ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများတွင်ဖြစ်ပေါ်နေသော စီးပွားရေးနှင့်ကုန်သွယ်ရေးသတင်းများတင်ပြမှု

ဩစတြေးလျနိုင်ငံ
လယ်ယာလုပ်သားများ၏ လစာနှုန်းထားများ ပြောင်းလဲသတ်မှတ်ရန်ဆောင်ရွက်လျှက်ရှိခြင်း
သစ်သီးဝလံ ပန်းမန်ကဏ္ဍ၏လုပ်သားများအတွက် သစ်သီးနှင့်ဟင်းသီးဟင်းရွက်များခူးဆွတ် ရန် လစာပေးချေမှုနည်းလမ်းကြောင့် ယခုအပတ်အတွင်းငြင်းခုံမှုများ ဖြစ်ပွားစေကြောင်း၊ လုပ်ငန်း ကဏ္ဍသည် လယ်ယာလုပ်သားများ အသီးအနှံခူးသည့်နှုန်းတွင် အနည်းဆုံးတစ်နာရီလျှင် အနိမ့်ဆုံး ဩစ တြေးလျဒေါ်လာ (၂၅.၄၁) အာမခံရမည်ဟူသည့် တရားမျှတသော အလုပ်ကော်မရှင်၏ စီရင်ချက်ဆိုင်ရာ သက်ရောက်မှုများကို သိရှိနားလည်အောင်ကြိုးစားလျှက်ရှိကြောင်း၊ သမားရိုးကျ ခူးဆွတ်မှုနှုန်းများ ပေး ချေရာတွင် အလုပ်သမားများကို ၎င်းတို့ရိတ်သိမ်းသည့် (သို့) ထုပ်ပိုးသည့်ပမာဏအလိုက် ပေးချေခြင်း ဖြစ်ကြောင်း၊ လယ်ယာလုပ်ငန်းစည်းရုံးရေးအဖွဲ့က အရည်အချင်းရှိဝန်ထမ်းများသည် ယခုအနိမ့်ဆုံး တစ်နာရီစာနှုန်းထက် ပိုမိုရရှိစေသည်၏ဟု ငြင်းခုံထားကြကြောင်း၊ တစ်ဖက်တွင်မူ ဩစတြေးလျ အလုပ်သမားသမဂ္ဂသည် အပိုင်းလိုက်နှုန်းထားစနစ်က သစ်သီးခူးသူများကို ခေါင်းပုံဖြတ်ခြင်း၊ အခကြေး ငေွ နည်းပါးစွာပေးချေခြင်းဖြစ်သည်ဟု အရေးဆိုထားမှုမှာ ကြာမြင့်လျှက်ရှိပြီဖြစ်ကြောင်း၊ ကော်မရှင် သည် ရာသီအလိုက်ရိတ်သိမ်းသည့်လုပ်သားအင်အား၏ များပြားလှသောအချိုးအစားမှာ လက်ခစားနှုန်း ထားဖြင့်လုပ်ကိုင်နေခြင်းဖြစ်ပြီး ယာယီရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအများအပြားမှာ ခေါင်းပုံဖြတ်ခံရမှုတွင် ပါဝင်လျှက်ရှိသည်ကိုတွေ့ရကြောင်း၊အမျိုးသားတောင်သူလယ်သမားအဖွဲ့ချုပ်က အပိုင်းလိုက်နှုန်းထား စနစ်က ကုန်ထုတ်စွမ်းအားကို မြှင့်တင်နိုင်ပြီး ယခုတစ်နာရီအနိမ့်ဆုံးနှုန်းထားက လယ်သမားများ၏ စီးပွားရေးကို ပျက်သွားစေနိုင်သည်ဟုထုတ်ဖော်ပြောကြားထားကြောင်း၊ အလုပ်ရှင်အများအပြားသည် ထုတ်လုပ်နိုင်စွမ်းမရှိသောအလုပ်သမားများအတွက် နာရီအလိုက်နှုန်းထားများကို မပေးဆောင်နိုင်ခြင်း (သို့)အပိုအုပ်ချုပ်ရေးဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးကို မထမ်းဆောင်နိုင်ခြင်းကြောင့် အပိုင်းလိုက်နှုန်းထားများကို ပေး ဆောင်ရန်တတ်နိုင်တော့မည်မဟုတ်ကြောင်းသိရှိရပါသည်။
ဩစတြေးလျထောပတ်သီးများပုံနေခြင်း
အနောက်ပိုင်းဩစတြေးလျ ထောပတ်သီး စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သူများသည် ထုတ်ပိုးမှုနှင့် ဈေး ကွက်တင်ပို့မှု ကုန်ကျစရိတ်များ မကာမိတော့သဖြင့် ထောပတ်သီးများ စုပုံလျှက်ရှိကြောင်း၊ အနောက် ပိုင်းဩစတြေးလျတွင် ထုတ်လုပ်မှုစံချိန်တင်မြင့်တက်ပြီးနောက် ထောပတ်သီးတစ်ဗန်းလျှင် ဒေါ်လာ ၁၈ ဒေါ်လာအထိကျဆင်းသွားခဲ့ပြီး နိုင်ငံတွင်း၌ပိုလျှံမှုများဖြစ်ပေါ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ အနောက်ပိုင်းဩစတြေးလျ၏ အဓိကပြည်တွင်းဈေးကွက်များဖြစ်သော ဆစ်ဒနီနှင့်မဲလ်ဘုန်းသို့ရောင်းချမှုနှေးကွေးခြင်းနှင့် Lockdown ကြောင့် အစားအသောက်ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းကဏ္ဍကို လအတော်ကြာပိတ်ပစ်လိုက်ပြီးနောက် ဈေးနှုန်း များကျဆင်းလာခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ယခင်နှစ်က ထောပတ်သီးစိုက်ပျိုးမှုစီးပွားဖြစ်ထွန်းခဲ့ပြီး ယခုနှစ်တွင် အမြတ်အစွန်းမရရှိခြင်းက စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သူများ၏စီးပွားရေးအပေါ် ကြီးစွာသောရိုက်ခတ်မှု ဖြစ်ပေါ် စေခဲ့ကြောင်း၊ ယခုရာသီအတွင်း အနောက်ပိုင်းဩစတြေးလျတွင် ထောပတ်သီး ဗန်းပေါင်း ၈.၂ သန်း ခန့် ဆွတ်ခူးရရှိနိုင်သည်ဟုခန့်မှန်းထားပြီး ယခင်နှစ်နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါက ၂၃၃% မြင့်တက်လာခြင်းဖြစ် ကြောင်း၊ ပြည်တွင်းထုတ်လုပ်မှုမြင့်တက်လာသော်လည်း လက်လီရောင်းချသူအချို့က နယူးဇီလန်နိုင်ငံ မှထောပတ်သီးများတင်သွင်းနေမှုအပေါ် မေးခွန်းထုတ်စရာဖြစ်လာကြောင်း၊ဩစတြေးလျထောပတ်သီး အသင်းကဩစတြေးလျထောပတ်သီးများ ဖူလုံသောအဆင့်သို့ရောက်ရှိသွားသောကြောင့် ဩစတြေးလျ သီးနှံအဓိကလက်လီ‌ရောင်းချသူများက တင်သွင်းမှုကို ရပ်ဆိုင်းရန်မျှော်လင့်သည်ဟု ထုတ်ဖော်ပြော ကြားထားကြောင်း၊ ပြည်တွင်းပိုလျှံမှုကို ဟန်ချက်ညီစေရန် တင်ပို့မှုမှာလည်း အရေးပါသောအချက်တစ်ချက်ဖြစ်ရာ ပြည်ပနိုင်ငံများနှင့်ဈေးကွက်ထူထောင်ရေးမှာ အချိန်ကာလအတိုင်းအတာတစ်ခုလိုအပ်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်အများအပြားသည် ဈေးနည်းပြိုင်ဖက်များဖြစ်သည့် ချီလီနှင့်ပီရူးတို့မှ သစ်သီးများ ကို တင်သွင်းနေပြီဖြစ်သည့်အပြင် ဤရာသီတွင် မကြုံစဖူး ကုန်စည်ပို့ဆောင်ရေးနှင့် ‌ထောက်ပံ့ပို့ဆောင် ရေးစိန်ခေါ်မှုများသည် ပြည်ပဈေးကွက်များသို့ဝင်ရောက်ရန် ပိုမိုခက်ခဲစေကြောင်းသိရှိရပါသည်။
ဟင်းသီးဟင်းရွက်တင်ပို့သူများအတွက် ပိုမိုတင်ပို့နိုင်မည့်အခွင့်အလမ်းများရရှိခြင်း
ဩစတြေးလျထုတ်ကုန်များသည် ဘေးကင်းမှု၊အရည်အသွေးမြင့်အစားအစာနှင့်ရာသီအလိုက် ထောက်ပံ့ပေးစွမ်းနိုင်မှုတို့ကြောင့် ထိုင်ဝမ်ဈေးကွက်တွင် ဩစတြေးလျထုတ်ကုန်များ၏ ယှဉ်ပြိုင်မှု အား သာချက်ကိုဖြစ်ပေါ်စေကြောင်း၊၂၀၁၉-၂၀၂၀ ခုနှစ်ထက်၂၀၂၀-၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် ထိုင်ဝမ်သို့တင်ပို့မှု အနေဖြင့် ဩစတြေးလျဟင်းသီးဟင်းရွက်၂၁ %၊ ကြက်သွန် ၆၃ % ၊အာလူး ၁၉%နှင့် မုန်လာဥနီ ၁၄၄% တိုးတက်ခဲ့ကြောင်း၊ထိုသို့ဝယ်လိုအားမြင့်တက်ရခြင်းမှာ အရည်အသွေးမြင့်ဟင်းသီးဟင်းရွက်ထုတ်ကုန် လိုအပ်ချက်တိုးတက်လာမှုနှင့် ပြည်တွင်းရှိကာလတိုထောက်ပံ့မှုကန့်သတ်ချက်များကြောင့်ဖြစ်ကြောင်း၊ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်နှောင်းပိုင်းမှ၂၀၂၁ ခုနှစ် ပထမနှစ်ဝက်အထိ ‌ရေပြတ်လပ်မှုကြောင့် ထိုင်ဝမ်ဟင်းသီးဟင်း ရွက်ထုတ်လုပ်မှု ထိခိုက်နစ်နာခဲ့ရသကဲ့သို့ ၂၀၂၁ ခုနှစ် နှစ်လယ်ပိုင်း၌ တိုင်ဖွန်းရာသီကြောင့်လည်း ထုတ်လုပ်မှုထိခိုက်ခဲ့ရပြီး ပြည်တွင်းပုံမှန်ထောက်ပံ့အား ကျဆင်းခြင်းကလည်း ဒေသထွက် ဟင်းသီး ဟင်းရွက်ဈေးနှုန်းများကို အမြင့်ဆုံးသို့ရောက်ရှိသွားစေခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ထိုင်ဝမ်သည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် စတိုးဆိုင်ဒုတိယသိပ်သည်းမှုအများဆုံးဖြစ်ပြီး မကြာသေးမီနှစ်များအတွင်း လက်လီဆိုင်များအရှိန်အဟုန်ဖြင့် ချဲ့ထွင်လာမှုကြောင့် စားသုံးသူများသည် အစားအသောက်နှင့်အဖေျာ်ယမကာထုတ်ကုန်များကို ပိုမိုဝယ်ယူ ခွင့်ရရှိစေခဲ့ကြောင်း၊ ထိုင်ဝမ်စားသုံးသူများသည် ဘေးကင်းပြီးကျန်းမာရေးနှင့်ညီညွတ်သောစားသောက် ကုန်များကိုနှစ်သက်ကြပြီး အဆိုပါနှစ်သက်မှုသည် စားသုံးသူများက အရည်အသွေးမီ စိုက်ပျိုးရေး ထွက် ကုန်များကို တန်ဖိုးထားခြင်းနှင့်အတူ အစားအသောက်အတွက် တစ်ဉီးချင်းစီ၏ အသုံးစရိတ်ကို မြင့်မားစေမည်ဖြစ်ကြောင်း၊၂၀၂၀-၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် ထိုင်ဝမ်သည် ဩစတြေးလျနိုင်ငံ၏ (၁၃)ခုမြောက် အကြီးဆုံးဟင်းသီးဟင်းရွက်ပို့ကုန်ဈေးကွက်ဖြစ်ကြောင်းသိရှိရပါသည်။
(ရင်းမြစ်- ကင်ဘာရာမြို့ စီးပွားရေးသံမှူးပေးပို့သည့်သတင်း)
အိန္ဒိယနိုင်ငံ
ပြည်တွင်းထုတ်လုပ်မှုတိုးမြှင့်လျှက် သွင်းကုန်လျှော့ချနိုင်မည့်ကုန်စည်အမယ်များဖော်ထုတ်ခြင်း
အိန္ဒိယနိုင်ငံ ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးနှင့်စက်မှုဝန်ကြီးဌာနက ပြည်တွင်းထုတ်လုပ်မှု မြှင့်တင် ခြင်းဖြင့် ပြည်ပမှတင်သွင်းရမှုကိုလျှော့ချနိုင်မည့် ဉီးစား‌ပေးကုန်စည်(၁၀၂)ခုအား ခွဲခြားသတ်မှတ်ခဲ့ ကြောင်း၊လက်ရှိကာလတွင် အိန္ဒိယပြည်တွင်း၌ထုတ်လုပ်မှုတိုးမြှင့်ရန် အလားအလာကောင်းမွန်မှုရှိသော ကုန်စည်အမယ်များတင်သွင်းမှုမှာ တိုးတက်မြင့်မားလျှက်ရှိသဖြင့် စိုးရိမ်ဖွယ်အခြေအနေရှိကြောင်း၊ အိန္ဒိယကူးသန်းရောင်းဝယ်‌ရေးဝန်ကြီးဌာနသည်အကောက်ခွန်လိုင်းHScode 8–digit အဆင့်ရှိအဆိုပါ ကုန်စည်စာရင်းကို အီလက်ထရွန်းနစ်နှင့်သတင်းနည်းပညာ၊ချည်မျှင်နှင့်အထည်၊ရေနံနှင့်သဘာဝဓါတ် ငွေ့၊ဆေးဝါးနှင့်ဓါတုပစ္စည်း၊စားသောက်ကုန်ထုတ်လုပ်မှု၊ သတ္တုတူးဖော်မှု စသည်တို့နှင့်သက်ဆိုင်သော အစိုးရဌာနများအပါအဝင် ဝန်ကြီးဌာန ၁၅ ခုထံသို့မျှဝေလျှက် ထုတ်လုပ်မှုမြှင့်တင်နိုင်ရေးနည်းလမ်းများ ရှာဖွေ‌ဖော်ထုတ်ရန် အကြောင်းကြားခဲ့မှုကို Economic Times သတင်းဌာနကဖော်ပြခဲ့ကြောင်း၊ အိန္ဒိယ ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးနှင့်စက်မှုဝန်ကြီးဌာန၏‌ လေ့လာဆန်းစစ်မှုမှာ ကာလတိုအဖြစ် ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ မတ်လမှဩဂုတ်လအတွင်း ပျမ်းမျှတင်သွင်းမှုတန်ဖိုး ဒေါ်လာသန်း၅၀၀နှင့်အထက်ရှိသောကုန်စည်များ၊ ကာလလတ် ၃ နှစ်အဖြစ် ၂၀၁၈-၂၀၁၉ ခုနှစ်မှ ၂၀၂၀-၂၀၂၁ ခုနှစ်အထိလည်းကောင်း၊ ကာလရှည်တွင် ၂၀၁၁-၂၀၁၂ ခုနှစ်မှ ၂၀၂၀-၂၀၂၁ ခုနှစ်အထိလည်းကောင်း နှစ်စဉ်ပျမ်းမျှတင်သွင်းမှုတန်ဖိုး ဒေါ်လာ ၁ ဘီလီယံနှင့်အထက်ရှိသောကုန်စည်များကိုရွေးချယ်ဖော်ထုတ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊အိန္ဒိယနိုင်ငံ၌ ၂၀၂၁-၂၀၂၂ ဘဏ္ဍာနှစ် ဧပြီလမှ အောက်တိုဘာလအထိ ပထမ ၇ လအတွင်း ကုန်စည်တင်သွင်းမှုမှာ တန်ဖိုး အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၃၃၁.၂၉ ဘီလီယံရှိပြီး ယခင်နှစ် တူညီသည့်ကာလ သွင်းကုန်တန်ဖိုးဒေါ်လာ ၁၈၅.၃၈ ဘီလီယံနှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါက ၇၈.၇၁% ပိုမိုတိုးတက်လာခဲ့ကြောင်းသိရှိရပါသည်။
(ရင်းမြစ်- နယူးဒေလီမြို့ စီးပွားရေးသံမှူးပေးပို့သည့်သတင်း)
တောင်အာဖရိကနိုင်ငံ
၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် ကူးစက်‌ရောဂါမဖြစ်ပွားခင်တိုးတက်မှုအဆင့်သို့ပြန်လည်ရောက်ရှိရန်ခန့်မှန်းခြင်း
တောင်အာဖရိကနိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုသည် ၂၀၂၁ ခုနှစ် ပထမနှစ်ဝက်အတွင်း ခန့်မှန်းထားသည်ထက် ပိုမိုတိုးတက်ခဲ့သဖြင့် နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးသည် ကူးစက်ရောဂါမဖြစ်ပွားခင် တိုးတက်မှုအဆင့်သို့ ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် ပြန်လည်ရောက်ရှိနိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် စတုတ္ထ သုံးလပတ်အတွင်း နိုင်ငံ၏ပြည်တွင်းအသားတင်ထုတ်လုပ်မှုတန်ဖိုး(GDP)သည် တစ်နှစ်ပတ်လုံးအတိုင်း အတာဖြင့် ၅.၆ % သို့ တိုးတက်ခဲ့ပြီး ၂၀၂၁ ခုနှစ် ပထမသုံးလပတ်၌ ၄.၆ % သို့ တိုးတက်ခဲ့ကြောင်း၊ ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးက နိုင်ငံ၏စီးပွားရေးတိုးတက်မှု ခန့်မှန်းနိုင်ခြင်းသည် ကမ္ဘာ့ဝယ်လိုအား မြင့်တက် ခြင်းနှင့် ကိုဗစ် ၁၉ ရောဂါ ဖြစ်ပွားမှုကြောင့် Locdown ကန့်သတ်ချက်များကို ဖြေလျှော့ခြင်းများ ဆောင် ရွက်လာနိုင်ခြင်းတို့ကြောင့်ဟုပြောကြားခဲ့ကြောင်း၊တောင်အာဖရိကနိုင်ငံ၏ အနာဂတ်ကာလစီးပွားရေး ပြန်လည်ကောင်းမွန်နိုင်မှုသည် ကိုဗစ်ရောဂါ ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေးနိုင်မှုအပေါ်တွင်လည်း မူတည်နေ ကြောင်း၊နိုင်ငံအတွင်းရှိလူဉီးရေများစွာအား ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးနိုင်ခြင်းသည် နောင်ဖြစ်ပေါ်နိုင်သည့် ကိုဗစ်လှိုင်းအသစ်များဖြစ်ပေါ်မှုကို ကာကွယ်ရာရောက်သကဲ့သို့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများအတွက်လည်း အနှောက်အယှက်ဖြစ်ပေါ်မှုမှ ကင်းဝေးမည်ဖြစ်သည့်အပြင် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးကုန်စည်ဈေးနှုန်းနှင့် သတ္ထု ထွက်ကုန်ပစ္စည်းများ၏ ဈေးနှုန်းမြင့်တက်နိုင်မှုကြောင့် လာမည့်နှစ်လတ်ကာလအတွင်း လက်ရှိအဆင့် ထက် စီးပွားရေးပိုမိုကောင်းမွန်နိုင်သော်လည်း ထုတ်လုပ်မှုကဏ္ဍအတွက် လျှပ်စစ်မီးဖြတ်တောက်ခြင်း၊ ကုန်ကြမ်းပြတ်လပ်ခြင်းနှင့် သွင်းအားစုကုန်ပစ္စည်းဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်ခြင်းတို့ကြောင့် စက်မှုထုတ် ကုန်ထွက်ရှိမှုသည် လာမည့်ရေတိုကာလအတွင်း အကန့်အသတ်ဖြင့်သာ တိုးတက်နိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ သိရှိရပါသည်။
(ရင်းမြစ်- ပရီတိုးရီးယားမြို့ စီးပွားရေးသံမှူးပေးပို့သည့်သတင်း)