ပြည်တွင်းကုန်သွယ်မှုသတင်း

         ဆောင်းရာသီအစားအစာများတွင် ပဲချိုချိုသည် လူကြိုက်များလှသည်။ ဒေသအခေါ် ပဲချိုချို သည် စားတော်ပဲပင်ဖြစ်သည်။ သို့သေ်ာ အဆိုပါ စားတော်ပဲသည် အလုံးကြီး၊ အသားနူးညံ့ပျေ့ပျောင်းကာ အစိမ်းရင့်ရောင်ရှိပြီး ချိုဆိမ့်သည်။ အထက်ပါ အရသာထူးခြားသည့် စားတော်ပဲကို ကချင်ပြည်နယ်၊ မိုးညှင်းမြို့နယ်နှင့် နန့်ရင်းချောင်းဒေသတစ်ဝိုက်တွင်သာ စိုက်ပျိုးဖြစ်ထွန်းသောကြောင့် ဘုရားပေးသောမြေနှင့် နန့်ရင်းစားတော်ပဲဟု တင်စားခေါ်ဝေါ်ကြသည်။

          နန့်ရင်းစားတော်ပဲမျိုးကို ကသာခရိုင် ဧရာဝတီမြစ်ဝှမ်းတစ်လျှောက် စိုက်ပျိုးကြသော်လည်း အသီးဖြစ်ထွန်းမှုအားနည်းပြီး သာမန်စားတော်ပဲမျိုးပုံစံဖြစ်သွားသည်ဟု သိရသည်။ နှစ်စဉ် ဇန်နဝါရီလတွင် စားတော်ပဲ စတင်ခူးဆွတ်ကြပြီး စားတော်ပဲနုများကိုခြွေကာ နို့ဆီဘူးဖြင့် ချင့်ရောင်းကြ သည်။ ရောင်းချသူများက ပဲချိုချိုဟု ပြောရောင်းကြပြီး စားသုံးသူများကလည်း နှစ်ခြိုက်စွာဝယ်ယူ စားသုံးကြသည်။ ပဲချိုချိုအမှန်သည် နန့်ရင်းဒေသထွက် စားတော်ပဲဖြစ်ကြောင်း လူသိနည်းလှသည်။ နန့်ရင်းစားတော်ပဲ နို့ဆီဘူးတစ်ဘူး (၇၀၀)ကျပ် ရောင်းချလျှင် ရိုးရိုးစားတော်ပဲအစိမ်းသည်လည်း (၇၀၀)ကျပ်ဖြင့် ရောင်းချကြသည်။ စားသုံးသူများအနေဖြင့် ဈေးကွက်တွင် တွေ့ရှိရသော စားတော်ပဲစိမ်းများသည် ရိုးရိုးစားတော်ပဲနှင့် နန့်ရင်းစားတော်ပဲဟူ၍ နှစ်မျိုးရှိသော်လည်း နန့်ရင်းစားတော်ပဲသည်သာလျှင် ပဲချိုချိုဖြစ်ကြောင်း တင်ပြလိုက်ရပါသည်။

စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာန

စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး

ယခုအချိန်အခါတွင် ရှမ်းပြည်နယ်(တောင်ပိုင်း)၌ ရာသီပေါ်သီးနှံတစ်မျိုးဖြစ်သည့် စတော်ဘယ်ရီသီးများ စတင်ထွက်ရှိချိန်ဖြစ်ပါသည်။ မူရင်းဒေသမှာ မြောက်အမေရိကတိုက်မှ ဖြစ်ပြီး အင်္ဂလိပ်အမည် Strawberry ဖြစ်ပါသည်။ စတော်ဘယ်ရီသည် အေးမြသောရာသီဥတုကို နှစ်သက်သဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ရှမ်းပြည်နယ်(တောင်ပိုင်း) ကလောမြို့နယ်၊ ဟိုပုံးမြို့နယ်နှင့် မန္တလေးတိုင်း ပြင်ဦးလွင်မြို့နယ် တို့တွင် အများဆုံးစိုက်ပျိုးကြကြောင်း သိရှိရပါသည်။
ရှမ်းပြည်နယ်(တောင်ပိုင်း) ဟိုပုံးမြို့နယ်တွင် တစ်ပိုင်တစ်နိုင်စိုက်ပျိုးမှုများပြားပြီး စိုက်ပျိုး သည့်မြေများမှာ မြေနီ(မြေစေး) အမျိုးအစားဖြစ်၍ မိုးအကုန်ဆောင်းအကူးကာလဖြစ်သည့် အောက်တိုဘာလတွင် စတင်စိုက်ပျိုးပြီး ဒီဇင်ဘာလကုန်တွင် ခူးဆွတ်ကြပါသည်။ မြေတွင်ကပ်၍ ရှင်သန်ကြီးထွားသည့် အပင်အမျိုးအစားဖြစ်သောကြောင့် ပေါင်းမြက်များကင်းရှင်းရေးကို အထူး ဂရုစိုက်ရသလို တစ်ပတ်တစ်ခါ ရေသွင်းခြင်းများလည်း ပြုလုပ်ပေးရပါတယ်လို့ သိရှိရပါတယ်။
စတော်ဘယ်ရီသီး၏ အရောင်မှာ အသီးစသီးချိန်တွင် အဖြူရောင်ရှိပြီး စတင်မှည့်လာချိန်တွင် အပန်းရောင်သန်းနေ၍ အလုံးစုံရင့်မှည့်ချိန်တွင် အနီရောင်ရှိပြောင်းလဲလာပါသည်။ အသီးများသည် မြေနှင့် ထိတွေ့ချိန်တွင် ပုပ်ဆွေးတတ်သဖြင့် အသီးစတင်သီးချိန်တွင် အပင်ပတ်လည်ကို ကောက်ရိုး ခြောက်များ(သို့) မြက်ခြောက်များခင်းထားပေးရကြောင်း၊ နောက်တစ်နည်းမှာ အပင်စတင် စိုက်ပျိုးသည့်အချိန်တွင် စိုက်ခင်းအတွင်း ပလပ်စတစ်များအုပ်ပြီး အပေါက်ဖောက်ကာ စိုက်ပျိုးပေးရကြောင်း သိရှိရပါသည်။ နေ့စဉ်ခူးဆွတ်ရောင်းချနိုင်သော်လည်း ၅ရက် ၁ ကြိမ် ခူးဆွတ် ပါက အထွက်နှုန်းပိုကောင်းကြောင်းနှင့် စတင်ခူးဆွတ်ချိန်မှ ရက်ပေါင်း ၆၀ခန့်အထိ ပုံမှန်ခူးဆွတ်နိုင် ကြောင်း သိရှိရပါသည်။
စတော်ဘယ်ရီသီးမှာ အာဟာရဓါတ်ပြည့်ဝစွာပါဝင်ပြီး ဓါတ်တိုးဆန့်ကျင်ပစ္စည်းတွေလည်း ကြွယ်ဝစွာပါဝင်နေပါသည်။ ထို့အပြင် စတော်ဘယ်ရီသီးကို ဖျော်ရည်အဖြင့်သောက်သုံးခြင်းအပြင် ရေခဲချောင်း၊ ကိတ်မုန့်၊ သီးစုံသုပ်၊ ဝိုင် ၊ ယို စသဖြင့် အမျိုးမျိုးပြောင်းလဲအသုံးပြုနိုင်ပါသေးသည်။ ထိုသို့ စားသုံးခြင်းဖြင့် အသားအရည်ကို ကျန်းမာစေခြင်း၊ အရိုးများကို ကြံ့ခိုင်သန်မာစေခြင်း၊ သွေးတိုးကျစေနိုင်ခြင်း၊ ဆီးချိုရောဂါကို ထိန်းညှိပေးခြင်း၊ သွေးလည်ပတ်မှုအား ကောင်းစေခြင်း၊ ကင်ဆာရောဂါကို ကာကွယ်ပေးခြင်းနှင့် အနာကျက်မြန်စေခြင်း စတဲ့အကျိုးကျေးဇူးများကို ရရှိခံစား စေနိုင်ပါသည်။
ယခုချိန်သည် စတော်ဘယ်ရီသီး စတင်ပေါ်ပေါက်ချိန်ဖြစ်သဖြင့် ဈေးနှုန်းအနည်းငယ် မြင့်နေပြီး စတော်ဘယ်ရီထည့်သည့် ဝါးခြင်းတောင်း ပုံမှန်ဆိုဒ် ၁ တောင်းလျှင် ၃၀၀၀/- နှင့် ပလပ်စတစ်ရေပုံးအမည်း အလတ်ဆိုဒ် ၁ ပုံးလျှင် ၆၀၀၀/- ကျပ်အထိ ဈေးရှိနေသော်လည်း ရာသီပေါ်သီးနှံအနေဖြင့်လည်းကောင်း၊ ရှမ်းပြည်နယ် လက်ဆောင်အနေဖြင့်လည်းကောင်း၊ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကို ကာကွယ်ရန်အနေဖြင့်လည်းကောင်း ဝယ်ယူစားသုံးသင့်ပါကြောင်း ရေးသားလိုက် ရပါသည်။
၂၁.၁.၂၀၂၂

မွန်ပြည်နယ်သည် ရော်ဘာစိုက်ပျိုးဧက အများဆုံးပြည်နယ်တစ်ခုဖြစ်ရာ ၂၀၂၀ ခုနှစ်တွင် ရော်ဘာစိုက်ဧက (၅၀၁၇၁၉) ဧကရှိပြီး အစေးလှီးဧက (၃၃၀၀၁၄)ဧကရှိရာ ရော်ဘာထွက်ရှိမှုစုစုပေါင်း တန်ချိန် သိန်း(၂၄၀၀)ထွက်ရှိကြောင်း မွန်ပြည်နယ်စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာန စာရင်းအရသိရှိရသည်။ မော်လမြိုင်ကုန်စည်ဒိုင်၏ နေ့စဉ်ဒေသထွက်ကုန်ဈေးနှုန်း အချက်အလက်များအရ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ(၁)ရက်နေ့ ရော်ဘာပေါက်ဈေးမှ RSS-3 တစ်ပေါင်လျှင် (၇၃၀) ကျပ်ရှိခဲ့ပြီး ဇန်နဝါရီလ တစ်လလုံးတွင်ရော်ဘာဈေးနှုန်းများအတက်အကျပြောင်းလဲမှုများစွာဖြစ်ပေါ်ခဲ့မှုမရှိကြောင်းသိရှိရသည်။
ဖေဖော်ဝါရီလအတွင်း အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် ဈေးကွက်အတွင်း အရောင်းအဝယ်ရပ်တန့်မှုများဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။ ဖေဖော်ဝါရီလအတွင်းရော်ဘာဈေးနှုန်းများသည် အတက်အကျများသည့် အခြေအနေများဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည့်အပြင် ဘဏ်လုပ်ငန်းအခက်အခဲများကြောင့် တောင်သူများ၊ အလုပ်သမားများအနေဖြင့် ငွေကြေးလှည့်ပတ်မှု ကိစ္စအဝဝနှင့်ပတ်သက်၍ အခက် အခဲများရင်ဆိုင်ခဲ့ရသည်။ ဖေဖော်ဝါရီလ တတိယအပတ်မှစ၍ မတ်လကုန်သည်အထိ မွန်ပြည်နယ်တွင် ရော်ဘာရွက်ကြွေချိန်ဖြစ်သောကြောင့် အစေးထွက်မှုလျော့နည်းလာသည်။ သို့ရာတွင်ယိုးဒယား နယ်စပ် နှင့်တရုတ်နိုင်ငံမှ ဝယ်လိုအားများရှိသည့် အတွက်ရော်ဘာဈေးနှုန်းသည် ရာသီပိတ်သိမ်းချိန် မေလအထိ ဈေးနှုန်းများတဖြည်းဖြည်း မြင့်တက်လာသည်ကိုတွေ့ ရှိရသည်။ (၂၀၂၁)ခုနှစ်ဇန်နဝါရီလမှ မေလအထိ (၅)လတာကာလအတွင်း တွင်ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော ရော်ဘာပေါက်‌ဈေးမှာ အမြင့်ဆုံးဖြစ်ခဲ့ပြီး RSS-3 တစ်ပေါင်လျှင်(၉၂၀)ကျပ်ထိရှိခဲ့သည်။
(၂၀၂၀)ပြည့်နှစ် ရော်ဘာဈေးနှုန်း အချက်အလက်များအရ ဖေဖော်ဝါရီလတွင် ရော်ဘာ ပေါက်ဈေး (၆၈၀)ကျပ်နှင့် (၇၄၀) ကျပ်ကြားပေါက်ဈေးရှိခဲ့သော်လည်း မတ်လမှစ၍ ဈေးနှုန်းများ တဖြည်းဖြည်းကျဆင်းလာခဲ့ရာ (၅၅၀) ခန့်ရှိခဲ့သည်။ ထို့နောက် မတ်လ(၂၅)မှ ဧပြီ(၅)ရက်နေ့အထိ ပေါက်ဈေးသတ်မှတ်ခြင်းမရှိဘဲ ဝယ်သူစိတ်ကြိုက်အနိမ့်ဈေးဖြင့် ရောင်းဝယ်မှုပြုလုပ်ခဲ့သောကြောင့် တောင်သူများအတွက် ဆုံးရှုံးနစ်နာမှုများဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။
(၂၀၂၀)နှင့်(၂၀၂၁)ကိုနှိုင်းယှဉ်လျှင် (၂၀၂၁)ရော်ဘာရာသီ (စက်တင်ဘာလ၊ အောက်တိုဘာလ၊ နိုဝင်ဘာလ၊ ဒီဇင်ဘာလ)သည် ဈေးနှုန်းမြင့်တက်ခဲ့သော်လည်း ကျွမ်းကျင်လုပ်သားရှားပါးခြင်း၊ စက်ပစ္စည်းဝယ်ယူရန်ခက်ခဲခြင်းနှင့် အက်စစ်များ ဈေးနှုန်းမြင့်တက်မှုတို့ကြောင့် တောင်သူများအနေဖြင့် အကျိုးပို၍ဖြစ်ထွန်းမှု မရရှိခဲ့ကြောင်းယူဆ နိုင်ပါသည်။ ထိုသို့ရော်ဘာဈေးနှုန်း တက်လာသည့် အကြောင်းအရင်းတစ်ခုမှာ ကိုဗစ်(၁၉)ရောဂါ ကာကွယ်တားဆီးရေးအတွက် လိုအပ်သည့်လက်အိတ်ထုတ်လုပ်ရန်နိုင်ငံခြားမှ ရော်ဘာဝယ်လိုအား များလာခြင်းကြောင့်ဖြစ်သည်။ (၂၀၂၁) ခုနှစ် ရော်ဘာပိတ်သိမ်းချိန်ဖြစ်သော ဇွန်၊ ဇူလိုင်၊ ဩဂုတ်လများ သည် ရော်ဘာအစေးထွက်နှုန်း ကျဆင်းလာသည့်အတွက် ရော်ဘာဈေးနှုန်း ပေါက်ဈေးမှာ RSS-3 တစ်ပေါင်လျှင်(၁၂၀၀)ကျပ်ထိဈေးနှုန်းမြင့်တက်ခဲ့သည်။
ထို့ကြောင့် ယခုနှစ် (၂၀၂၂) ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလတွင်ရော်ဘာ ဈေးနှုန်းမှာ RSS-3 တစ်ပေါင်လျှင် (၁၀၃၀) ကျပ်ပေါက်ဈေးဖြစ်ပေါ်နေပြီး (၂၀၂၂)ရာသီပိတ်သိမ်းချိန် ဇွန်၊ ဇူလိုင်၊ ဩဂုတ်လများတွင်လည်း ရော်ဘာဈေးနှုန်း မြင့်တက်လာနိုင်ချေရှိကြောင်း သုံးသပ်ရပါသည်။
DOCA(မွန်)

ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး၊ ပဲခူးခရိုင်၊ ပဲခူးမြို့နယ်အတွင်းရှိ တောင်သူလယ်သမားများ အနေဖြင့် ဆောင်းသီနှံမျိုးစုံကို လယ်နားချိန်ကာလ၌ စိုက်ပျိုးလျက်ရှိရာ ပဲခူးမြို့နယ်၊ မုန်တိုင်း ကျေးရွာတွင် ခရမ်းသီးနှံစိုက် တောင်သူများအောင်မြင်ဖြစ်ထွန်းပြီး နေ့စဉ် ဆွတ်ခူး ရောင်းချနေရသဖြင့် အပိုဝင်ငွေ ရရှိကာမိသားစုစားဝတ်နေရေး အဆင်ပြေလျက် ရှိကြောင်း သိရသည်။
အဆိုပါ ခရမ်းသီးနှံကို တစ်ဧကလျှင် မျိုးစေ့(၃၀၀)ဂရမ်နှုန်းဖြင့်ပျိုးနိုင်ကြောင်း၊ တစ်ပင်နှင့် တစ်ပင် ငါးပေခြား စိုက်ပျိုး၍ ရေသွင်း ‌ရေထုတ်လွယ်ကူစေရန် မြေဘောင် များ ပြုလုပ်ပေးရသည်။ အပင်ငယ်ချိန်တွင် မြေ ပေါင်းသင်ပေးကာ တစ်လတစ်ကြိမ် အပင် ခြေများတွင် မြေသြဇာအနည်းငယ်မျှ ထည့်ရပြီး လိုအပ်ပါက အပင်အားဖြည့်ဆေး နှင့်ပိုးသတ်ဆေး ဖြန်းပေးရကြောင်း၊ စတင်စိုက်ပျိုးသည့် အချိန်မှစ၍ စတင်ခူးဆွတ်နိုင် သည့်ကာလမှာအချိန် (၃)လခန့်ကြာမြင့်ပြီး ဆွတ်ခူး ရောင်းချသည့်အခါ ရက်ခြားခူး၍ ရောင်းရသကဲ့သို့ နေ့စဉ်ဆွတ်ခူး၍ လည်းရောင်းချရကြောင်း၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံရသည့် (မျိုးစေ့၊ ပိုးသတ်ဆေး၊ အလုပ်သမား ငှားရမ်းခနှင့် ဓာတ်မြေသြဇာ)စသည့်ကုန်ကျစရိတ်များမှာ စုစုပေါင်း တစ်ဧကလျှင် ကျပ်နှစ်သိန်း ဝန်းကျင်ခန့်ရှိပြီး ရောင်းစျေးအနေဖြင့် ဖောက်သည် စျေး ၁ပိဿာ ကျပ်၈၀၀ မှ ၁၀၀၀ အထိ ရောင်းချရသည့်အတွက် နေ့စဉ်အပိုဝင်ငွေရရှိကာ မိသားစုစားဝတ်နေရေး အဆင်ပြေလျက်ရှိကြောင်း ခရမ်းသီးနှံစိုက်တောင်သူ တစ်ဦးထံမှ သိရှိရပါသည်။

ပဲခူးမြို့တွင် အိမ်ဆောက်ပစ္စည်းဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းသုံး အရောင်းဆိုင်များတွင် ပုံမှန် ရောင်းဝယ်နေသော Double Rhino (ကြံနှစ်ကောင်အနီ)၊ Double Rhino (ကြံနှစ်ကောင်အစိမ်း)၊ Apache(အပါချီ)၊ SCG(ထိုင်းဆင်)၊ Max Cement(မတ်စ်) စသည့် ဘိလပ်မြေအမျိုးအစားများမှာ ပစ္စည်းပြတ်လတ်ခြင်း၊ ဈေးနှုန်းမြင့်တက်ခြင်းများဖြစ်ပေါ်နေကြောင်းသိရသည်။
လူကြိုက်များ၊ သုံးစွဲမှုများပြားသည့် တံဆိပ်များဖြစ်သည့် Double Rhino (ကြံနှစ်ကောင်) ဘိလပ်မြေသည် ဈေးနှုန်းများမြင့်တက်နေပြီး ဒီဇင်ဘာလ(ပထမ)အပတ်တွင် Double Rhino (ကြံနှစ်ကောင်အနီ) (၇၃၀၀)ကျပ် ၊ Double Rhino (ကြံနှစ်ကောင်အစိမ်း) (၇၈၀၀)ကျပ်မှ ဇန်နဝါရီလတွင် Double Rhino (ကြံနှစ်ကောင်အနီ) (၈၆၀၀)ကျပ် ၊ Double Rhino (ကြံနှစ်ကောင်အစိမ်း)သည် (၈၂၀၀)ကျပ်အထိ မြင့်တက်ခဲ့ကြောင်းသိရသည်။ အခြားဘိလပ်မြေ တံဆိပ်များဖြစ်သည့် Max Cement(မတ်စ်) ဘိလပ်မြေသည် ယခင်(၆၃၀၀)ကျပ်မှ ယခု (၈၃၀၀)ကျပ်သို့ လည်ကောင်း၊ Alpha(အယ်လ်ဖာ) ဘိလပ်မြေသည် ယခင်(၇၉၀၀)ကျပ်မှ ယခု(၈၅၀၀)ကျပ်သို့ လည်ကောင်း အသီးသီးဈေးနှုန်းမြင့်တက်ခဲ့ပြီး SCG(ထိုင်းဆင်) ဘိလပ်မြေ သည် ဈေးကွက်အတွင်း၌ ပစ္စည်းပြတ်လတ်မှုများဖြစ်ပေါ်နေကြောင်းသိရသည်။
ယခုကဲသို့ ဘိလပ်မြေများ ဈေးနှုန်းမြင့်တက်ခြင်း၊ ပစ္စည်းပြတ်လတ်ခြင်းများဖြစ်ပေါ်ရခြင်းမှာ ပွင့်လင်းရာသီဖြစ်သည်နှင့်အညီ အဆောက်အဦများတည်ဆောက်ခြင်း၊ လမ်း၊ တံတားများပြုပြင် တည်ဆောက်ခြင်းများကြောင့် ဘိလပ်မြေဝယ်လိုအားများပြားလာခြင်း၊ သယ်ယူပို့ဆောင်သည့် ကားခများဈေးနှုန်းမြင့်တက်ခြင်း၊ ကုမ္ပဏီများ၊ စက်ရုံများမှ ထုတ်လုပ်မှုနည်းပါးခြင်းတို့ကြောင့် ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။
စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာန(ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး)