်ငံကြား စီးပွားရေးကုန်သွယ်ဖက်အဖြစ် အပြန်အလှန်ရပ်တည်နိုင်ခဲ့သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံတွင် နိုင်ငံခြားတိုက်ရိုက်ရင်းနှီးမြုပ်နှံမှု (FDI) သည် အထူးသဖြင့် အီလက်ထရွန်းနစ်၊ မော်တော်ကားများ (အထူးသဖြင့် လျှပ်စစ်ကားများ) နှင့် တရုတ်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများ၏ အဓိကအားပြုသော နည်းပညာမြင့် စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းများတွင် မြင့်တက်လာခဲ့သည်။

                ၂၀၂၃ ခုနှစ်အထိ တရုတ်နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများသည် ထိုင်းနိုင်ငံရှိ ပရောဂျက် ပေါင်း ၅၈၈ ခုတွင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ (၇) ဘီလီယံ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံထားပြီး မြန်မာနိုင်ငံသည် အရှေ့တောင်အာရှတွင် လျှပ်စစ်ကားထုတ်လုပ်ရေး၏ ဒေသတွင်းဗဟိုချက်ဖြစ်လာသည်။အဆိုပါ တိုးတက်မှုများအပြင် စက်ပစ္စည်းများထုတ်လုပ်ရာနှင့် စွမ်းအင်သစ်စက်ပစ္စည်းများထုတ်လုပ်ရာတွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများကိုဆွဲဆောင်နိုင်ရန်အတွက်လည်း စက်ပစ္စည်းများတင်သွင်းရာတွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ EV 3.5၊ RCEP ၏ အကောက်ခွန် ကင်းလွတ်ခွင့်များပေးထားသည်။

               ကုန်သွယ်မှုသည် တရုတ်-ထိုင်းနိုင်ငံတို့၏ နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေးတွင် နောက်ထပ်ပန်းတိုင်သစ်တစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ၂၀၂၃ တွင် ထိုင်းနိုင်ငံမှ တရုတ်နိုင်ငံသို့ လယ်ယာထွက်ကုန်ပစ္စည်းတင်ပို့မှုများရှိခဲ့ပြီး အဓိကအားဖြင့် ရာသီပေါ်သစ်သီးများတင်ပို့မှုသည် ထိုင်းနိုင်ငံစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှု၏ ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်ရှိပြီး ထိုင်းထုတ်ကုန်များ၏ ဝယ်လိုအားမြင့်တက်လာမှုကို ဖြည့်ဆည်းပေးခဲ့သည်။တရုတ်နိုင်ငံမှ ထိုင်းနိုင်ငံသို့တင်ပို့မှု၏ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းမှာ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ကုန်ထုတ်လုပ်မှုကဏ္ဍအတွက် အရေးကြီးသောအရင်းအနှီးနှင့် အလယ်အလတ်ကုန်စည်များဖြစ်ပြီး လူသုံးကုန်ပစ္စည်းမှသည် အဆင့်မြင့်ကုန်ထုတ်ကိရိယာများအထိပါဝင်သည်။ တရုတ်နိုင်ငံ၏ Belt and Road Initiative (BRI) စီမံကိန်းများဖြင့်လည်း  တရုတ်-လာအို မီးရထားကဲ့သို့ မြန်ဆန်ပြီး ကုန်ကျစရိတ်သက်သာသော ကုန်သွယ်မှုလမ်းကြောင်းများကိုလည်း ပိုမိုချောမွေ့လွယ်ကူလာစေပါသည်။ နှစ်နိုင်ငံစလုံးသည် "မျှဝေထားသော အနာဂတ်နှင့် အတူ တရုတ်-ထိုင်း အသိုက်အဝန်း" သို့ ဦးတည်လုပ်ဆောင်နေသောကြောင့် RCEP နှင့် BRI ကဲ့သို့သော မဟာဗျူဟာအစပျိုးမှုများဖြင့် ခိုင်မာအားကောင်းသောကုန်သွယ်မှုနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုသည် အဓိက ကဏ္ဍများတစ်လျှောက် စီးပွားရေးတိုးတက်မှုနှင့် စက်မှုပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများကို ဆက်လက်တွန်းအားပေးလျက်ရှိသည်။

Sources-ASEAN Briefing News

DOCA(မန္တလေး)

    ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံတွင် တိုင်ဖွန်းမုန်တိုင်းများ ဆက်တိုက် တိုက်ခတ်မှုကြောင့် ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုများ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီး ယခုနှစ်အတွင်း ပြည်တွင်း ဆန်ထုတ်လုပ်မှုသည် မက်ထရစ်တန်ချိန် ၁၉ ဒသမ ၄ သန်းအောက် ကျဆင်းနိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်း ဖိလစ်ပိုင်စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာနက နိုဝင်ဘာ ၁၈ ရက်၊ တနင်္လာနေ့တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

    ပြင်းထန်သောအပူပိုင်းမုန်တိုင်း Kristine နှင့် စူပါတိုင်ဖွန်း Ofel တို့ကြောင့် ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှု တန်ဖိုးသည် စုစုပေါင်း ပီဆိုငွေ ၆ ဘီလီယံရှိပြီး စိုက်ပျိုးမှုဧရိယာ ဟက်တာပေါင်း ၁၀၀၂၄၂ ထိခိုက်ခဲ့ကြောင်း၊ ဆုံးရှုံးသွားသည့် ထုတ်လုပ်မှုမှာ မက်ထရစ်တန်ချိန် ၅၁၆၄၃၈ တန် ဖြစ်ပြီး ၂၀၂၄ ခုနှစ် အတွက် စုစုပေါင်းထုတ်လုပ်ရန် ရည်မှန်းချက်၏ ၂ ဒသမ ၅ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် ညီမျှ ကြောင်း၊ ပြီးခဲ့သည့် သီတင်းပတ်အကုန်၌ တိုက်ခတ်ခဲ့သည့် စူပါတိုင်ဖွန်း Pepito ကြောင့် ထိခိုက်ဆုံးရှုံးမှုမှာ ထပ်မံတိုးမြင့်လာနိုင်ကြောင်း သိရပါသည်။ 

    တိုင်ဖွန်းမုန်တိုင်းများ ဆင့်ကဲတိုက်ခတ်မှုဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိရာ ပြောင်းနှင့် တန်ဖိုးမြင့်သီးနှံများအား စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သူများသည် အခက်အခဲများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရကြောင်း၊ အထူးသဖြင့် ဟင်းသီးဟင်းရွက်များ ထုတ်လုပ်မှုမှာ ပြန်လည်ကောင်းမွန်လာရန် ခက်ခဲကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် ဈေးကွက်များတွင် ဟင်းသီးဟင်းရွက်ဈေးနှုန်းများမှာ အနည်းငယ် မြင့်တက်နေဆဲဖြစ်ကြောင်း၊  ဆန်တင်သွင်းမှုမှာ နိုဝင်ဘာ ၇ ရက်အထိ မက်ထရစ်တန်ချိန် ၃ ဒသမ ၉ သန်း ရှိပြီး ထိခိုက်မှုကို လျော့ပါးသက်သာစေမည်ဖြစ်ကြောင်း စိုက်ပျိုးရေး လက်ထောက်အတွင်းဝန် Arnel de Mesa က ပြောကြားခဲ့သည်။

    ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံအနေဖြင့် ယခုနှစ်အတွင်း ဆန်တန်ချိန်ပမာဏ ၅ ဒသမ ၁ သန်းခန့်ကို စံချိန်တင် တင်သွင်းရဖွယ်ရှိသည်ဟု အမေရိကန်စိုက်ပျိုးရေးဌာန (USDA) က ပြောကြားခဲ့သည်။ စပါးအထွက်ပမာဏသည် ၂၀၂၃ ခုနှစ်ထုတ်လုပ်မှု တန်ချိန် ၂၀ ဒသမ ၀၆ သန်းထက် ပိုမိုလျက် ယခုနှစ်တွင် မက်ထရစ်တန်ချိန် ၂၀.၄၄ သန်း ထွက်ရှိရန် ဖိလစ်ပိုင်စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာနက ကနဦး ခန့်မှန်းထားခဲ့သည်။ သို့သော် ယခုနှစ်အစောပိုင်း၌ အယ်လ်နီညိုရာသီဥတုပုံစံ၏ သက်ရောက်မှု များကြောင့် စပါးထွက်ရှိနိုင်မှုကို တန်ချိန် ၁၉.၄ သန်းသို့ လျှော့ချခဲ့ရသည်။

    နိုင်ငံ၏ဆန်စပါးအစီအစဉ်သည် မြင့်မားသောအထွက်နှုန်းရရှိရန် ပြန်လည်ချိန်ညှိထားခြင်းဖြစ်ကြောင်း စိုက်ပျိုးရေးအတွင်းဝန် Francisco Tiu Laurel Jr. က ပြောကြားခဲ့ပြီး ထုတ်လုပ်မှု မြှင့်တင်ရန်အတွက် စိုက်ပျိုးမြေဧရိယာ ခွဲခြားသတ်မှတ်ခြင်း၊ ပိုမိုကောင်းမွန်သော မျိုးစေ့များကို ဖြန့်ဖြူးခြင်း၊ ဆည်မြောင်းစနစ်များ တိုးချဲ့ခြင်းနှင့် စပါးစိုက်ပျိုးမှု အချိန်ဇယားများ ပြုပြင်ပြောင်းလဲခြင်းတို့ ပါဝင်ကြောင်း သိရပါသည်။

     ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံသည် ယခုနှစ်တွင် ဆန်တန်ချိန် ၁၂ ဒသမ ၃ သန်းခန့်ကို ထုတ်လုပ်နိုင်ဖွယ်ရှိပြီး ၎င်းတို့၏ ယခင်ခန့်မှန်းထားသည့် ၁၂ ဒသမ ၇ သန်းထက် လျော့နည်းမည်ဟု အမေရိကန် စိုက်ပျိုးရေးဌာနက နောက်ဆုံးအကြိမ် ခန့်မှန်းချက်၌ ဖော်ပြထားကြောင်း သိရပါသည်။

Source: Manila Times, 19 Nov 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

     မလေးရှားနိုင်ငံ အစိုးရသည် ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလအတွက် စားအုန်းဆီကြမ်းတင်ပို့မှု ပို့ကုန်အခွန်ကို ၈% မှ ၁၀% သို့ တိုးမြှင့်လိုက်ပြီး ရည်ညွှန်းဈေးနှုန်းကိုလည်း မြှင့်တင်ခဲ့ကြောင်း အစိုးရအင်ဂျင်စီတစ်ခုဖြစ်သည့် မလေးရှားစားအုန်းဆီဘုတ်အဖွဲ့၏ ၁၉-၁၁-၂၀၂၄ နေ့ ထုတ်ပြန် သည့် စာစောင်တွင် ဖော်ပြချက်ကို ကိုးကားလျက် The Edge Malaysia သတင်းဌာနက ဖော်ပြပါသည်။

    ကမ္ဘာ့စားအုန်းဆီ ဒုတိယအများဆုံးထုတ်လုပ်တင်ပို့သည့်  မလေးရှားနိုင်ငံတွင် ဒီဇင်ဘာလ အတွက် ရည်ညွှန်းစျေးနှုန်းအဖြစ် စားအုန်းဆီတစ်တန်လျှင် မလေးရှားရင်းဂစ် ၄၄၇၁.၃၉ နှုန်း (၁၀၀၁.၂၁ အမေရိကန်ဒေါ်လာခန့်) တွက်ချက်ခဲ့ကြောင်း၊ နိုဝင်ဘာလအတွက် ရည်ညွှန်းဈေးနှုန်း မှာ တစ်တန်လျှင် ၃၉၄၉.၇၃ ရင်းဂစ် ဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြပါရှိပါသည်။

    စားအုန်းဆီကြမ်းအတွက် ပို့ကုန်အခွန် စည်းကြပ်မှုစနစ်တွင် တစ်တန်လျှင် ရင်းဂစ် ၂၂၅၀ မှ ၂၄၀၀ အတွင်းရှိ ဈေးနှုန်းအတွက် ၃% မှစတင်ကောက်ခံမည်ဖြစ်ပြီး အမြင့်ဆုံးအခွန်နှုန်းထား သည် တစ်တန်လျှင် ရင်းဂစ် ၄၀၅၀ အထက် ဈေးနှုန်းဖြင့်  တင်ပို့မှုအပေါ် ၁၀% ကောက်ခံခြင်းဖြစ် ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

    စားအုန်းဆီကြမ်းအတွက် ယခင်ကအမြင့်ဆုံး ပို့ကုန်အခွန်ကို ၈% ထိသာ သတ်မှတ်ထား ခဲ့သော်လည်း ယခုအခါ ၁၀ % အထိတိုးမြှင့်သတ်မှတ်ခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ယခုအခွန်နှုန်းထား အသစ် သည် ၂၀၂၄ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလမှစတင်၍ စားအုန်းဆီကြမ်း တစ်တန်လျှင် မလေးရှားရင်းဂစ် ၄၀၅၀ အထက်ဖြစ်ပါက အမြင့်ဆုံးပို့ကုန် အခွန်နှုန်းကို ၁၀% သို့ ပြန်လည်ပြင်ဆင်ရန် အစိုးရက အောက်တိုဘာလ၌ ကြေညာခဲ့ပြီးနောက်ပိုင်း ထွက်ပေါ်လာခြင်းဖြစ်ကြောင်း The Edge Malaysia သတင်းဌာန၏ ၁၉-၁၁-၂၀၂၄ ရက်နေ့ ဖော်ပြချက်အား တင်ပြအပ်ပါသည်။

Source: The Edge Malaysia, 19 Nov 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

    ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံအနေဖြင့် ၁၃ နှစ်ကြာ ကုန်သွယ်ရေးညှိနှိုင်းမှုများ လုပ်ဆောင်ခဲ့အပြီး မကြာသေးမီကာလ၌ ဂျပန်နိုင်ငံဈေးကွက်သို့ ဝင်ရောက်ခွင့်ရရှိခဲ့ရာ လာမည့်နှစ်တွင် ဂျပန်နိုင်ငံသို့ ဟက်စ် (Hass) အမျိုးအစား ထောပတ်သီးကုန်ချိန် ကီလိုဂရမ်ပေါင်း ၅ သိန်းခန့်ကို တင်ပို့သွားရန် စီစဉ်လျက်ရှိကြောင်းသိရှိရပါသည်။

    ဖိလစ်ပိုင် သီးနှံလုပ်ငန်းဗျူရို (Bureau of Plant Industry) ၏ ဒါရိုက်တာဖြစ်သူ Gerald Glenn Panganiban က အစိုးရသည် ၂၀၂၅ ခုနှစ်တွင် ဂျပန်နိုင်ငံသို့ ဒေါ်လာ ၁.၅၈၄ သန်း တန်ဖိုးရှိသည့် ဟက်စ်ထောပတ်သီး ၄၈၄၀၀၀ ကီလိုဂရမ် သို့မဟုတ် သေတ္တာ ၈၈၀၀၀ လုံးကို တင်ပို့ရန် ရည်မှန်းထားကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

     ၂၀၁၁ ခုနှစ်တွင် စတင်ခဲ့သည့် ကုန်သွယ်ရေးစေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုအရ ယခုလ၌ ဂျပန်နိုင်ငံ၏ ထောပတ်သီးဈေးကွက်သို့ ဈေးကွက်ဝင်ရောက်ခွင့်ရရှိခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ ဂျပန်နိုင်ငံသို့ ‌ဒေါ်လာ ၄၀၃၂၀ တန်ဖိုးရှိ ဟက်စ်ထောပတ်သီးသေတ္တာ ၂၂၄၀ လုံး (၁၂၃၂၀ ကီလိုဂရမ်) ကို ပထမအကြိမ်အဖြစ် သင်္ဘောတင်ပို့သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ဖိလစ်ပိုင်အနေဖြင့် ပြီးခဲ့သောနှစ်တွင် ဂျပန်နိုင်ငံသို့ ‌ဒေါ်လာ ၁.၁ ဘီလီယံ တန်ဖိုးရှိသော စိုက်ပျိုးရေးနှင့် ရေထွက်ပစ္စည်းထုတ်ကုန်များကို တင်ပို့ခဲ့ကြောင်း၊ ယှဉ်ပြိုင်မှုမြင့်မားသော ဂျပန်ဈေးကွက်အတွင်းသို့ ထောပတ်သီးများ အောင်မြင်စွာ တင်ပို့နိုင်ခဲ့ခြင်းသည် ဂျပန်နိုင်ငံနှင့် ကုန်သွယ်မှုဆက်ဆံရေး၌ အရေးပါသည့်ခြေလှမ်းကို စတင်လိုက်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ အရွယ်အစားသေးငယ်၍ အပေါ်ခွံချောမွေ့ပြီး ရင့်မှည့်သည့်အချိန်တွင် ခရမ်းရင့်ရောင်သို့ ပြောင်းလဲသွားသည့် ဟက်စ်အမျိုးအစား ထောပတ်သီးကို ဂျပန်လူမျိုးများ အကြိုက်တွေ့လျက်ရှိကြောင်း၊ ဂျပန်နိုင်ငံသည် ‌ ဟက်စ်ထောပတ်သီးများကို အဓိကတင်သွင်း သည့် ဈေးကွက်ဖြစ်ပြီး ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် တင်သွင်းမှုတန်ဖိုး ဒေါ်လာသန်း ၆၀ ရှိခဲ့ကြောင်း၊ ဂျပန်နိုင်ငံသို့ ထောပတ်သီး အဓိကတင်ပို့သည့်နိုင်ငံများတွင် မက်ဆီကို၊ ပီရူး၊ ဩစတေးလျ၊ နယူးဇီလန်နှင့် အမေရိကန်နိုင်ငံတို့ပါဝင်ပါကြောင်း စသည်ဖြင့် ဖိလစ်ပိုင်စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာန၏ ပြောကြားချက်အရ သိရှိရပါသည်။

    ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံအနေဖြင့် အာရှတွင်ပထမဆုံးနိုင်ငံအဖြစ် ဂျပန်နိုင်ငံသို့ ဟက်စ်ထောပတ်သီး တင်ပို့နိုင်ခြင်းကြောင့် ဂုဏ်ယူပါကြောင်းနှင့် ယခုကဲ့သို့ တင်ပို့နိုင်သည့်အတွက် ဒေသခံစိုက်ပျိုးသူများအနေဖြင့် ဂျပန်နိုင်ငံ၏ လတ်ဆတ်သစ်သီးများ ဈေးကွက်ဝယ်လိုအားကို ဖြည့်ဆည်းလျက် ဝင်ငွေတိုးပွားနိုင်မည့် ကောင်းမွန်သော အခွင့်အရေးတစ်ခုဖြစ်ကြောင်း ဂျပန်နိုင်ငံရှိ ဖိလစ်ပိုင် စိုက်ပျိုးရေးသံမှူး Aleli Maghirang က ပြောကြားထားပါသည်။

   လက်ရှိတွင် ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံအနေဖြင့် တရုတ်၊ မလေးရှား၊ တောင်ကိုရီးယား၊ စင်ကာပူ၊ ဟောင်ကောင်၊ ဘရူနိုင်း၊ အင်္ဂလန်နှင့် မြောက်အိုင်ယာလန် စသည့် ဈေးကွက် (၈) ခုသို့ ထောပတ်သီးများ တင်ပို့လျက်ရှိကြောင်း၊ ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် ထောပတ်သီး တန်ချိန် ၁.၀၄ သန်း တင်ပို့ခဲ့ပြီး၊ ၂၀၂၂ ခုနှစ်၌ တင်ပို့ခဲ့သော တန်ချိန် ၁.၄၉ သန်းထက် ၃၀ ရာခိုင်နှုန်း တင်ပို့မှု လျော့နည်းခဲ့ကြောင်း ဖိလစ်ပိုင်စာရင်းအင်းအာဏာပိုင်အဖွဲ့၏ အချက်အလက်အရ သိရှိရပါသည်။

Source : The Philippine Star, November 18, 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)