သတင်းနှင့် လှုပ်ရှားမှုများ

          ဥရောပသမဂ္ဂ (EU) သည် မလေးရှားနိုင်ငံက ထုတ်ပေးလျက်ရှိသည့် ရေရှည်တည်တံ့ ခိုင်မြဲ သော စားအုန်းဆီထုတ်လုပ်ခြင်း (Malaysian Sustainable Palm Oil ̶ MSPO) အသိအမှတ်ပြု လက်မှတ်ကို EU ၏ သစ်တောပြုန်းတီးမှုမရှိစေရေး စည်းမျဉ်းအသစ်နှင့် ကိုက်ညီမှုဖြစ်စေမည့် ယုံကြည်စိတ်ချရသော စံချိန်စံညွှန်းတစ်ခုအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုလိုက်သည်ဟု MSPO လက်မှတ် ထုတ်ပေးရေးအဖွဲ့က ပြောကြားခဲ့ကြောင်း ဘရူနိုင်းနိုင်ငံအခြေစိုက် Borneo Bulletin သတင်းဌာန က စက်တင်ဘာလ ၁၂ ရက်နေ့တွင် ဖော်ပြထားသည်။

          ထိုကဲ့သို့ EU ၏ အသိအမှတ်ပြုမှုသည် မလေးရှားနိုင်ငံ၏ ရေရှည်တည်တံ့ခိုင်မြဲသော စားအုန်းဆီ ထုတ်လုပ်ခြင်းအတွက် အမျိုးသားအဆင့် မူဘောင်အဖြစ် MSPO ၏ အခန်းကဏ္ဍကို အားဖြည့်ပေးသည့်အပြင် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ကုန်သွယ်မှုနှင့် တာဝန်ယူမှုရှိသော အရင်းအမြစ်ကဏ္ဍ ကိုလည်း အထောက်အပံ့ဖြစ်စေသည်ကို မီးမောင်းထိုးပြကြောင်း အဆိုပါ အသိအမှတ်ပြုအဖွဲ့၏ ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြပါသည်။

          ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလတွင် စတင်အသက်ဝင်မည့် EU ၏ စည်းမျဉ်းအသစ်အရ ပဲပုပ်၊ အမဲသား၊ စားအုန်းဆီ၊ သစ်သား၊ ကိုကိုး၊ ကော်ဖီ၊ သားရေ၊ ချောကလက်နှင့် ပရိဘောဂများ ကဲ့သို့သော အချို့သောထုတ်ကုန်များအား ရောင်းချသည့်ကုမ္ပဏီများအနေဖြင့် သစ်တောပြုန်းတီး မှုမဖြစ်စေရေး သေချာစေရန်လိုအပ်မည်ဖြစ်ပြီး အဆိုပါအစီအစဉ်ကို ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်ကတည်းက ဖော်ဆောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

          ကမ္ဘာ့ဒုတိယအများဆုံး စားအုန်းဆီတင်ပို့သည့် မလေးရှားနိုင်ငံ၌ ရေရှည်တည်တံ့ ခိုင်မြဲ သော စားအုန်းဆီထုတ်လုပ်မှု MSPO လက်မှတ်ထုတ်ပေးခြင်းကို မိမိဆန္ဒ အလျောက်ဆောင်ရွက် သည့် အစီအစဉ်တစ်ခုအဖြစ် စတင်ခဲ့သည်။ သို့သော် EU ၏ သစ်တောပြုန်းတီးမှု မဖြစ်စေရေး စည်းမျဉ်းနှင့် ကိုက်ညီမှုရှိပြီး ယုံကြည်စိတ်ချရမှု သေချာစေရန် လွတ်လပ်သော တတိယကြားခံ အသိအမှတ်ပြုလက်မှတ်ထုတ်ပေးရေးအဖွဲ့များ၏ စစ်ဆေးမှုများဖြင့် ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဇန်နဝါရီလမှ စ၍ စားအုန်းဆီလုပ်ငန်းအတွက် MSPO လက်မှတ်ရယူဆောင်ရွက်ခြင်းကို မဖြစ်မနေလိုက်နာ ဆောင်ရွက်စေခဲ့ပါသည်။

          MSPO လက်မှတ်ရ စားအုန်းဆီသည် တရားဝင်အရင်းအမြစ်ဖြစ်ပြီး သစ်တောပြုန်းတီးမှု ကင်းစင်ကြောင်း၊ ဝယ်ယူသူများနှင့် စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းချမှတ်သူများကို ယုံကြည်စိတ်ချရမှုပေး ထားကြောင်း၊ MSPO ၏ဒစ်ဂျစ်တယ်နည်းပညာအသုံးပြု နောက်ကြောင်းပြန် ခြေရာခံစနစ်သည် စားအုန်းဆီထုတ်လုပ်မှု ကွင်းဆက်တစ်လျှောက် အပြည့်အဝတွေ့မြင်နိုင်စေပြီး ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စားအုန်းဆီကဏ္ဍ၌ ပါဝင်လုပ်ကိုင်နေသူများအကြား ယုံကြည်မှုကိုလည်း အားကောင်းစေကြောင်း အဆိုပါ အသိအမှတ်ပြုလက်မှတ် ထုတ်ပေးရေးအဖွဲ့က ပြောကြားခဲ့သည်။

           မလေးရှား စိုက်ခင်းနှင့် ကုန်စည်များရေးရာ ဝန်ကြီး Mr. Johari Abdul Ghani က EU ၏ အသိအမှတ်ပြုမှုသည် ရေရှည်တည်တံ့ခိုင်မြဲသော စားအုန်းဆီထုတ်လုပ်မှုတွင် မလေးရှားနိုင်ငံ၏ ဦးဆောင်မှုကို အတည်ပြုခြင်းဖြစ်ပြီး လုပ်ကွက်ငယ်တောင်သူ ငါးသိန်းကျော်သည် ရေရှည် တည်တံ့ခိုင်မြဲရေး အစီအစဉ်တွင် အပြည့်အ၀ ချိတ်ဆက်ထားသည်ကို အာမခံချက်ပေးကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

          EU ၏အသိအမှတ်ပြုမှုသည် MSPO ၏ ယုံကြည်လက်ခံနိုင်မှုကို  ယုံကြည်စိတ်ချရပြီး အနာဂတ်တွင်လည်း စံချိန်စံညွှန်းနှင့် ကိုက်ညီမှုတစ်ခုအဖြစ် အလေးပေးဖော်ညွှန်းသည်ဟု စိုက်ခင်းနှင့် ကုန်စည်များရေးရာ ဝန်ကြီး Mr. Johari က ပြောကြားခဲ့သည်ကို ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြထားကြောင်း သတင်းရရှိပါသည်။

Source: Borneo Bulletin, 12 Sept 2025

ရေးသားပေးပို့သူ - D Thi, ITQM, DOCA

စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာန၊ တောင်ငူခရိုင် ရေတာရှည်မြို့နယ်တာဝန်ခံ ဦးဇော်ဇော်ထွေးသည် အစားအသောက်နှင့် ဆေးဝါးကွက်ကဲရေးဦးစီးဌာန၊ခရိုင်ဦးစီးမှူးဦးဇော်ဇော်လတ်၏ ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက် ချက်အရ စက်တင်ဘာလ ၄ ရက်နေ့ နံနက်ပိုင်းက ရေတာရှည်မြို့မဈေးနှင့် မြို့ပေါ်ရှိ ဆေးဆိုင်များသို့ ဈေးကွက်စောင့်ကြည့်စစ်ဆေးခြင်း ဆောင်ရွက်ရာတွင် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။

          ပူးပေါင်းအဖွဲ့သည် ရေတာရှည်မြို့မဈေးအတွင်း ရောင်းချလျှက်ရှိသော အစားအသောက်များနှင့် အလှကုန်ပစ္စည်းများတွင် ခွင့်မပြု ဓါတုဆေးများ ပါဝင်မှုရှိ/မရှိ နှင့် ရက်လွန်/မလွန်တို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဆေးဆိုင်များ၌ ရောင်းချလျှက်ရှိသော ဆေးဝါးများတွင် တရားမဝင်ဆေးဝါးများနှင့် ရက်လွန်ဆေးဝါးများ ပါဝင်မှုရှိ/မရှိကိုလည်းကောင်း စောင့်ကြည့်စစ်ဆေးပြီး အစားအသောက်နှင့် ဆေးဝါးကွက်ကဲရေးဦးစီး ဌာနက အစားအသောက်များနှင့် အလှကုန်ပစ္စည်းများကို နမူနာ ကောက်ယူခဲ့ပါသည်။

          ဈေးကွက်စောင့်ကြည့်စစ်ဆေးစဉ် စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာန၊ မြို့နယ်တာဝန်ခံသည် ကုန်အညွှန်း အမှတ်အသားများကို သတ်မှတ်ချက်နှင့်အညီ ပြည့်စုံစွာဖော်ပြထားခြင်းမရှိသော ကုန်ပစ္စည်းများကို ရောင်းချခြင်းမပြုရန်အသိပညာပေးဟောပြောခဲ့ကြောင်းနှင့် ဈေးကွက်စောင့်ကြည့်စစ်ဆေးရာသို့ ရေတာရှည်မြို့နယ် ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး၊ မြို့နယ်စည်ပင်၊ မြို့နယ်ရဲတပ်ဖွဲ့၊ မြို့နယ် စားသုံးသူရေးရာ တာဝန်ခံစသည့် ပူးပေါင်းအဖွဲ့ဖြင့် ပါဝင်ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြောင်း သိရပါသည်။

DOCA(ပဲခူး)

   စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာန၊ ဟင်္သာတခရိုင်ဦးစီးမှူးနှင့်အဖွဲ့သည် (၂.၉.၂၀၂၅)ရက်နေ့ နေ့လည် (၁၃:၀၀)အချိန်တွင် ဟင်္သာတမြို့ပေါ်ရှိ စားအုန်းဆီ သတ်မှတ်ရည်ညွှန်ဈေးဖြင့်ရောင်းချသည့် လက္ကား၊ လက်လီဆိုင်များသို့ကွင်းဆင်း၍ ဆီဝယ်ယူခွင့်စာအုပ်ဖြင့် ဖြန့်ဖြူးရောင်းချနေမှုအား ကွင်းဆင်း စစ်ဆေး ခြင်းကို   ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါသည်။

   ထိုသို့ကွင်းဆင်းရာတွင် ပူးပေါင်းအဖွဲ့သည် ခွဲတမ်းရ စားသုံးဆီ ကုန်စုံဆိုင်လုပ်ငန်းရှင်များ အနေဖြင့် စားအုန်းဆီရောင်းချရာတွင် ရပ်ကွက်၊ကျေးရွာနေပြည်သူများအား နှံ့နှံ့စပ်စပ် ရောင်းချပေး ရန်၊ ဆီရောင်းချရာတွင်လည်း Daily စာရင်းများပြုစုထားရှိပြီး သတ်မှတ်ရည်ညွှန်းဈေး ထက်မပိုပဲ မှန်မှန်ကန်ကန်ရောင်းချရန်၊ ဆိုင်များတွင် သတ်မှတ်ရည်ညွှန်းဈေးရေးသားထားသည့် ဗွီနိုင်းများကို ချိတ်ဆွဲထား၍ရောင်းချရန် စိစစ်ခဲ့ပြီး၊ စားသုံးဆီလက်လီ/ လက္ကားဖြန့်ဖြူးရောင်းချရာတွင် သတ်မှတ် ရည်ညွှန်းဈေးနှုန်းဖြင့်သာ ရောင်းချလျက်ရှိပြီး၊ အိမ်ထောင်စုများအား ဆီစာအုပ်ဖြင့် ဖြန့်ဝေရောင်းချ ရာတွင်  တစ်ကြိမ်လျှင် တစ်အိမ်ထောင် (၅၀ ကျပ်သား) ရောင်းချပြီး တစ်လလျှင် (၂)ကြိမ် ရောင်းချ ကြောင်း ၊ဈေးနှုန်းမြှင့်တင်ရောင်းချမှု မရှိကြောင်း စိစစ်တွေ့ရှိရ သည်ဟု သိရှိရပါသည်။

DOCA (ဧရာဝတီ)

   စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာန၊ ဟင်္သာတမြို့နယ်ဦးစီးမှူးသည် ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ (၁) ရက်နေ့ နံနက်(၁၅:၃၀) အချိန်တွင် ဟင်္သာတမြို့နယ်၊ ရွှေစေတီလမ်းလမ်း၊ ရုံးကြီးရပ်ကွက်ရှိ မြို့နယ် အထွေထွေအုပ်ချုပ်ရေးဦးစီးဌာန၊ အစည်းအဝေးခန်းမ၌ မြို့နယ်ဌာနဆိုင်ရာဝန်ထမ်း(၁၂)ဦးအား စားသုံးသူကာကွယ်ရေးဆိုင်ရာ  အသိ ပညာပေး ဟောပြောခြင်းကို ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါသည်။

          ဟောပြောပွဲတွင် မြို့နယ်ဦးစီးမှူး ဦးမိုးကျော်က ဌာန၏ လက်ရှိဆောင်ရွက်လျက်ရှိသော စားသုံးသူကာကွယ်ရေးဥပဒေပါ စားသုံးသူ အခွင့်အရေးနှင့်တာဝန်များ၊ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်၏ တာဝန်များအကြောင်း၊ ဆန်စပါး သိုလှောင်ရုံ မှတ်ပုံတင်ခြင်းဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များ၊ Online မှတစ်ဆင့် ကုန်စည်ရောင်းဝယ်ခြင်းဆိုင်ရာကိစ္စရပ်များအကြောင်း၊ စားသုံးဆီဝယ်ယူခွင့်စာအုပ်များဖြင့် စနစ်တကျ ဖြန့်ဖြူးရောင်းချပေးနေမှု အခြေအနေများ၊  စားသုံးသူများသည် ကုန်စည်ကိုရွေးချယ်ဝယ်ယူ တတ်စေ ရန် ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသားနှင့်စပ်လျဉ်း၍ ဖော်ပြပါရှိသည့်အချက်အလက်များကို သေချာစွာစိစစ် ဝယ်ယူနိုင်ရန်၊ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များအနေဖြင့် မိမိတို့ရောင်းချနေသော ကုန်စည်နှင့်ဝန်ဆောင်မှု များတွင် အာမခံချက် ပေးနိုင်ခြင်းများအကြောင်း၊စားသုံးသူကာကွယ်ရေးဥပဒေပါ ပြစ်မှုနှင့်ပြစ်ဒဏ်များအကြောင်း၊ စားသုံးသူသတင်းပြန်ကြားရေးနှင့်တိုင်ကြားမှုလက်ခံဆောင်ရွက်ရေးစင်တာ(Consumer Information and Complaint Center) CICC ဖွင့်လှစ်ထားရှိမှု အခြေအနေကို လည်ကောင်း၊ စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာန၏ လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်ချက်များအကြောင်း သိရှိလိုပါက www.doca.gov. mm Website တွင် ဝင်ရောက်လေ့လာနိုင်ကြောင်းနှင့် Consumer Call Center 1535 သို့ ဆက်သွယ်မေးမြန်းနိုင် ကြောင်းကို လည်းကောင်း စသည်တို့ကိုအသိပညာပေးဟောပြောခဲ့ပြီး၊ တက်ရောက်သူများမှလည်း သိလိုသည်များကို မေးမြန်း၍ ဆွေးနွေးခဲ့ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

DOCA (ဧရာဝတီ)

   စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာန၊ မြန်အောင်မြို့နယ်ဦးစီးမှူးနှင့်ဝန်ထမ်းများသည် ပြန်ကြားရေးနှင့် ပြည်သူ့ဆက်ဆံရေးဦးစီးဌာန၊ မြို့နယ်ကျန်းမာရေးဦးစီးဌာနတို့နှင့်ပူးပေါင်း၍ (၂.၉.၂၀၂၅)နေ့ နေ့လည် (၁၃:၀၀)နာရီအချိန်တွင် မြန်အောင်မြို့နယ်၊ ကနောင်မြို့ရှိ အခြေခံပညာအထက်တန်းကျောင်းတွင် ဆရာ၊ဆရာမနှင့် ကျောင်းသား၊ကျောင်းသူ(၆၇၃)ဦးအား စားသုံးသူကာကွယ်ရေးအသိပညာပေးဟော ပြောခြင်းကို ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါသည်။

          ဟောပြောပွဲတွင် မြို့နယ်ဦးစီးမှူး ဦးမြင့်အောင်က စားသုံးသူကာကွယ်ရေးဥပဒေပါ စားသုံးသူ အခွင့်အရေးနှင့် တာဝန်များအကြောင်း၊ အစားအသောက်နှင့်ကုန်စည်တွေပေါ်မှာ ဖော်ပြရမည့် ကုန်အညွှန်း အမှတ်အသားများအကြောင်း၊ အစားအသောက်များတွင် ပါဝင်သော ဓါတုဆိုးဆေး၏ ဆိုးကျိုးများအကြောင်း၊ မြန်မာဘာသာဖြင့် ကုန်အညွှန်းဖော်ပြထားခြင်းမရှိသော အစားအသောက်များ နှင့် လူသုံးကုန်ပစ္စည်းများ ဝယ်ယူအသုံးပြုရာတွင် သတိပြုလိုက်နာဆောင်ရွက်ရမည့်အချက်များ၊ ဝယ် ယူအသုံးပြုခဲ့သော ကုန်စည်နှင့် ဝန်ဆောင်မှုများကြောင့် နစ်နာဆုံးရှုံးမှုများဖြစ်ပေါ်လာပါက ပြောဆို တင်ပြတိုင်ကြားခွင့်နှင့်ပြန်လည်ကုစားနိုင်ခွင့်များအကြောင်း စသည်တို့ကို အကျယ်တဝင့် ရှင်းလင်း ဆွေးနွေး ဟောပြောခဲ့ပါသည်။

          ဟောပြောပွဲအပြီးတွင် မြို့နယ်တာဝန်ခံနှင့်အဖွဲ့သည် ကျောင်းမုန့်ဈေးတန်းကော်မတီဝင်များ နှင့်အတူ ကျောင်းမုန့်ဈေးတန်းများရှိ ရောင်းချနေသော မုန့်များတွင် ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသား ပြည်စုံ မှုရှိမရှိ ကွင်းဆင်းစိစစ်ခဲ့ပြီး၊ ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသားပြည့်စုံသော မုန့်များကိုသာရောင်းချရန် မုန့် ဈေးတန်းရောင်းချသူများအား မှာကြားခဲ့ကြောင်းသိရှိရပါသည်။

DOCA (ဧရာဝတီ)