ပြည်တွင်းကုန်သွယ်မှုသတင်း

            ဝါလကင်းလွတ် သီတင်းကျွတ်တော့မည်ဖြစ်၍ မိုးစပါးများ စတင်ရိတ်သိမ်း စပြုတော့မည့်ကာလ တစ်ခုဖြစ်ပါသည်။

စပါး

          စပါးကိုကြိတ်ခွဲခြင်းဖြင့်ဆန်ရရှိပါသည်။ ဆန်သည် မြန်မာလူမျိုးတို့ အဓိကစားသုံးသော အစားအစာတစ်ခုဖြစ်သကဲ့သို့ တစ်ချို့မြန်မာမုန့်များပြုလုပ်ရာတွင်လည်း အသုံးပြုကြပါသည်။ ဆန်စပါး သည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ အသက်သွေးကြောဖြစ်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံဟုဆိုလိုက်လျှင်လည်း ဆန်စပါးပေါကြွယ်ဝသော နိုင်ငံအဖြစ် ကမ္ဘာနိုင်ငံများထဲတွင် သက်ဝင်ထင်ရှားပါသည်။

စိုက်ပျိုးပုံ

          စပါးသည် ရာသီနှစ်ရာသီအပြင်အချို့နေရာဒေသများတွင် ခုလပ်စပါးအဖြစ်လည်း စိုက်ပျိုးကြပါ သည်။ နွေစပါးနှင့် မိုးစပါးဟူဖြစ်ပြီး စိုက်ပျိုးရပုံလည်းတူပါသည်။ မြက်ခုတ်ပေါင်းသင်၊ထည်ထိုး၍ စပါးအစေ့ချ စိုက်ပျိုးနိုင်သကဲ့သို ပျိုးပင်ကလေးများနှုတ်ကာ ကောက်စိုက်သမများဖြင့် အပင်မြေစိုက် စိုက်ပျိုးနိုင်ခြင်းဖြစ်ပါသည်။ မိုးစပါးသည် မိုးရေကိုမှီ၍ စိုက်ပျိုးနိုင်ပြီး နွေစပါးသည် လယ်ရေသွင်းနည်း ဖြင့် ဆည်မြောင်း၊ချောင်း၊အိုင်များကို အမှီပြုကာ စိုက်ပျိုးနိုင်ပါသည်။ ခုလပ်(ရေကျနောက်လိုက်) စပါးသည် မိုးအကုန် နွေရာသီအစပိုင်းတွင် စိုက်ပျိုးဖြစ်ထွန်းပါသည်။

ရိတ်သိမ်းပုံနှင့်သိမ်းဆည်းပုံ

          စပါးကိုရိတ်သိမ်းပုံအမျိုးမျိုးဖြင့် ရိတ်သိမ်းကြပြီး နေရာဒေသအလျောက် ရိတ်သိမ်းပုံကွဲပြားမှု များလည်းရှိပါသည်။ ယခင်ကာလများတွင် စပါးကိုရင့်မှည့်အောင်ထား၍ စပါးရိတ်သမများ နှင့် ရိတ်ကာ တလင်းထဲတွင် နွားများဖြင့် နယ်ပြီးရရှိလာသော အစေအဆံများကို လေတဖြူးဖြူးတွင် ဂေါ်ထိုး၍ အပြောင်သန့်စင်ကာ အိတ်ခွံထဲထည့်၍ ဆန်စက်ပို့ခြင်း၊ စပါးကျီများတွင် သိမ်းဆည်းကြပါသည်။ ယခုကာလများတွင် ခေတ်မှီဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာသည့်နှင့်အမျှ စက်ယန္တရားကြီးများ ပေါများလာသည့် အတွက် ရိတ်ခြွေစက်များဖြင့် ရိတ်သိမ်းကြပါသည်။ ခြွေစက်မှ ကျလာသောစပါးများကို နေပူပူထဲတွင် ဖြန့်လှန်းခြင်း၊ အခြောက်ခံစက်ဖြင့် အခြောက်ခံကာ ဆန်စက်ပို့၍ လည်ကောင်း၊ စပါးကျီထဲတွင် လည်ကောင်း ထားသိုသိမ်းဆည်းကြပါသည်။ ခြွေစက်ဖြင့် ရိတ်သိမ်းခြွေလှေ့ခြင်းသည် အလေအလွင့် အနည်းငယ်ရှိသော်လည်း အချိန်ကုန်သက်သာ၍ အလုပ်သမားအင်အား အသုံးပြုရခြင်းနည်း၍ တောင်သူဦးကြီးများအတွက် အသုံးဝင်သော စက်ပစ္စည်းများလည်းဖြစ်ပါသည်။ အောက်တိုဘာလမှစ၍ နိုဝင်ဘာလကုန်အထိ စပါးလှိုင်လှိုင်ပေါများပြီး စပါးစိုက်တောင်သူများ ငွေရွှင်သော ကာလတစ်ခုဖြစ်ပါ သည်။ ကူးသန်းရောင်းဝယ်ကြသော စပါးပွဲစားများ ရောင်းချသူတောင်သူများဖြင့် လယ်ကွင်းထဲတွင် စည်ကားလျက်ရှိပါသည်။ ပွဲစားဟုခေါ်ယူ သုံးနှုန်းခြင်းသည် လယ်ကွင်းထဲအရောက် တောင်သူများထံမှ လာရောက်ဝယ်ယူပြီး ဆန်စက်ကြီးနှင့် စပါးပွဲရုံများသို့ တင်ပို့ရောင်းချနေသူဖြစ်ပါသည်။ တချို့တောင်သူ ဦးကြီးများသည် ရိတ်ခြွေစက်မှကြလာသော စပါးကို လာရောက်ဝယ်ယူသော ပွဲစားထံသို့ တိုက်ရိုက် ရောင်းချသူများလည်း ရှိပါသည်။ တချို့သည် နေပူလှန်း၍ အခြောက်ခံကာ ဆန်စက်ကြီးများသို့ ပို့ဆောင် ပြီး ဆန်ကြိတ်ခွဲ ရောင်းချသူများလည်း ရှိပါသည်။

          ကျွန်ပ်တို့လိုအပ်သော စားနပ်ရိက္ခာဆန်စပါးကို ရာသီဥတုနှင့်ယှဉ်၍ ပင်ပန်းကြီးစွာ စိုက်ပျိုးကြ သော တောင်သူဦးကြီးများအတွက် နိုင်ငံတော်မှစိုက်ပျိုးစရိတ် ထုတ်ချေးလျက်ရှိပြီး တောင်သူလယ် သမားများ အကျိုးအမြတ်ရရှိရေးနှင့် စားသုံးသူများ သင့်တင့်လျောက်ပတ်သော ဈေးနှုန်းဖြင့် ဝယ်ယူ စားသုံးနိုင်ရေး နိုင်ငံတော်အစိုးရမှ ထိန်းကျောင်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြောင်း တွေ့ရှိရပါသည်။

          ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး‌၊ ညောင်လေးပင်ခရိုင်၊ ညောင်လေးပင်မြို့နယ်အနီးတဝိုက်တွင် ထွက်ရှိသော စပါးကို လယ်ကွက်အတွင်း စပါးအစို တင်း(၁၀၀)လျှင် ၁၄၀၀၀၀၀ကျပ်  ဆန်စက်အရောက် စပါးအစို တင်း (၁၀၀)လျှင်  ၁၅၀၀၀၀၀ကျပ် ရောင်းချနေရကြောင်း စပါးစိုက် တောင်သူဦးကြီး တစ်ဦးထံမှ သိရှိ ရပါသည်။ စပါးဈေးသည်အချိန်နှင့်အမျှ ဈေးနှုန်းအပြောင်းအလဲ  ရှိနေကြောင်းကိုလဲ စပါးဝယ်ယူသူထံမှ သိရှိရပါသည်။

DOCA(ပဲခူး)

    မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ အထက်မင်းလှမြို့နယ်၊ ပန်းတော်ပြင်ကျေးရွာအုပ်စု၊ ဥယျာဉ်ကျေးရွာ၌ ပဲစဉ်းငုံ၊ ပဲကြီး၊ စပါး၊ ကြက်သွန်နီ၊ ကုလားပဲ၊ မြေပဲနှင့်နှမ်းတို့ကို နှစ်စဉ်စိုက်ပျိုးလျက်ရှိရာ ဆောင်းသီးနှံတစ်မျိုးဖြစ်သည့် ပဲကြီးကို တောင်သူ(၁၅)ဦးမှ စိုက်ဧက(၁၃)ဧကအား ၂၀၂၄ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလတွင် စတင်စိုက်ပျိုးခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

     မျိုးအနေဖြင့် ယခင်နှစ်ပဲကြီးစိုက်ခင်းမှထွက်ရှိသော လက်ကျန်ပဲကြီးများကို မျိုးအဖြစ်ဖယ် ချန်၍ စိုက်ပျိုးခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ စိုက်ပျိုးရာတွင် ထွန်ကြောင်းဆွဲ အစေ့ချစနစ်ဖြင့် စိုက်ပျိုးကြပြီး (၁)ဧကလျှင် မျိုး(၁၀)ပြည်ခန့် ကုန်ကျကြောင်း၊ စိုက်ပျိုးပြီး(၄)လအကြာတွင် ရိတ်သိမ်းရကြောင်း၊ ကုန်ကျစရိတ်အနေဖြင့် ယခင်နှစ်နည်းတူ ယခုနှစ်တွင်လည်း မြေပြုပြင်ခ၊ လုပ်အားခနှင့် အခြားသွင်းအားစုများအပါအဝင် ကျပ်(၃)သိန်းခန့်ကုန်ကျကြောင်း၊ အထွက်နှုန်းအနေဖြင့် ယခင်နှစ် က (၁)ဧကလျှင် (၁၁) တင်းမှ (၁၂)တင်းထိထွက်ရှိပြီး ဈေးနှုန်းအနေဖြင့် (၁)တင်းလျှင် ကျပ် (၈၀၀၀၀)ခန့်ရရှိခဲ့ကြောင်း၊ အကျိုးအမြတ်အနေဖြင့် ကျပ်(၅၈၀၀၀၀ - ၆၆၀၀၀၀)ခန့် ရရှိခဲ့ကြောင်း၊ ထွက်ရှိသည့် ပဲကြီးသီးနှံများကို မင်းလှမြို့ပေါ်ရှိ ပွဲရုံများနှင့် ပဲကြော်ဖိုများသို့ ရောင်းချကြောင်း၊ ယခု ဒီဇင်ဘာလ(ဒုတိယပတ်)တွင် ပဲကြီး(၁)တင်းလျှင် ကျပ်(၈၅၀၀၀)ဈေးဖြင့် အရောင်းအဝယ်ဖြစ်လျက်ရှိကြောင်း ဥယျာဉ်ကျေးရွာနေ ပဲကြီးစိုက်တောင်သူတစ်ဦးထံမှ သိရှိရပါသည်။

DOCA(မကွေး)

   မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ အထက်မင်းလှမြို့နယ်၊ ပန်းတော်ပြင်ကျေးရွာအုပ်စု၊ ပန်းတော်ပြင် ကျေးရွာသည် နေကြာ၊ ဝါ၊ ကြက်သွန်နီ၊ ပဲစဉ်းငုံ၊ ကုလားပဲနှင့် အခြားမီးဖိုချောင်သုံး သီးနှံများကို ရာသီအလိုက်စိုက်ပျိုးလျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။

    ကြက်သွန်နီစိုက်ပျိုးရာတွင် ပျိုးပင်စိုက်နှင့် ဥစိုက်ဟူ၍ရှိပြီး ယခုအချိန်တွင် ပျိုးပင်စိုက် ကြက်သွန်နီကို တောင်သူ(၂၀)ဦးမှ စိုက်ဧက(၃၀)ဧကနီးပါးစိုက်ပျိုးထားကြောင်း သိရသည်။ မျိုး အနေဖြင့် ယခင်နှစ်ကြက်သွန်နီစိုက်ခင်းမှထွက်ရှိသည့် ကြက်သွန်နီမျိုးဥများမှ မျိုးစေ့အနှံယူကာ မျိုးအဖြစ်ဖယ်ချန်၍  ပျိုးထောင်ပြီး စိုက်ပျိုးကြကြောင်း၊ (၁)ဧကလျှင် မျိုး(၆)ပြည်မှ (၇)ပြည်ထိ ကုန်ကျကြောင်း၊ စိုက်ပျိုးပြီး ရက်ပေါင်း (၁၀၀)ခန့်တွင် တူးဖော်ရကြောင်း၊ ယခင်နှစ်က(၁)ဧကလျှင် ကျပ်သိန်း(၂၀)ခန့်ကုန်ကျခဲ့သော်လည်း ယခုနှစ်တွင်မှု သွင်းအားစုစရိတ်မြင့်တက်လာ၍ လုပ်အားခ၊ ရေသွင်းခ၊ မြေပြုပြင်ခနှင့် အခြားသွင်း အားစုစရိတ်အပါအဝင် ကျပ်သိန်း(၃၀)ထိကုန်ကျကြောင်း၊ ယခင်နှစ်က (၁)ဧကလျှင် ပိဿာချိန် (၃၅၀၀) ထွက်ရှိခဲ့ပြီး ဈေးနှုန်းအနေဖြင့် (၁)ပိဿာလျှင် ကျပ်(၂၅၀၀ မှ ၃၀၀၀)ထိရရှိခဲ့၍ အကျိုးအမြတ်အနေဖြင့် ကျပ်(၆၇)သိန်းကျော်ရရှိခဲ့ကြောင်း၊ ဈေးကွက်အနေဖြင့် ရန်ကုန်မြို့၊ ဘုရင်နောင်ပွဲရုံသို့ တိုက်ရိုက်တင်ပို့ရောင်းချကြောင်း၊ ယခု ဒီဇင်ဘာလ(ဒုတိယပတ်)တွင် ကြက်သွန်နီ(၁)ပိဿာလျှင် ကျပ်(၃၅၀၀-၄၀၀၀)ဖြင့် အရောင်းအဝယ်ဖြစ်လျက်ရှိကြောင်း ပန်းတော်ပြင်ကျေးရွာနေ ကြက်သွန်နီ စိုက်တောင်သူတစ်ဦးထံမှ သိရှိရပါသည်။

DOCA(မကွေး)

            ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး၊ နတ်တလင်းခရိုင်၊ သဲကုန်းမြို့နယ်  ဝက်ပုတ်ကျေးရွာတွင် ဟင်းသီးဟင်းရွက်မျိုးစုကို စိုက်ပျိုးကြပြီး သခွား (အကြွပ်)မျိုး တစ်ဧက စိုက်ပျိုးထားကြောင်း သိရပါသည်။  သခွား (အကြွပ်)တစ်ဧက စိုက်ပျိုးမည်ဆိုပါက စတင်စိုက်ပျိုးချိန်မှစ၍ ခူးဆွတ်ရောင်းချချိန်အထိ (မျိုး၊ အလုပ်အမားခ၊ ဓာတ်မြေဩဇာ၊ ပိုးသတ်ဆေး၊ တိုင်ဖိုး၊ ကြိုးဖိုး)အပါဝင် စုစုပေါင်းကုန်ကျစရိတ်မှာ (၄)သိန်းခန့်ကုန်ကျပါကြောင်း ပေါ်ဦးပေါ်ဖျား သခွားသီးတစ်လုံးလျှင် (၁၀၀)ကျပ် မှ (၁၅၀)ကျပ်နှုန်းရောင်းချရပါကြောင်း သခွားတစ်ဧကလျှင် အလုံးအရေအတွက်  ခြောက်ထောင်ကျော်ခန့် ထွက်ရှိပါကြောင်း စိုက်ပျိုးပြီးစီးသည်မှစ၍ အသီးပေါ်ခူးဆွတ်ချိန်ထိ တစ်လခွဲခန့်ကြာပါကြောင်း အကျိုးအမြတ်အားဖြင့် ဈေးနှုန်းအတက်အကျပေါ်မှုတည်၍ (၂၅၀၀၀၀)ကျပ် မှ(၃၀၀၀၀၀) ကျပ်ခန့်ရရှိကြောင်း အသီးခူးဆွတ်ရောင်းချချိန်တွင် ဝက်ပုတ်ကုန်စိမ်းဒိုင်မှ ခြံအရောက်လာရောက် ဝယ်ယူမှုများရှိပြီး ယင်းမှတဆင့်  ရန်ကုန်မြို့သို့ တင်ပို့ရောင်းချကြကြောင်း သခွားစိုက်ပျိုးတောင်သူထံမှ သိရှိရပါသည်။

DOCA(ပဲခူး) 

    မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ အထက်မင်းလှမြို့နယ်၊ ဘွဲ့ကျေးရွာအုပ်စု၊ ဇီးတောကျေးရွာသည် ဝါ၊ ကုလားပဲ၊ ပဲစဉ်းငုံ၊ ပဲနက်၊ စပါးနှင့် ခရမ်းချဉ်သီးတို့ကို ရာသီအလိုက်စိုက်ပျိုးလျက်ရှိပြီး ၎င်းသီးနှံများထဲမှ ဆောင်းသီးနှံတစ်မျိုးဖြစ်သည့် ကုလားပဲသီးနှံစိုက်ဧက(၃၀)ဧကခန့်အား တောင်သူ (၁၀)ဦးမှ ၂၀၂၄ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ(ပထမပတ်)တွင် စတင်စိုက်ပျိုးလျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။

   ကုလားပဲမျိုးအနေဖြင့် (မြကြေး)မျိုးကိုအများဆုံးစိုက်ပျိုးကြပြီး  ယခင်နှစ်ကုလားပဲစိုက်ခင်းမှ ထွက်ရှိသည့် ကုလားပဲများကို မျိုးအဖြစ်ဖယ်ချန်၍ စိုက်ပျိုးကြကြောင်း၊ (၁)ဧကလျှင် မျိုး(၂)တင်း ခန့်ကုန်ကျပြီး ထွန်ကြောင်းဆွဲအစေ့ချစနစ်ဖြင့် စိုက်ပျိုးကြကြောင်း၊ စိုက်ပျိုးပြီး (၃)လအကြာတွင် ခူးဆွတ်ရကြောင်း၊ ယခင်နှစ်နည်းက (၁)ဧကလျှင် ကျပ်(၁)သိန်းခွဲခန့် ကုန်ကျသော်လည်း ယခုနှစ်တွင် သွင်းအားစုစရိတ်မြင့်တက်လာ၍ လုပ်အားခ၊ မြေပြုပြင်ခနှင့် အခြားသွင်းအားစုစရိတ်အပါ အဝင် ကျပ်(၂)သိန်းခန့် ကုန်ကြကြောင်း၊ ယခင်နှစ်က (၁)ဧကလျှင် (၁၀)တင်းထွက်ရှိပြီး (၁)တင်း လျှင် ကျပ်(၉)သောင်းဈေးရရှိကာ အကျိုးအမြတ်အနေဖြင့် ကျပ်(၇)သိန်းခွဲခန့် ရရှိခဲ့ကြောင်း၊ ဈေး ကွက်အနေဖြင့် အထက်မင်းလှမြို့ရှိ ပွဲရုံများသို့တင်ပို့ရောင်းချကြောင်း၊ ယခုဒီဇင်ဘာလ (ဒုတိယပတ်)တွင် ကုလားပဲ(၁)တင်းလျှင် ကျပ်(၉၇၀၀၀)ဖြင့် အရောင်းအဝယ်ဖြစ်လျက်ရှိကြောင်း ဇီးတောကျေးရွာနေ ကုလားပဲစိုက်တောင်သူတစ်ဦးထံမှ သိရှိရပါသည်။

DOCA(မကွေး)