HighLight News

Powered by Drupal

မလေးရှားနိုင်ငံတွင် ရေလွှမ်းမိုးမှုများကြောင့် ဆီထွက်သီးနှံများ ပျက်စီး

          မလေးရှားနိုင်ငံကမ်းရိုးတန်းအရှေ့၊ အနောက်နှင့် တောင်ဘက်ခြမ်း ဒေသများတွင် မှတ်တမ်းဝင် မိုးသည်းထန်စွာရွာသွန်းမှုများကြောင့် ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလတွင် ထွက်ရှိလာမည့် ဆီထွက်သီးနှံများစွာ ပျက်စီးခဲ့ပြီး ၂၀၂၁ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလတွင် ထွက်ရှိရမည့် သီးနှံများစွာ ပျက်စီးခဲ့ရကြောင်း၊ မလေးရှားနိုင်ငံ၏ ၂၀၂၁ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလအတွင်း ထုတ်လုပ်မှုမှာ ၂၀၂၁ ဒီဇင်ဘာလအတွင်း မျှော်မှန်းထားသည်ထက် များစွာ လျော့နည်းခဲ့ကြောင်း၊ မိုးသည်းထန်စွာရွာသွန်းမှုကြောင့် ဆီအုန်း စိုက်ပျိုးသည့် ဒေသများတွင် သစ်ပင်များ၊ လမ်းများပျက်စီးခဲ့မှုများသည် ကျေးလက်ဒေသများတွင် ပိုမိုဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဝန်ကြီးဌာန၏ ထုတ်ပြန်မှုအရ မလေးရှားနိုင်ငံ ပဟန်း ဒေသတွင် မြစ်ရေမှာ အမြင့်ပေ ၃၀ မီတာထိ မြင့်တက်ခဲ့ပြီး ကျေးလက် လူနေအိမ်များ အနီးထိ ရောက်ရှိခဲ့ပါကြောင်း၊ ရာသီဥတုအခြေအနေ ပိုမိုဆိုးရွားလာပါက ပင်နီဆူးလာ တောင်ဘက်ရှိ အဓိကဆီအုန်းထုတ်လုပ်ဒေသဖြစ်သည့် ဂျိုဟိုဒေသ ထိရောက်ရှိလာနိုင်ကြောင်းနှင့် ဂျိုဟိုဒေသည် ဆီအုန်း ထုတ်လုပ်သည့် အကြီးဆုံးဒေသ ဖြစ်ကြောင်းသိရှိရပါသည်။

           မလေးရှားနိုင်ငံဆီစက်ပိုင်ရှင်များအသင်း၏ အချက်အလက်များအရ ၂၀၂၁ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ထုတ်လုပ်မှုအနေဖြင့် ၈.၅ ရာခိုင်နှုန်း မျှော်မှန်းထားသော်လည်း မျှော်မှန်းထားသည် ထက် ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းပိုမိုလျော့ကျလာနိုင်ပြီး ၂၀၂၂ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလမှ ၅ရက်နေ့မှ စ၍ ပိုမိုလျော့ကျနိုင်ကြောင်း၊ မလေးရှားနိုင်ငံ ဆီအုန်းအသင်း၏ အချက် အလက်များအရ ပင်နီ ဆူးလားဒေသမှထုတ်လုပ်မှုမှာ ၁၅ ရာခိုင်နှုန်း ထိလျော့ကျပြီး၊ မလေးရှား တစ်နိုင်ငံလုံး အနေဖြင့် ၁၀ ရာနိုင်နှုန်း ထိလျော့ကျနိုင်ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

ရင်းမြစ် - PALM OIL ANALYTICS

၆.၁.၂၀၂၂ ရက်နေ့ စားအုန်းဆီ ဈေးနှုန်းသတင်းနှင့် တစ်ပိဿာကုန်ကျစရိတ်တွက်ချက်မှုစာရင်း

၆.၁.၂၀၂၂ရက်နေ့ တိုင်းဒေသကြီး/ပြည်နယ်များအလိုက် စားအုန်းဆီတစ်ပိဿာကုန်ကျစရိတ်တွက်ချက်မှုစာရင်းနှင့် စားအုန်းဆီ နေ့စဉ်ဈေးနှုန်းသတင်းအား အောက်ပါ PDF ဖိုင်တွင် ကြည့်ရှုလေ့လာနိုင်ပါသည်-

မိုးမြေပဲစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုအခြေအနေ

           မြင်းခြံခရိုင်သည်မြို့နယ်(၄)ခုဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားရှိပြီးစိုက်ပျိုးရေးအနေဖြင့် မြေပဲကိုအဓိထား စိုက်ပျိုးကြပါသည်။ မြေပဲတွင် ပင်တောင်နှင့်ပင်ပြန့်(၂)မျိုးရှိပါရာ ပင်တောင်မြေပဲမျိုးသည် စိုက်ပျိုး ရက်ပေါင်း (၁၁၀) မှ (၁၃၀) အတွင်းခူးဆွတ် ရိတ်သိမ်းရပြီး ပင်ပြန့်မျိုးသည် ရက်ပေါင်း (၁၃၀) မှ (၁၅၀) အတွင်း ခူးဆွတ်ရိတ်သိမ်းလေ့ရှိပါသည်။

        မြင်းခြံခရိုင်၏၂၀၂၀-၂၀၂၁ခုနှစ် ယခင်နှစ်မိုးမြေပဲစိုက်ဧကမှာ (၁၇၉၀၅၂) ဧကရှိပြီး အထွက်နှုန်းမှာ (၄၀.၀၅) တင်းနှုန်းဖြင့် တင်းပေါင်း (၇၁၇၁၀၃၂) တင်းထွက်ရှိခဲ့ပါသည်။ ၂၀၂၁-၂၀၂၂ခုနှစ်တွင် မိုးမြေပဲကို (၁၈၀၆၉၄) ဧကစိုက်ပျိုးခဲ့ပြီး ဒီဇင်ဘာလ စတုတ္တအပတ်အထိ ရိတ်သိမ်းဧကမှာ (၁၀၆၉၂၂) ဧက၊ အထွက်နှုန်းမှာ (၄၂.၄၀) တင်းနှုန်းဖြင့် တင်းပေါင်း (၄၅၃၃၄၉၂) တင်း ထွက်ရှိခဲ့ကြောင်း သက်ဆိုင်ရာဌာနများ၏ စာရင်းများအရသိရပါသည်။

        ယခင်နှစ်စိုက်ဧကထက် ပိုမိုစိုက်ပျိုးနိုင်ခဲ့ပြီး အထွက်နှုန်း အနေဖြင့်လည်း ပိုမိုထွက်ရှိခဲ့ပါသည်။၂၀၂၁-၂၀၂၂ခုနှစ် ခရိုင်အတွင်းရှိမြို့နယ်များ၏ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ် မှုအခြေအနေများမှာ မြင်းခြံမြို့နယ်တွင် စိုက်ဧက(၂၃၅၂၈)၊ ရိတ်ဧက(၁၈၉၄၀)ဧက၊ အထွက်နှုန်း (၄၆.၇၉)တင်း၊ အထွက်တင်းပေါင်း(၈၈၆၂၀၂)တင်း၊ တောင်သာမြို့နယ်တွင် စိုက်ဧက(၉၉၇၄၇) ဧက၊ ရိတ်ဧက(၅၀၂၁၁)ဧက၊ အထွက်နှုန်း(၃၉.၂၅)တင်းနှင့် အထွက်တင်းပေါင်း (၁၉၇၀၇၈)တင်း၊ နွားထိုးကြီးမြို့ နယ်တွင်စိုက်ဧက(၃၉၁၆၈)ဧက၊ ရိတ်သိမ်းဧက(၁၉၅၂၀)ဧက၊ အထွက်နှုန်း(၄၁.၅၁)တင်းနှင့်ငါန်းဇွန်မြို့ နယ်တွင်စိုက်ဧက(၁၈၂၅၁)ဧက၊ ရိတ်ဧက(၁၈၂၅၁)ဧက၊ အထွက်နှုန်း(၄၇.၄၆)တင်းနှုန်းဖြင့် တင်းပေါင်း (၈၆၆၁၉၂)တင်းထွက်ရှိခဲ့ပါသည်။ မိုးမြေပဲကို မေလနှင့်ဇွန်လတို့တွင်စတင်စိုက်ပျိုးကြပြီး၊ပင်ထောင်မျိုး မြေပဲကိုစက်တင်ဘာ၊အောက်တိုဘာ၊ပင်ပြန့်မျိုးမြေပဲကို နိုဝင်ဘာနှင့်ဒီဇင်ဘာလ  တို့တွင်ရိတ်သိမ်း လေ့ရှိကြောင်းသိရပါသည်။ မြေပဲကိုစားသုံးဆီအဖြစ် အသုံးပြုသည်သာမက မြေပဲကြော် မြေပဲဆား လှော်နှင့် မုန့်ပဲသွားရေစာများတွင်လည်းကောင်း၊အခြားမုန့်အမျိုးမျိုးတွင်ရောစပ်၍လည်းကောင်း၊ဟင်းချက်စရာအဖြစ်လည်း ကောင်းအသုံးပြုကြပါသည်။ ထို့အပြင် ဆီထုတ်ယူပြီး မြေပဲကြိတ်ဖတ်ကို တိရိစ္ဆာန်အစာအဖြစ် မွေးမြူရေးလုပ်ငန်းများတွင် အရေးပါသည့် ကုန်ကြမ်းအနေဖြင့် အသုံးပြုကြပါသည်။ ယခင်လ မြေပဲဆံဈေးအနေဖြင့် ဆီဆံတစ်ပိဿာလျှင် (၂၁၀၀)ကျပ်၊ လုံးဆံတစ်ပိဿာလျှင် (၂၂၀၀)ကျပ်ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီး ယခုလအတွင်းဆီဆံ(၂၄၀၀)ကျပ်၊ လုံးဆံ(၂၅၀၀)ကျပ်နှင့် မြေပဲကြိတ်ဖတ် တစ်ပိဿာလျှင်မြို့ပေါ် ဈေး(၁၁၀၀)ကျပ်နှင့် ရွာဈေးအနေဖြင့် (၉၀၀)ကျပ်၊ မြေပဲဆီသန့်တစ်ပိဿာလျှင် (၆၃၀၀)ကျပ်ဖြင့် အရောင်းအဝယ်ဖြစ်ပါသည်။

          ယခင်နှစ်ထက် စိုက်ပျိုးဧက ပိုမိုစိုက်ပျိုးပြီး တစ်ဧကအထွက်နှုန်းများလည်း ၂.၃၅တင်း ပိုမိုထွက်ပြီး ဈေးကောင်းရရှိသဖြင့် တောင်သူများပိုမိုစိုက်ပျိုးသင့်ကြောင်း ပြည်ပဆီတင်သွင်းမှုအား လျော့ချနိုင်ရေးနှင့် ပြည်တွင်းဆီစက်လုပ်ငန်းများ ပိုမိုကြိတ်ခွဲ ထုတ်လုပ်နိုင်ရေးအတွက် တစ်ဖက် တစ်လမ်းမှ အထောက်အကူပြုသကဲ့သို့ နိုင်ငံတော်နိုင်ငံခြားငွေအသုံးချမှု လျော့ချစေနိုင်ပြီး ပြည်သူများ အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်း ပိုမိုရရှိစေမှာဖြစ်ပြီး လူနေမှုဘဝ တိုးတက်မြင့်မားလာစေမည် ဖြစ်ကြောင်း သုံးသပ်တင်ပြလိုက်ရပါသည်။‌

DOCA(မန္တလေး)

အိမ်သုံးဆေးဝါးများ ဘေးကင်းလုံခြုံစိတ်ချရမှုရှိစေရေး ကွင်းဆင်းဆောင်ရွက်

        စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာန၊ မကွေးခရိုင်၊ ချောက်မြို့နယ် မြို့နယ်ဦးစီးမှူးသည် မြို့နယ် အထွေထွေအုပ်ချုပ်ရေးဦးစီးဌာန၊ စည်ပင်သာယာရေးအဖွဲ့၊ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး၊ ပြည်တွင်းအခွန် နှင့်စျေးတာဝန်ခံတို့ပူးပေါင်းပြီး ဒေသခံပြည်သူများ အိမ်သုံးဆေးဝါးများ ဝယ်ယူသုံးစွဲရာ၌ဘေးကင်း လုံခြုံစိတ်ချရမှုရှိစေရေးနှင့် ဈေးနှုန်းမြှင့်တင်ရောင်းချမှုမရှိစေရေးအတွက် ၂၀၂၁ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ(၂၈) ရက်နေ့ နံနက်(၀၉:၀၀)မှ(၁၀:၀၀) အထိ ချောက်မြို့ပေါ်ရှိ ဆေးဝါးအရောင်းဆိုင်(၇)ဆိုင်သို့ ကွင်းဆင်း ပြီးသက်တမ်းလွန်ဆေးဝါးများ၊ ပျက်စီးနေသောဆေးဝါးများ၊ တရားမဝင်တားမြစ်ထားသော ဆေးဝါး များရောင်းချမှုရှိ/မရှိနှင့် ပြည်တွင်းထုတ်တိုင်းရင်းဆေးများ၊ နိုင်ငံခြားမှတင်သွင်းသောဆေးဝါးများ၌ ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသား ပြည့်စုံမှုရှိ/မရှိ ပူးပေါင်းစစ်ဆေးခဲ့ကြပြီး လုပ်ငန်းရှင်များအနေဖြင့် ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသား ပြည့်စုံစွာဖော်ပြမှုမရှိသော ကုန်စည်များအား ဆိုင်တင်ရောင်းချမှုမရှိ စေရေး အသိပညာပေးဆွေးနွေးခဲ့ပါသည်။

     ထိုသို့ဆောင်ရွက်ရာ၌ စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာန၊ မြို့နယ်ဦးစီးမှူး ဒေါ်မြတ်မြတ်မိုးမှ စားသုံးသူပြည်သူများ ဆေးဝါးများဝယ်ယူသုံးစွဲရာတွင် လုံခြုံစိတ်ချမှုရှိစေရန် FDA ထောက်ခံချက်ပါ ရှိသော ဆေးဝါးများသာ ရောင်းချကြရန်နှင့် ဈေးကစားရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် ဈေးနှုန်းမြှင့်တင်ရောင်းချပါက အရေးကြီးကုန်စည်ဥပဒေအရ အရေးယူခံရမည်ဖြစ်ကြောင်း အသိပညာပေးရှင်းလင်းဆွေးနွေး ပြောကြားခဲ့ကြောင်းနှင့် ချောက်မြို့နယ် စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာနအနေဖြင့် စားသုံးသူပြည်သူများအား အစားအသောက် လုံခြုံစိတ်ချရမှုရှိစေရေးအတွက် အခါအားလျော်စွာ စားသောက်ကုန်များအား စျေးကွက်စောင့်ကြည့်စစ်ဆေးခြင်း၊ ဆေးဝါးများဝယ်ယူသုံးစွဲရာ၌ လုံခြုံစိတ်ချရမှုရှိစေရေး၊ ဆေးဝါး များအား စျေးကွက်စောင့်ကြည့်ခြင်းများ ဆောင်ရွက်နေသည့်အပြင် ဆေးဝါးများစျေးနှုန်းကြီးမြင့်မှု မရှိစေရေး ဆေးဝါးစျေးနှုန်းကောက်ယူခြင်းများကို ကိုဗစ်-၁၉ စည်းကမ်းချက်များနှင့်အညီ အပတ်စဉ်ဆောင်ရွက်လျှက်ရှိပါကြောင်း သိရှိရပါသည်။

DOCA(မကွေး)

ရှမ်းပြည်နယ်(အရှေ့ပိုင်း)၊ ဘိလပ်မြေ စျေးနှုန်းစျေးကွက်အခြေအနေ

          ၂၀၂၁ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ (၂၈)ရက်နေ့ (၁၄:၀၀)နာရီအချိန်တွင် ကျိုင်းတုံမြို့ရှိ အိမ်ဆောက် ပစ္စည်းအရောင်းဆိုင်များသို့ စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာန၊ ဒုတိယပြည်နယ်ဦးစီးမှူးရုံး၊ ကျိုင်းတုံရှိ စစ်ဆေးရေးမှူးများနှင့် ဝန်ထမ်းများသည် ဘိလပ်မြေစျေးနှုန်းနှင့် စျေးကွက်အခြေအနေများအား ကွင်းဆင်းစိစစ်ရာ ရှမ်းပြည်နယ်(အရှေ့ပိုင်း)ကျိုင်းတုံတွင် ၂၀၂၁ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ (၁၅)ရက်နေ့မှစ၍ နယ်စပ်မှ ဘိလပ်မြေတင်သွင်းခွင့်များ ကန့်သတ်ခဲ့ရာ ပစ္စည်းအဝင်နည်းပါးပြီး ဘိလပ်မြေ စျေးနှုန်းများ ယခင်(၇၅၀၀-၈၀၀၀)ကျပ်မှ နိုဝင်ဘာလ-ဒီဇင်ဘာလအတွင်း (၁၀၅၀၀-၁၁၀၀၀)ကျပ်ထိ မြင့်တက်ခဲ့ကြောင်း၊ နယ်စပ်မှ တင်သွင်းရန်ခက်ခဲမှုများကြောင့် တောင်ကြီးဘက်မှ မှာယူရောင်းချနေရကြောင်း၊ ထိုင်းနိုင်ငံမှထုတ်လုပ်သော ဆင်၊ ကျား၊ စိန် တံဆိပ်များသည် စျေးနှုန်းမြင့်သော်လည်း အရည်အသွေးကောင်းမွန်၍ သုံးစွဲသူများပြားကြောင်း၊ ယခုအခါ ပြည်တွင်းထုတ် ကြံ့နှစ်ကောင်၊ အယ်ဖာ(Alpha)၊ ရှမ်းရိုးမ တံဆိပ်များ မှာယူရောင်းချနေသော်လည်း သယ်ယူစရိတ်များပြားခြင်း ပစ္စည်းအရည်အသွေးကွာခြားခြင်းကြောင့် စျေးနှုန်း(၉၀၀၀-၉၇၀၀)ကျပ်ဖြင့်သာ ရောင်းချသော်လည်း သုံးစွဲသူနည်းပါး၍ အခက်အခဲရှိကြောင်း သိရပါသည်။

       ၂၀၂၁ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ(၂၄) ရက်နေ့မှစ၍ တာချီလိတ်နယ်စပ်မှ ဘိလပ်မြေတင်သွင်းခွင့် ပြန်လည်ဖြေလျော့ပေးသောကြောင့် ထိုင်းနိုင်ငံမှထုတ်လုပ်သော ဆင်၊ ကျား၊ စိန် တံဆိပ်များမှာ (၉၀၀၀-၉၅၀၀)ကျပ်ထိ စျေးကျသွားခြင်းကြောင့် ဖြန့်ဖြူးရောင်းချရာတွင် အဆင်ပြေကြောင်း၊ တာချီလိတ်နယ်စပ်မှ ပစ္စည်းများပြန်လည်တင်သွင်းခွင့်ပြုသည့်အတွက် ပြည်တွင်းထုတ် ဘိလပ်မြေ လက်ကျန်များ ပြတ်လပ်ပါက ထပ်မံမှာယူရောင်းချတော့မည်မဟုတ်ကြောင်း ကျိုင်းတုံမြို့ ဘိလပ်မြေတင်သွင်းရောင်းချသော စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များထံမှ သိရှိရပါသည်။

        ရှမ်းပြည်နယ်(အရှေ့ပိုင်း)သည် တရုတ်၊ ထိုင်းနိုင်ငံများဖြင့် နယ်နိမိတ်ခြင်း ထိစပ်နေသည့် အတွက် ထိုင်းနိုင်ငံထုတ် ဘိလပ်မြေများ သယ်ယူရာတွင် အချိန်ကုန်သက်သာခြင်းနှင့် သယ်ယူ စရိတ် သက်သာခြင်းတို့ကြောင့် တင်သွင်းရောင်းချသူများ အဆင်ပြေချောမွေ့စေပြီး ပြည်တွင်းထုတ် ဘိလပ်မြေများသည် လမ်းခရီးဝေးသည့်အတွက် သယ်ယူစရိတ်များပြားခြင်း၊ အချိန်ကြန့်ကြာခြင်း၊ ပစ္စည်းအရည်အသွေးကွာခြားခြင်းတို့ကြောင့် တင်သွင်းရောင်းချသုံးစွဲသူများအနေဖြင့် အခက်အခဲ များဖြစ်စေပြီး ယခုအခါ တာချီလိတ်နယ်စပ်မှ ဘိလပ်မြေများတင်သွင်းခွင့် ပြန်လည်ဖြေလျော့ပေး သည့်အတွက် ရှမ်းပြည်နယ်(အရှေိ့ပိုင်း)တွင် ဆောက်လုပ်ရေး၊ တည်ဆောက်ရေးလုပ်ငန်းများ အ ဆင်ပြေချောမွေ့မည်ဖြစ်ကြောင်း သုံးသပ်တင်ပြလိုက်ရပါသည်။

စားသုံးသူရေးရာဦးစီး(ရှမ်းပြည်နယ်)

လေ့လာမှတ်သား ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသား

      ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသား(label)ဆိုတာ သတင်းအချက်အလက်ဖြန့်ဝေခြင်းပါဘဲ၊ ကိုယ်သိထားတဲ့ အချက်အလက်နှင့် အကြောင်းအရာများကို တစ်ဦးတစ်ယောက် (သို့) အများသိအောင် ဖြန့်ဝေခြင်းပါ။ သတင်းဆိုသည့်နေရာတွင် မဖြစ်မနေသိဖို့လိုအပ်တဲ့ သတင်းရှိသလို သိဖို့မလိုအပ်တဲ့ သတင်း ဆိုတာမျိုးလည်း ရှိနေပြန်ပါသေးတယ်။ ကမ္ဘာကျော် ရှိတ်စပီးယား ရေးထားတဲ့ ဝတ္ထုထဲ က ဇာတ်ကောင်နှစ်ဦးအကြောင်း ပြန်ပြောင်းပြောရမယ်ဆိုရင် ဂျူးလီယက်ရဲ့ သေဟန်ဆောင် တဲ့သတင်းဟာ ရိုမီယိုထံ ရောက်ဖို့ နောက်ကျလေတော့ ချစ်သူနှစ်ဦးစလုံး သေဆုံးရတဲ့ အထိ ရောက်ရှိ ခဲ့တာလည်း သိဖို့လိုအပ်တဲ့ သတင်းကိုဖြန့်ဝေ ပေးတာနောက်ကျ ခြင်းကြောင့်ပါ၊ သိဖို့မလိုအပ်တဲ့ သတင်းဆိုတာကတော့ အိမ်ပေါက်ဝအထိ ရောက်လာလေ့ ရှိကြပြီး မိသားစု နှင့် ပတ်ဝန်းကျင်အတွက် အသုံးမဝင်တဲ့သတင်းအမှား တစ်နည်းအားဖြင့် အတင်းအဖျင်း ဆိုတာ မျိုးတွေပါ။

      “ပန်းသတင်းကို လေညင်းကဆောင်သလို၊ ကုန်ပစ္စည်းတွေရဲ့ သတင်းကတော့ Label က ဆောင်တာပါ။ ဒီနေရာမှာ စာရေးသူက လူသတင်းထက် Label သတင်းလေးကို ဖြန့်ဝေရေးသား လိုပါတယ်။ ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသား (Label)တွေကို လွန်ခဲ့သောနှစ်ပေါင်း ၁၇၀၀ လောက်က ဆေးဝါးများ သယ်ဆောင်ရာတွင် အမျိုးအစားခွဲခြားစေရန် စတင်သုံးစွဲခဲ့ ကြပြီး ၁၈ရာစု နောက်ပိုင်း မှာ ဝိုင်ပုလင်းတွေမှာ ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသား (Label)တွေကို စတင်သုံးစွဲလာခဲ့ကြပါတယ်။ ကုန်ပစ္စည်းတွေမှာ ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသား (Label) တပ်ရခြင်းကတော့ ကုန်ပစ္စည်း နဲ့ပတ်သက် ပြီးတော့ သတင်းအချက်အလက် ပေးချင် လို့ပဲဖြစ်ပါတယ်။ ကုန်ပစ္စည်းရဲ့ အကြောင်းကို ပေးချင်တဲ့ သတင်းဟာ ကုန်ပစ္စည်း၏ အမျိုးအမည်ခွဲခြားနိုင်ဖို့အတွက်ဖြစ်နိုင်သလို ၊ ဈေးနှုန်းသတင်း ပေးချင် လို့လည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်၊ Expiry date အတွက်သတင်းပေးချင်လို့လည်း ဖြစ်နိုင်သလို၊ အခြားသော အချက်အလက်များနှင့် ပတ်သက်သည့် သတင်းအတွက်လည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

       ကုန်ပစ္စည်းတွေမှာ ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသား (Label)ကို တပ်ထားရခြင်းရဲ့ ပထမ ရည်ရွယ်ချက် ကတော့ စားသုံးသူများ၏ အကျိုးအတွက်နှင့် စားသုံးသူများပေါ် ကျရောက် လာနိုင်တဲ့ ဘေးအန္တရာယ် မှကာကွယ်ပေးနိုင်ရန် ရည်ရွယ်ပြီးထည့်ပေးထားတာပါ။ စားသုံးသူများ အတွက် သုံးတတ်ရင်ဆေး မသုံးတတ်ရင်ဘေး" ဆိုတဲ့စကားပုံအတိုင်းပါပဲ ထုတ်လုပ်သူလုပ်ငန်းရှင် တွေဟာ ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသား (Label) ကို အဓိကထား သေချာတပ်ပေးဖို့လိုအပ်ပါတယ်၊ အထူးသဖြင့် ဆေးဝါးများအတွက် Label ဟာ ပိုအရေးကြီးပါတယ်။ Label ပြည့်စုံစွာ ဖော်ပြထားမှသာလျှင် သုံးစွဲသူများဟာ ၎င်းတို့ရဲ့ အနေထားများအရ သောက်သုံး ရန်သင့်/မသင့် နှင့် ဘေးအန္တရာယ် ဖြစ်နိုင်မှု ရှိ/မရှိ ကိုလည်း သုံးသပ်နိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ Label အညွှန်းမပါတဲ့ ဆေးဝါးများကို နားလည်မှုလွဲမှားစွာ သုံးစွဲမှုများကြောင့် သေဆုံးခဲ့ရသည့် အမှုများစွာ လည်းရှိနေပြန်ပါသေးတယ်။ ဒီလိုကိစ္စရပ်များကို ကြည့်ခြင်းအားဖြင့် ကုန်အညွှန်း အမှတ်အသား (Label) ဟာ စားသုံးသူပြည်သူများအတွက် လုံခြုံရေးလက္ခဏာရပ်သင်္ကေတ ဆိုရင်လည်း မှားမည် မထင်ပါ။

         ကုန်ပစ္စည်းတွေမှာ ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသား (Label)ကို တပ်ထားရခြင်းရဲ့ ဒုတိယ ရည်ရွယ်ချက်ကတော့ လုပ်ငန်းရှင်များအတွက် ထိရောက်တဲ့အကျိုးစီးပွား ဖြစ်ထွန်းစေခြင်းပါ။ လုပ်ငန်းရှင်များဟာ သူတို့ထုတ်လိုက်တဲ့ ကုန်ပစ္စည်းများနှင့် သက်ဆိုင်သည့် သတင်းအချက် များအား Label ထဲမှာ ဖော်ပြပြီးသားဖြစ်သွားတာပါ။ Product Marketing မှာလည်း Label ဟာ အလွန်အရေးကြီးပါတယ်။ လုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးဟာ သူထုတ်လုပ်လိုက်တဲ့ ကုန်ပစ္စည်း အပေါ်မှာ Label ပြည့်စုံစွာ ဖော်ပြပေးထားရင် Customer အတွက် Information ပေးနေတာဘဲ ဖြစ်တဲ့အတွက် ၎င်းပစ္စည်းအား ဝယ်မယ်/ မဝယ်ဘူး ဆိုတဲ့ စားသုံးသူရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ဟာ ပြီးပြည့်စုံတဲ့ Label အပေါ်မှာ မှီတည်နေတာဖြစ်ပါတယ်။ Label သေချာစွာဖော်ပြပေးထားပါက တစ်ခါမှ မသုံးဖူးသေးတဲ့ Customer တစ်ဦးတောင် ထုတ်ကုန် အပေါ် သေချာစွာနားလည် သွားစေနိုင်ပြီး ဝယ်/မဝယ် ကို စားသုံးသူကိုယ်တိုင် ဆုံးဖြတ်နိုင်တဲ့အခြေအနေထိ Label ဟာ ငြို့ငင်အား ကြီးလွန်း လှပါတယ်။

       Label တပ်ထားတဲ့ ကုန်ပစ္စည်းကို စားသုံးသူအား ငြို့ငင်အားကြီးသွားစေသလို ၊ label ဖော်ညွှန်း ပြသထားခြင်းမရှိလို့ ကမ္ဘာကျော်သမ္မတ တစ်ဦးသေဆုံးစေခဲ့သည့်အထိ အန္တရာယ်ဖြစ်စေခဲ့ပါတယ်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရဲ့ (၁၂)ဦးမြောက် သမ္မတဖြစ်တဲ့ ဇက်ခရီ တေလာ (Zachary Taylor) ဟာ ပါတီပွဲတစ်ခုမှာ နွားနို့နှင့် အသီးအချို့ကို တွဲ၍ စားသုံးမိသောကြောင့် အသက်သေဆုံးခဲ့ရပြီး ၎င်း သေဆုံးပြီးနောက်ပိုင်း စစ်ဆေးချက်များအရ သမ္မတကြီးစားသုံးခဲ့သည့်နွားနို့တွင် တွဲဖက် စားသုံးရန်မသင့်သည့် အစားအစာများအား ကြိုတင်သတိပေးချက် Label တပ်ဆင်ထားမှု မရှိသည့် အတွက် တွဲမစားသင့်သည့်အစားအစာများအား သမ္မတကြီးမှစားသုံးမိ၍ သေဆုံးခဲ့ရ ကြောင်းကို နိုင်ငံပိုင် သတင်းစာတွေမှာ ကြေညာခဲ့ရသည့်အထိ ဖြစ်ခဲ့ရပါတယ်။ နောက်ပိုင်းမှာ သမ္မတ အေဘရာဟမ် လင်ကွန်း (Abraham Lincoln) လက်ထက်မှာ ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသား (label) များနှင့်ပတ်သက်ပြီး တိကျတဲ့လမ်းညွှန်ချက်များအား ထုတ်ပြန် ခဲ့ရပါတယ်။ ကုန်အညွှန်း အမှတ် အသား label ဟာ အဲ့ဒိလောက်ထိကို အရေးပါ အရာရောက်တာပါ။

       ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသား (Label)ကို နောက်တစ်မျိုး တင်စားပြောရမယ်ဆိုရင် “သတိပေး နှိုးဆော်ချက်လို့ ပြောချင်ပါသေးတယ်။ တစ်ချို့ကုန်ပစ္စည်းနှင့် အစားအသောက် များသည် ပမာဏနည်းနည်းသုံးစွဲ၍ အန္တရာယ်မဖြစ်သော်လည်း များများသုံးစွဲပါက အန္တရာယ် ဖြစ်နိုင်ခြင်း၊ Label တွင်ဖော်ပြထားသော်လည်း တွဲဖက်မစားသင့်သည့် အစားအစာများအား သုံးစွဲမိခြင်း နှင့် အခြားသော ဘေးအန္တရာယ်ဖြစ်နိုင်ခြင်းတို့မှ ကာကွယ်ရန်နှင့် ကြိုတင်သတိပေးနိုင်ရန် ရည်ရွယ်ချက် များဖြင့် ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသား တစ်နည်းအားဖြင့် (Warning Label)များအား ဥပဒေအရ မဖြစ်မနေပြဌာန်း နှိုးဆော်ခိုင်း တာမျိုးတွေလည်းရှိနေပြန်ပါသေးတယ်။ ဥပမာ ဆေးလိပ်ဘူး ပေါ်တွင်  “‌ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းသည် ကျန်းမာရေးကိုဆိုးရွားစွာ ထိခိုက်စေနိုင်သည်  ဆိုသည့် သတိပေးနှိုးဆော် ဖော်ပြချက် (Warning Label) အမျိုးအစားတွေကို စာဖတ်သူတို့ မကြာခဏ မြင်ဖူးကြလိမ့် မယ်လို့လည်း ထင်မိပါတယ်။

     ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသား (Label) ရဲ့ အရေးပါတဲ့ အခန်းကဏ္ဍများကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် စားသုံးသူများအား ထိရောက်သော ကာကွယ်မှုများရရှိနိုင်ရန်အတွက် စားသုံးသူကာကွယ်ရေး ဥပဒေ(၂၀၁၉)၊ အခန်း(၁၈)တွင် ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသားနှင့် ပတ်သက်ပြီး တိကျစွာပြဌာန်းခဲ့ ပါတယ်။ လုပ်ငန်းရှင်များအနေဖြင့် မိမိတို့ ကုန်ပစ္စည်းများအပေါ်တွင် ကုန်အညွှန်း အမှတ်အသား များအား မြန်မာဘာသာဖြင့်ဖြစ်စေ၊ အခြား ဘာသာနှင့်မြန်မာဘာသာတွဲ၍ဖြစ်စေ တိကျစွာဖော်ပြ ဆောင်ရွက်နေကြပြီ  ဖြစ်ပါတယ်။ စားသုံးသူ ကာကွယ်ရေး လုပ်ငန်းများအား ဆောင်ရွက်နေရသည့် စားသုံးသူရေးရာ ဦးစီးဌာနအနေဖြင့် တိုင်းနယ်/ ပြည်နယ်များတွင် စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးအရာရှိ‌ မြောက်များစွာ ခန့်အပ်ထားရှိပြီး ဖြစ်တဲ့အတွက် ဌာနအနေဖြင့် ဈေးကွက်ကွင်းဆင်း စစ်ဆေး ဆောင်ရွက်ရာတွင် Label တပ်ဆင် ထားခြင်းမရှိသည့် ကုန်ပစ္စည်းများတွေ့ရှိပါက ဥပဒေနှင့်အညီ အရေးယူ ဆောင်ရွက်သွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

        ဒီနေရာတွင် အယူအဆလွဲမှားနေကြသည့် အကြောင်းအရာလေးတစ်ခုအား တိတိကျကျ တင်ပြရေးသားရမယ်ဆိုရင် စားသုံးသူကာကွယ်ရေးဥပဒေအခန်း(၁၈)၊ ပုဒ်မ ၄၁ အရ ကုန်ပစ္စည်း အမျိုးအစားအလိုက် သတ်မှတ်ချက်များနှင့်အညီ ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသားများအား သိသာစွာ ဖော်ပြရမည်ဟု ပြဌာန်းထားသည့်အတွက် လုပ်ငန်းရှင်များအနေဖြင့် မိမိတို့ထုတ်ကုန်များ အပေါ် တွင် ဥပဒေနှင့်ညီသည့် ကုန်အညွှန်း အမှတ်အသားများအတိုင်း ဖော်ပြတပ်ဆင်နိုင်သည်ဟု အဓိပ္ပါယ် သက်ရောက်ပြီးဖြစ်ပါသည်။ ကုန်အညွှန်း အမှတ်အသားများအား ဖော်ပြနိုင်ရန်အတွက် စားသုံးသူ ရေးရာဦးစီးဌာနတွင် လာရောက်စစ်ဆေး ရမည်ဟု စားသုံးသူကာကွယ်ရေးဥပဒေတွင် ဖော်ပြထား ခြင်းမရှိသည့်အတွက် ဌာနတွင် လာရောက် စစ်ဆေးခြင်းပြုရန်မလိုဘဲ မိမိတို့ထုတ်ကုန် များတွင် ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသားများအား ဖော်ပြနိုင် ပါသည်။

       သို့သော် ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသားများနှင့် ပတ်သက်၍ မြန်မာနိုင်ငံ စားသုံး သူ ကော်မရှင်မှ ၃.၁၂.၂၀၁၉ ခုနှစ်က ညွှန်ကြားချက်အမှတ် (၂/၂၀၁၉) ဖြင့် ကြေညာချက် တစ်ရပ်ထုတ်ပြန် ခဲ့ပါသည်။ ထိုကြေညာချက်ထဲ၌ ကုန်ပစ္စည်းများပေါ်တွင် ဖော်ပြရမည့် အမျိုးအမည်၊ အသားတင် ပမာဏ၊ ထားသိုပုံ၊ သုံးစွဲပုံ၊ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး၊ ဓါတ်မတည့်ကြောင်းဖော်ပြချက် နှင့် ကြိုတင် သတိပေးချက် စသည့် ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသားဖော်ပြချက် (၇)ချက် တို့အား ဖော်ပြထားပါသည်။ ကုန်စည် အမျိုးအစားများသည် မတူညီကြသော ကြောင့်   ၎င်း (၇)ချက်အား ကုန်ပစ္စည်းတိုင်းတွင် (၇)ချက်လုံး ထည့်သွင်းဖော်ပြရန် မလိုအပ်သည့်အတွက် ကုန်စည်များကိုအုပ်စု(၄၂)မျိုးခွဲ၍ ကုန်စည် အမျိုးအစားအလိုက် ထည့်သွင်းဖော်ပြရမည့် Label အချက်များအား ကြေညာချက်ထဲတွင် ဖြည့်စွက် ထည့်သွင်း ဖော်ပြခဲ့ပါသည်။ ရေသန့်ကဲ့သို့သော ကုန်ပစ္စည်းအမျိုးအစားများသည် ဘေးထွက်ဆိုး ကျိုး၊ ဓါတ်မတည့်ကြောင်းဖော်ပြချက် နှင့် ကြိုတင်သတိပေးချက် စသည့်အချက်များ ထည့်သွင်း ဖော်ပြရန် မလိုအပ်ဘဲ အချက် (၄)ချက်ခန့်သာဖော်ပြရန် လိုအပ်ခြင်း၊ ဆေးဝါး ကဲ့သို့သော အချို့ကုန်ပစ္စည်းများသည် အချက်(၇)ချက်လုံးထည့်သွင်းဖော်ပြရန်လိုအပ်ခြင်းစသည့် မတူညီသော အချက်အလက်တို့ကြောင့် လုပ်ငန်းရှင်များအနေဖြင့် မိမိတို့ကုန်ပစ္စည်းများအပေါ် တိကျသော Label များတပ်ဆင်ရန်ဆန္ဒရှိ လာကြခြင်း၊ အချို့လုပ်ငန်း ရှင်များသည့် ကုန်အမျိုးအမည်အား Branch Name ဖြင့် မှားယွင်း ထည့်သွင်း ဖော်ပြခြင်း နှင့် ကုန်ပစ္စည်းအမျိုးအမည်အား တိုက်ရိုက်ဘာသာပြန် ထည့်သွင်းဖော်ပြလာကြခြင်းစသည့် ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသား ဖော်ပြချက်အမှားများ ဖော်ပြမှုများလာတာကို တွေ့ရှိလာရပါတယ်။ (ဥပမာ ပန်းသီးယမကာ ဟု ဖော်ပြရမည့်အစား ပန်းသီးဆိုက်ဒါဟု ဖော်ပြလာခြင်း၊ ဂျုံမှုန့်ဟု သုံးရမည့်အစား ဖလောဟု ဖော်ပြခြင်း)

       ယင်းကဲ့သို့ ဥပဒေဖော်ပြချက်များနှင့် ကိုက်ညီမှုမရှိသည့် ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသားများအား မှားယွင်းထည့်သွင်းခဲ့သောကြောင့် Label များ ပြန်လည်ပြင်ဆင်ရ၍ ပြင်ဆင်ကုန်ကျစရိတ်များ မကုန်သင့်ဘဲများစွာ ကုန်ကျနေရသည့် ဖြစ်စဉ်မျိုးကြုံတွေ့ရသည့်အပေါ် လုပ်ငန်းရှင်များ အနေဖြင့် ၎င်းတို့ဖော်ပြညွှန်းဆိုထားသည့် ကုန်အညွှန်းများ မှန်ကန်ပြည့်စုံခြင်း ရှိ/မရှိကို စစ်ဆေးပေးပါရန် စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာနသို့ အကူအညီတောင်းခံမှုများရှိလာခဲ့သည့်အတွက် ဌာနအနေဖြင့် ဥပဒေနှင့်ကိုက်ညီသော ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသားများ ဖော်ပြနိုင်ရေးနှင့် ဥပဒေအားတိကျစွာ လိုက်နာသည့် လုပ်ငန်းရှင်များ ဖြစ်လာနိုင်စေရေးအတွက် ရည်ရွယ်၍ စစ်ဆေးဆောင်ရွက်ပေးနေရခြင်းသာဖြစ်ပါသည်။ ဌာနမှ ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသားများအား တရားဝင်မှတ်ပုံတင်ရန် ဥပဒေအရပြဌာန်းထားခြင်းမရှိသောကြောင့် လုပ်ငန်းရှင်များ လာရောက် စစ်ဆေးခြင်းသည် တရားဝင်မှတ်ပုံတင်ခြင်းမဟုတ်ဘဲ ဌာနမှ အကူအညီပေးစစ်ဆေးခြင်းသာ ဖြစ်ပါသည်။ ကုန်အညွှန်း အမှတ်အသားများ ပြည့်စုံစွာ ဖော်ပြထားသော်လည်း ဖော်ပြထားသော Label များသည် အဓိပ္ပါယ်မှန်ကန်မှုမရှိသည့် ကုန်ပစ္စည်းအချို့အား ဈေးကွက်အတွင်း၌ စစ်ဆေးတွေ့ရှိနေရပါသည်။   တစ်ချို့သော မှားယွင်းမှု မျိုးသည် စားသုံးသူများအား ထင်ယောင်ထင်မှား ဖြစ်စေနိုင်သည့်အတွက် ပြန်လည်ပြုပြင် ဖော်ပြရမည့် အချက်များအား စားသုံးသူကာကွယ်ရေး ဥပဒေနှင့်အညီ ဝန်ကြီးဌာနမှ သတ်မှတ် ပြဌာန်း‌ကြေညာပေးခဲ့ရသည့် ဖြစ်စဉ်မျိုးလည်းရှိပါသည်။ (ဥပမာ -၂၂.၁၂.၂၀၂၁ ရက်နေ့က ဝန်ကြီးဌာနမှထုတ်ပြန်ခဲ့သော စားသုံးဆီများနှင့်ပတ်သက်သည့် ကြေညာချက်ထုတ်ပြန်ချက်)

     ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသားဖော်ပြချက်များနှင့် ပတ်သက်၍ စားသုံးသူကာကွယ်ရေးဥပဒေ တစ်မျိုးထဲ၌သာ ပြဌာန်းထားခြင်းမျိုး မဟုတ်ပါ။ အစားအသောက် ကုန်ပစ္စည်းများနှင့် သက်ဆိုင် သည့် အခြားသောသက်ဆိုင်ရာ ဌာနများတွင်လည်း ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသားနှင့် ပတ်သက်သည့် ပြဌာန်းချက်အချို့ရှိနေသေးသည့်အတွက် ထိုပြဌာန်းချက်များကိုလည်း တိကျစွာ လိုက်နာ ဆောင်ရွက်ရန် လိုအပ်ပါသေးတယ်။ ဥပမာအားဖြင့် အစားအသောက်နှင့် ဆေးဝါးကွပ်ကဲရေး ဦးစီးဌာနသည် အစားအသောက်၊ ဆေးဝါး၊ အလှကုန် နှင့် ရေသန့်တို့ နှင့်ပတ်သက်သည့် တိကျသည့် ဥပဒေများ၊ ပြဌာန်းချက်များ၊ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများ၊ ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသားဖော်ပြချက်များကို ပြဌာန်းဖော်ပြထား တာတွေလည်းရှိပါတယ်။ ဒီလိုပါပဲ ဓါတ်မြေဩဇာ၊ စိုက်ပျိုးရေးသုံးပိုးသတ်ဆေး အမျိုးမျိုးများအတွက် သက်ဆိုင်ရာထည့်သွင်းရမည့် ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသားများအား စိုက်ပျိုး ရေးဦးစီးဌာမှ တိကျသော ဥပဒေများဖြင့် ပြဌာန်းထားတာရှိသလို ကျန်းမာရးအတွက် ထိခိုက်စေမည့် ကုန်ပစ္စည်းများပေါ်တွင် Warning label (သတိပေးနှိုးဆော်ချက် အညွှန်း) တွေကိုလည်း ထည့်သွင်းဖော်ပြရန်အတွက် ကျန်းမာရေးဦးစီးဌာနမှ ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသားနှင့် ပတ်သက်သည့် ဖော်ပြချက်အချို့လည်း ရှိနေပြန်ပါသေးတယ်။ ဒါကြောင့်လုပ်ငန်းရှင်များအနေဖြင့် မိမိတို့ ထုတ်ကုန်များ အပေါ်မူတည်၍ စားသုံးသူကာကွယ်ရေးဥပဒေအရရော အခြားသက်ဆိုင်ရာ ဌာနများ၏ ကုန်အညွှန်းဖော်ပြချက်များကိုပါ တိကျစွာ လိုက်နာဖော်ပြဆောင်ရွက် သွားစေလိုပါ ကြောင်းနှင့် ရပ်ကွက် ဈေးဆိုင်များမှ စ၍ ဈေးဆိုင်ကြီးများ၊ Supermarket ကြီးများတွင် ကုန်အညွှန်း အမှတ်အသား (Label) များပြည့်စုံမှန်ကန်စွာ ဖော်ပြထားသည့် ကုန်ပစ္စည်းများသာ ရောင်းချစေရေး ကြပ်မတ်စစ်ဆေးပေးခြင်းဖြင့် စားသုံးသူများလုံခြုံစိတ်ချရမှုရှိစေရန် စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာန(DOCA) ဝန်ထမ်းများမှ ထာဝရ ကြိုးစားနေကြမည်သာ ဖြစ်ပါသည်။

ဒေါက်တာသရဖီထွန်း

     DOCA (YGN)

အာဆီယံစာသုံးသူကာကွယ်ရေး ဥပဒေနှင့် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများ လက်စွဲစာအုပ်အား ဒုတိယအကြိမ်အဖြစ်ပြင်ဆင်ထုတ်ပြန်

        6 Jan 2022 အာဆီယံစားသုံးသူကာကွယ်ရေးကော်မတီအနေဖြင့် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ၏ စာသုံးသူကာကွယ်ရေး ဥပဒေများ၊ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများနှင့် နစ်နာဆုံးရှုံးမှုများအပေါ် ဖြေရှင်းဆောင်ရွက်ပေးမှုများနှင့်စပ်လျဉ်း၍ အလွယ်တကူသိရှိလေ့လာနိုင်စေရန်အတွက် အာဆီယံစာသုံးသူကာကွယ်ရေးဥပဒေနှင့် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများ လက်စွဲစာအုပ် (ASEAN Handbook on Consumer Protection Laws and Regulations) ကို ဒုတိယအကြိမ်အဖြစ် ပြင်ဆင်ထုတ်ဝေထားပါသည်။ အဆိုပါ လက်စွဲစာအုပ်အား ၂၀၁၈ ခုနှစ်တွင် ပထမအကြိမ်အဖြစ်ထုတ်ဝေခဲ့ပြီး၊ ယခုအခါ ဒုတိယအကြိမ်အဖြစ်ပြင်ဆင်ထုတ်ဝေခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ယခုပြင်ဆင်ထုတ်ဝေရာတွင် Digital Economy တွင် စားသုံးသူကာကွယ်ရေးဆိုင်ရာကိစ္စရပ်များ၊ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးလုပ်ငန်းရပ်များတွင် စားသုံးသူကာကွယ်ရေးဆိုင်ရာကိစ္စရပ်များနှင့် စားသုံးသူကာကွယ်ရေးနှင့် ရေရှည် တည်တံ့သောစားသုံးမှုများစသည့်ကဏ္ဍများကို ထပ်မံထည့်သွင်းထားပါသည်။ ထို့အပြင် စားသုံးသူပြည်သူများအနေဖြင့် အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများမှ ပြင်ဆင် ပြဌာန်းခဲ့သည့် ဥပဒေ၊ မူဝါဒများကိုလည်း သိရှိလေ့လာနိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။ အဆိုပါ လက်စွဲစာအုပ်အား အောက်ဖော်ပြပါ pdf file အား download ပြုလုပ်၍လည်းကောင်း၊ အာဆီယံစားသုံးသူကာကွယ်ရေးကော်မတီ၏ link တွင်ဝင်ရောက်၍လည်းကောင်း ရယူနိုင်ပါကြောင်း အသိပေးတင်ပြအပ်ပါသည်။

https://aseanconsumer.org/read-news-asean-launches-the-2nd-edition-of-th...

စားသုံးသူများ အခွင့်အရေး နှင့် စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာန

       နစ်နာဆုံးရှုံးမှုများအတွက် ကုစားခွင့်ဆိုတာကြီးကို ကမ္ဘာကသိစေဖို့အစပြုခဲ့တာကတော့  ဟန်မူရာဘီ ကိုဓဥပဒေပါ၊ ကမ္ဘာ့ပထမဦးဆုံး တရားစီရင်ရေးဥပဒေလို့ တင်စားခေါ်ဝေါ်ခဲ့ကြတဲ့ ဘေဘီလုံမြို့ကြီးရဲ့ အရှင်သခင် ဟန်မူရာဘီ ဘုရင်ကြီးရေးသားပြုစုခဲ့တဲ့  ဟန်မူရာဘီ ကိုဓဥပဒေ (Code of Hammurabi) ထဲမှာ “သွားတစ်ချောင်း ဆုံးရှုံးမှုအတွက် သွားတစ်ချောင်း”၊ “မျက်လုံး တစ်လုံး ဆုံးရှုံးမှုအတွက် မျက်လုံးတစ်လုံး” ဆိုပြီး ဆုံးရှုံးမှုနှင့် တန်းတူပြန်ပေးရတဲ့ ကုစားခွင့် (သို့) လျော်ကြေး ပြန်ပေးရတယ်ဆိုတာ လူသိများပြီး ကမ္ဘာကျော်တဲ့ လျော်ကြေးလို့ သတ်မှတ်မယ်ဆိုရင် မှားဖွယ်ရာ ရှိမည်မထင်ပါ။ ယနေ့ခေတ်အမြင်အရ ရက်စက်ကြမ်းကြုပ်မှုရှိတဲ့ လျော်ကြေး (ဝါ) တရားစီရင်ရေးလို့ မြင်နိုင်ပေမဲ့ ‌ရှေးခေတ်အခါက မျှတမှုရှိတဲ့ပြဌာန်းချက်ဆိုပြီး လက်ခံခဲ့ ကြတာပါ။  တရားစီရင်ရေး (ဝါ) ကုစားခွင့် ဆိုတာကြီးကို ကိုဓဥပဒေက အစပြုလို့ လက်ခံခဲ့ကြပေမဲ့ ခေတ်ကာ လ၊ ယဉ်ကျေးမှုနှင့် လက်ခံနိုင်စွမ်းတွေပြောင်းလဲလာတဲ့အခါမှာ  ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ နှင့် ရုပ်ဝတ္ထု ပိုင်း ဆိုင်ရာ နစ်နာမှုများအတွက် ကုစားနိုင်မည့် (သို့) အပြစ်ပေးနိုင်မည့် စည်းကမ်းတွေကို  နိုင်ငံတကာ က ဥပဒေတွေရေးဆွဲပြီး ပြဌာန်းလာကြပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံ အနေဖြင့်လည်း နိုင်ငံသားများရဲ့ နစ်နာမှုနှင့် ဆုံးရှုံးမှုများအတွက် တရားမဥပဒေ၊ ပြစ်မှုဆိုင်ရာ ဥပဒေ၊ အထူးဥပဒေစသည့် ဥပဒေပေါင်း များစွာရေးဆွဲ ကာကွယ်ပေးလျှက်ရှိပါတယ်။ သို့သော် အသွေးအသားနှင့် တည်ရှိနေသော လူသားများအဖို့ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အပြင် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ နစ်နာမှုတွေပါ ရှိနေပြန်ပါ သေးတယ်။

      ရုပ်ပိုင်း၊ ဂုဏ်ပိုင်း၊ နာမည်ဂုဏ်သတင်းပိုင်းနဲ့ပတ်သက်ပြီး ထိခိုက်နစ်နာမှုတွေရှိရင်လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ တည်ဆဲဥပဒေများနှင့် အရေးယူဆောင်ရွက်လို့ရပေမဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ထိခိုက်နစ်နာမှု များအတွက် ကုစားခွင့်ဆိုတာ မရှိသလောက်ကို နည်းပါးပါတယ်။ ဗုဒ္ဓအဆုံးအမအတိုင်း သက်ကြီး၊ ဝါကြီး နှင့် ဆရာသမား များ၏ သွန်သင်လမ်းပြပေးမှုအောက်တွင် နေထိုင်လာကြတဲ့ မြန်မာလူမျိုး များဟာ သည်းခံစိတ် နှင့် အားနာတက်စိတ် လွန်စွာကြီးမြင့်ကြသူများ ဖြစ်သည့် အလျှောက် ကိုယ်ပိုင်ပစ္စည်း အခိုးခံရရင်တောင် ဝဋ်ကြွေးရှိလို့ ပြန်ပေးဆပ်ရတာပါလားဆိုပြီး ဖြေသိမ့်နိုင်ကြသူ များဖြစ်ပါတယ်၊ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာထိခိုက်နစ်နာမှုများကြုံတွေ့ရသော်လည်း သည်းခံစိတ်ဖြင့်သာ ဖြတ်ကျော်ခဲ့ကြသည့်အတွက် မွေးကတည်းက ကိုယ်ပိုင်ရရှိနေကြတဲ့ ကိုယ့်အခွင့်အရေး (သို့ ) စားသုံးသူ အခွင့်အရေး ဆုံးရှုံးနေတယ်ဆိုတာ  သိသူအလွန်နည်းပါးခဲ့ကြပါတယ်။ အခွင့်အရေး မသိ သူများအဖို့ ကုစားခွင့်ဆိုတာ တောင်းရကောင်းမှန်းမသိတဲ့ အခြေအနေများကို စားရေးသူကိုယ်တိုင် အပါအဝင် စာဖတ်သူများအားလုံးလည်း ကြုံတွေ့ဖြတ်ကျော်ခဲ့ရမယ်လို့ထင်ပါတယ်။

        ကိုယ်ပိုင်ဆိုင်တဲ့ စက်ဘီးလေးပျောက်ဆုံးရင် ရဲစခန်းမှာအမှုဖွင့် တိုင်တန်းလို့ ရတယ်ဆိုတာ လူအများစုကသိကြပေမဲ့ ခရီးသည်တင်ကားစီးရာမှာ ခရီးဆုံးထိမပို့ဘဲ လမ်းခုလတ်မှာ ချပေးခဲ့ရင် လည်း တိုင်ရမဲ့နေရာနဲ့ အားထားရမဲ့ ဥပဒေဆိုတာမရှိခဲ့ပါ။ အပန်းဖြေခရီးသွားတဲ့အခါ ခရီးသွား Agency တွေက ဟိုတယ်မှာတည်းရမယ်ဆိုကာ အာမခံခေါ်ယူခဲ့ပြီး ဘုန်းကြီးကျောင်း မှာတည်း ခဲ့ရရင်လည်း တိုင်ရမဲ့နေရာနဲ့ အားထားရမဲ့ ဥပဒေဆိုတာမရှိခဲ့ပါ။ TV တစ်လုံးဝယ်လိုက်လို့ အာမခံ ကာလမပြည့်ခင် ချို့ယွင်းလာမှုအတွက် အာမခံအတိုင်း ပြန်မပြင် ပေးခဲ့ရင်လည်း တိုင်ရမဲ့ နေရာနဲ့ အားထားရမဲ့ ဥပဒေဆိုတာမရှိခဲ့ပါ။ ကုန်စည်နှင့် ဝန်ဆောင်မှု များကို ဝယ်ယူသုံးစွဲ၍ ဖြစ်ပေါ်လာ သည့် ထိခိုက်နစ်နာမှုများအနက် နစ်နာမှုအချို့သည် လက်ရှိတည်ဆဲဥပဒေများအရ ဖြေရှင်းပေးရန် အဆင်ပြေသော်လည်း စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာနစ်နာမှုများကဲ့သို့သော ထိခိုက်မှုများအတွက် လက်ရှိ တည်ဆဲဥပဒေများ နှင့် ပြဌာန်းဥပဒေများအရ ကုစားပေးရန်မလွယ်ကူပါ။ ဥပမာအနေဖြင့် ပြောရရင် ခရီးသည်တင်ကားတစ်စီး၏ဝန်ဆောင်မှုကို ရယူစီးနင်းလာသော ခရီးသည်တစ်ဦး၏ SuitCase အား ကားဝမ်းဗိုက်အတွင်း၌ တင်ဆောင်လာခဲ့ရာ ခရီးဆုံးရောက်သည့်အချိန်တွင် ကားဝမ်းဗိုက် အတွင်း၌ တင်ဆောင်ခဲ့သော SuitCase အတွင်း၌ ငါးညှီရေများစွန်းထင်ကာ အနံ့အသက်များ ဆိုးရွားစွာ ထွက်ပေါ်နေသည့်အတွက် စိတ်အနှောင့်အယှက်ဖြစ်ပေါ်ခဲ့၍  ကားပိုင်ရှင်အားပြောကြားရာတွင် တာဝန်ယူပေးမှု  မရှိသည့် အခြေအနေမျိုးတွင် အားကိုးရန်နှင့် ကိုးကားစရာဥပဒေဆိုတာ လိုအပ်ပါတယ်။

        ယင်းကဲ့သို့သော အခြေအနေများအတွက် ကုန်စည်နှင့်ဝန်ဆောင်မှုများကို ဝယ်ယူသုံးစွဲ၍ ဖြစ်ပေါ်လာသည့် စားသုံးသူ ထိခိုက်နစ်နာမှုများအပေါ် စားသုံးသူကာကွယ်ရေးဥပဒေ (၂၀၁၉) ဖြင့် နစ်နာမှုများအတွက် ပြောဆိုကြားနာပိုင်ခွင့်၊ ကုစားခွင့်၊ လျော်ကြေးရပိုင်ခွင့်နှင့် တရားစွဲဆိုပိုင်ခွင့်များ ရရှိလာအောင် ဖော်ဆောင်ပေးခဲ့ ကြတာပဲဖြစ်ပါတယ်။ ပြည်သူတိုင်းသည် စားသုံးသူဖြစ်၍ စားသုံးသူတိုင်းဟာ စားသုံးသူအခွင့်အရေး ရထိုက်သူများဖြစ်ကြပါတယ်၊ စားသုံးသူများရဲ့ အခွင့်အရေးဆုံးရှုံးနစ်နာမှုများ နှင့် ထိခိုက်နစ်နာမှုများအတွက် တိုင်ကြား နိုင်တဲ့နေရာဟာ စီးပွားရေးနှင့်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန၊ စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာနဖြစ်ပြီး အားထား ပြုရမဲ့ ဥပဒေကတော့ စားသုံးသူကာကွယ်ရေးဥပဒေ(၂၀၁၉)ပါ ၊ သို့သော်လိုအပ်လာရင် အခြားဌာန ဆိုင်ရာများ၏ အထူးဥပဒေများ၊ တည်ဆဲဥပဒေများနှင့် အရေးယူဆောင်ရွက်မှုများကိုလည်း ဆောင် ရွက်ပါ သေးတယ်။ အခြားဥပဒေများနှင့် အရေးယူခြင်းဆိုတာ ဘယ်လိုအခြေအနေမျိုးလည်း ဆိုရင် တော့ စားသုံးသူအားထိခိုက်နစ်နာစေရန် ပြုလုပ်ကျူးလွန်ခဲ့သည့်အကြာင်းအရာသည် စားသုံးသူ ကာကွယ်ရေးဥပဒေအရရော အခြားဌာနဆို်ငရာ၏အထူးဥပဒေအရရော အရေးယူဆောင်ရွက်လို့ ရသည့်အခြေအနေမျိုးတွင် ပိုမိုထိရောက်လေးနက်စေမည့် ပြဌာန်းချက်ပေါ်မှာ မူတည်ပြီး တရားစွဲ ဆိုရမည့် ဥပဒေကိုရွေးချယ်ကာ လိုအပ်ပါက အခြားဌာနဆိုင်ရာများ၏ အထူးဥပဒေများဖြင့် ဌာနမှ တရားလိုလုပ်ကာ အရေးယူဆောင်ရွက်တာမျိုးကို ဆိုလိုတာပါ။ စာရေးသူ၏ အတွေ့အကြုံ တစ်ခု အား ပြန်ပြောရမည်ဆိုလျှင် စားသုံးသူတစ်ဦးမှ ကြက်ကြော်ဝယ်စားရာတွင် အနံ့အရသာ ပြောင်းလဲ နေကာ စားသုံးပြီးနောက် ဝမ်းရောဂါခံစားရသည့်အတွက် တိုင်ကြားလာသဖြင့် မြေပြင် ကွင်းဆင်းစစ်ဆေးရာတွင် ရက်လွန်နေသည့်ကြက်အပုတ်အား ပြုပြင်ရောင်းချခဲ့၍ စားသုံးသူ အကာအကွယ် ပေးရေးဥပဒေ ထက် ပိုမိုလေးနက်နိုင်မည့် အမျိုးသားအစားအသောက် ဥပဒေဖြင့် တရားစွဲဆို ဆောင်ရွက်ခဲ့ရတဲ့ ဖြစ်စဉ်မျိုးလည်း ရှိခဲ့ပါတယ်။

         စားသုံးသူထိခိုက်နစ်နာမှုများအတွက် အလွယ်တကူတိုင်ကြားနို်ငရန်အလို့ငှာ တိုင်းနယ် ပြည်နယ် တိုင်းတွင် စားသုံးသူသတင်းပြန်ကြားရေးနှင့် တိုင်ကြားမှု လက်ခံဆောင်ရွက် ရေးစင်တာ (CICC) များကို ဖွင့်လှစ်ဆောင်ရွက်ထားသကဲ့သို့ ၊ DOCA Website ၊ DOCA Myanmar Mobile Application နှင့် Consumer Call Center များမှတစ်ဆင့် အဆင်ပြေသည့်နည်းလမ်းများကိုရွေးချယ် တိုင်ကြားနေနိုင်ပြီဖြစ်သည့် အတွက် ၂၀၁၅ ခုနှစ်မှစ၍ တစ်တိုင်းပြည်လုံးတွင် တိုင်ကြားမှုပေါင်း (၃၅၀၀)ကျော်အထိ လက်ခံဖြေရှင်း ဆောင်ရွက်ပေးခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာနအနေဖြင့်လည်း စားသုံးသူကာကွယ်ပေးရေးလုပ်ငန်းများအား ထိရောက်လျှင်မြန်စွာ ဆောင်ရွက်နိုင်ရန်အတွက် စစ်ဆေးရေးအရာရှိများစွာလည်း ခန့်အပ်ခဲ့ပြီးဖြစ်ပါတယ်။ ကုမ္ပဏီတစ်ခုသည် နိုင်ငံခြားမှ တင်သွင်းသည့် ကုန်ပစ္စည်းဟု ကြေငြာကာ ဈေးကြီးကြီး ရောင်းချနေသော်လည်း နိုင်ငံခြားမှ တင်သွင်းလာခြင်း မဟုတ်ဘဲ အာရှနိုင်ငံများမှ ကုန်ကြမ်းတင်သွင်းကာ ပြည်တွင်း၌ ပြန်လည်ထုပ်ပိုး ရောင်းချနေကြောင်းကို စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးအရာရှိများမှ မြေပြင်ကွင်းဆင်းတွေ့ရှိရသည့်အတွက် စားသုံးသူ ကာကွယ်ရေးဥပဒေ (၂၀၁၉)အရ ဌာနမှ တရားစွဲဆိုခဲ့သောကြောင့် သိန်း(၇၀) ပေးလျော်ရန် ပြစ် ဒါဏ် ချခံခဲ့ရပါသည်။

        စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာနဟာ စားသုံးသူများထိခိုက်နစ်နာမှုများရှိလာခဲ့ရင် စားသုံးသူ ကာ ကွယ်ရေး ဥပဒေနှင့် အညီဖြေရှင်းဆောင်ရွက်ရေးများကို အားတက်သရော ဖြေရှင်းဆောင်ရွက် ကြ သလို၊ စားသုံးသူများအတွက် ဈေးကွက်ကွင်းဆင်း စစ်ဆေးဆောင်ရွက်တဲ့ လုပ်ငန်းများကိုလည်း ဆောင်ရွက် ကြရပါသေးတယ်။ ဒီနေရာမှာ စာရေးသူအနေဖြင့်ဌာနမှ စုံစမ်းစစ်ဆးရေးအရာရှိ များနှင့် ဝန်ထမ်းများမှ ဈေးကွက်အတွင်းကွင်းဆင်း ဆောင် ရွက် နေတဲ့အပိုင်းကို ရည်ရွယ်ချက် (၅) ချက်ဖြင့် ခွဲခြားပြီး တင်ပြပါရစေ။

          ရည်ရွယ်ချက်(၁) အနေဖြင့် စာရေးသူ တာဝန်ထမ်းဆောင်သည့် စားသုံးသူရေးရာဦးစီး ဌာန သည် ယခင်ကုန်သွယ်လယ်ယာ လက်ထက်မှစ၍ ထမ်းဆောင်ခဲ့သော ပြည်တွင်းကုန်သွယ်မှု လုပ်ငန်းများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက် ရန်နှင့် ပြည်တွင်း ကုန်သွယ်ရေး အခြေအနေများ၊ ပြည်တွင်း ထွက်ကုန် များ၏ အခြေအနေများနှင့် ဈေးနှုန်း အတက်အကျများအား ခန့်မှန်းနိုင်ရန် နေ့စဉ်ဈေးနှုန်းသတင်း အခြေအနေများအား နေ့စဉ်ဈေးကွက်အတွင်း ကွင်းဆင်းစစ်ဆေး ဆောင်ရွက်ကြရပါတယ်၊ ရည်ရွယ်ချက်(၂) အနေဖြင့် ထုတ်ကုန်များ လုံခြုံစိတ်ချမှုရှိစေရန်အတွက် ဈေးကွက်အတွင်း ကွင်း ဆင်း ဆောင်ရွက်ရာတွင် ဈေးကွက်မရောက်မီ နှင့် ဈေးကွက်ရောက်ပြီး ကုန်ပစ္စည်းများအား စားသုံးသူများအတွက် လုံခြုံစိတ်ချရမှု ရှိ/မရှိ၊ အသုံးပြုရန် သင့်/မသင့် ၊ ဘေးအန္တရာယ် ရှိနိုင်မှုအခြေအနေ နှင့် ကုန်အညွှန်း အမှတ်အသားများ ပြည့်စုံစွာ ဖော်ပြ ပြဌာန်း ထားခြင်း ရှိ/မရှိ တို့အား စစ်ဆေးဆောင်ရွက်ခြင်းပါ၊ ရည်ရွယ်ချက်(၃) အနေဖြင့် စားသုံးသူရေးရာ ဦးစီးဌာနသို့ တိုင်ကြားလာသော စားသုံးသူ နစ်နာမှုများအား စုံစမ်းစစ်ဆေးရန်လိုအပ်လာပါက ဈေးကွက်ကွင်း ဆင်း စစ်ဆေးဆောင်ရွက် ခြင်းပါ၊ ရည်ရွယ်ချက် (၄)အနေဖြင့် ယခုကဲ့သို့ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါများ စတင်ဖြစ်ပွားလျက်ရှိသည့် အခြေအနေများတွင် အရးကြီးကုန်စည်နှင့် ဝန်ဆောင်မှုဥပဒေအရ ဆေးဝါးများ၊ စားသုံးကုန်ပစ္စည်းများနှင့် ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ ကာကွယ်၊ ထိန်းချုပ် ကုသရေးဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေး အထောက်အကူပြုပစ္စည်းများအား အရေးကြီးကုန်စည်အဖြစ် ကြေညာထားသည့် အတွက် ကိုဗစ်-၁၉ရောဂါ ဖြစ်ပွားမှုမြင့်မား လာသည့် အချိန်မျိုးတွင် လတ်တလော လိုအပ်ချက် များဖြစ်သည့် စားသောက်ကုန်များ၊ ဆေးဝါးများနှင့် ကိုဗစ်-၁၉ရောဂါ ကာကွယ်ရေး သုံး ပစ္စည်း များ၏ ဈေးနှုန်းနှင့် ပစ္စည်းပြတ်လပ်မှုမရှိစေရေး ဈေးကွက်ကွင်း ဆင်းစစ်ဆေးခြင်းပါ၊ ရည်ရွယ်ချက်(၅) အနေ ဖြင့် နိုင်ငံတော်၏ လိုအပ်ချက်များအရ တိုင်းဒေသကြီးအစိုးရအဖွဲ့၏ တာဝန်ပေးမှုဖြင့် ဘိလပ် မြေ၊ ဓါတ်မြေဩဇာ၊ သံချောင်း၊ ဆေးတို့၏ ဈေးနှုန်း အခြေအနေ၊ လက်ကျန်အခြေအနေ နှင့် ဈေးကွက် ပြတ်လပ်မှုအခြေအနေများ၊ ကုန်ဈေးနှုန်း မြှင့်တင်မှုမရှိစေရေး အတွက် ဗဟိုဘဏ်မှ ရည်ညွှန်းငွေလွှဲနှုန်းဖြင့် ရောင်းချပေးသည့် အမေရိကန်ဒေါ်လာများဖြင့် ဝယ်ယူရရှိ လာသည့် စက်သုံးဆီ ၊ စားသုံးဆီများကို သက်သာသည့်ဈေးနှုန်းဖြင့် ပြည်သူများထံသို့ အမှန်တစ်ကယ် ရောင်းချ ခြင်းရှိ/ မရှိ နှင့် ဈေးနှုန်း အခြေအနေများအား သိရှိနိုင်ရန် ဈေးကွက်အတွင်း ကွင်းဆင်း ဆောင်ရွက်ခြင်း တို့ကို ပြုလုပ်နေကြရပါတယ်။

        ဒီလို ဈေးကွက်ကွင်းဆင်းလို့ရရှိတဲ့ အချက်အလက်များအား ဘေးအန္တရာယ်ရှိ နိုင်မှု အခြေ အနေ၊ ဈေးကွက်အတွင်း ပြန့်နှံ့မှုအခြေအနေ၊ စားသုံးသူသုံးစွဲမှုအခြေအနေများအား သုံးသပ် ချက်များ နှင့်တကွ တင်ပြဆောင်ရွက်နေကြရတာပါ။ ယခုကဲ့သို့ စားသုံးသူများ၏ အခွင့်အရေးနှင့် အကျိုးစီးပွားကို အားတက်သရောကာကွယ်စောင့်ရှောက်လျက်ရှိသော စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာနရှိ ဝန်ထမ်းများ၏ ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှု၊ ပြဌာန်းထားသောဥပဒေ၏ ကိုးကားအားထားရမှုများကြောင့် စားသုံးသူပြည်သူများ၏ ဌာနများအပေါ် ရောထွေးလျှက်ရှိသည့် အမြင်များသည် ရှင်းလင်းကွဲပြားစွာ နားလည်လာကြောင်း ထူးခြားစွာတွေ့နေရပြန်ပါတယ်၊ ဌာနနာမည်နဲ့ ဌာနယူနီဖောင်း ကို တွဲမှတ်မိ လာတဲ့ စားသုံးသူတွေဟာ စားသုံးသူနစ်နာမှုတွေကို ဖြေရှင်းပေးလို့‌ ကျေးဇူးတင်ကြောင်း သူတို့ရဲ့ Social Media မှာ ရေးသားထားတဲ့ Post များကိုတွေ့ရှိလာရခြင်းသည် စားသုံးသူအခွင့် အရေးကို ပြည်သူများသိသွားပြီဆိုတဲ့ အသိဟာလည်း ဌာနအတွက်ခွန်အားတစ်ခုပါ၊ ဈေးဆိုင် Supermarket များမှာလည်း မြန်မာလိုအညွှန်းစာသား အပြည့်အစုံ ဖော်ပြထားတဲ့ ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသားပါတဲ့ ကုန်ပစ္စည်းလေး တွေနေရာယူ တည်ရှိလာကြတာဟာ စားသုံးသူကာကွယ်ရေးဥပဒေရဲ့ ထိရောက်မှု များပါလားဟု တွေးတောရင်း စားသုံးအခွင့်အရေးရရှိအောင် ဥပဒေနှင့်အညီ ကြိုးပမ်းကြဦးမည့် စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာနမှ ဝန်ထမ်းများကို ဂုဏ်ပြုလိုက်ရပါတယ်။

ဒေါက်တာသရဖီထွန်း

 DOCA (YGN)

ရွှေရှင်းပျားလိမ္မော်ခြံလုပ်ငန်းရှင်နှင့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခြင်း

       ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ (၂၃)ရက် နံနက်(၁၀)နာရီအချိန်တွင် တာချီလိတ်မြို့နယ်၊ ဖန်မင် ကျေးရွာအုပ်စု၊ ဝမ်ကောကျေးရွာရှိ GAP စနစ်ဖြင့်စိုက်ပျိုးထားသော ရွှေရှင်းပျားလိမ္မော်ခြံ ဧက(၂၀၀)စိုက်ခင်းသို့ ပြည်တွင်းကုန်သွယ်မှုဖွံ့ဖြိုးရေးနှင့် ပြည်ပပို့ကုန်ပိုမိုတိုးတက်ရေးအတွက် ရှမ်းပြည်နယ်(အရှေ့ ပိုင်း)၊ စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာန၊ တာချီလိတ်မြို့နယ်တာဝန်ခံနှင့် ဝန်ထမ်းများ ကွင်းဆင်းလေ့လာ ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါသည်။

      လိမ္မော်ခြံလုပ်ငန်းရှင်ဦးအားဟုန်နှင့် တွေ့ဆုံပြီး စိုက်ဧက၊ သွင်းအားစု၊ သီးနှံထွက်ရှိမှုအခြေ အနေ၊ ဈေးနှုန်း/ဈေးကွက်အခြေအနေတို့အား မေးမြန်း၍ ပိုးသတ်‌ဆေး/ ပေါင်းသတ်ဆေးအန္တရာယ် များအား သတိပြုရန်နှင့် ပြည်တွင်းဈေးကွက်အတွင်း ပိုမိုဖြန့်ဖြူးနိုင်ရေးနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံသို့ တင်ပို့မည့် အခြေအနေတို့အား တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့ပါသည်။ ရှမ်းပြည်နယ်(အရှေ့ပိုင်း)၊ တာချီလိတ်ဒေသမှထွက် ရှိသော  ပျားလိမ္မော်သီးသည်   အရသာကောင်းမွန်ခြင်း၊  ဈေးနှုန်းသင့်ခြင်းတို့ကြောင့် ပြည်ပသို့ တင်ပို့နိုင်ပါက နိုင်ငံခြားဝင်ငွေရရှိခြင်း၊ ဒေသခံပြည်သူများ အနေနှင့် အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းများရရှိခြင်း စသည့်အကျိုးကျေးဇူးများရရှိကြောင်းသိရပါသည်။

DOCA-Shan

ရှမ်းပြည်နယ်(တောင်ပိုင်း) ကြံစိုက်တောင်သူများဈေးကောင်းရနေ

           ကြံတစ်ကြိမ်စိုက်လျှင် (၄)နှစ်အထိထား၍ ပထမနှစ်(ခင်းသစ်)၊ ဒုတိယနှစ်(လမိုင်း)၊ တတိယနှစ်(လမတ်)နှင့် စတုတ္ထနှစ် (ခင်းဟောင်း) ဟူ၍ ခုတ်သိမ်းရကြောင်း သိရှိရပါသည်။ ပထမနှစ် စစိုက်စိုက်ချင်း(ခင်းသစ်)ကို ဇန်နဝါရီလမှ ဖေဖော်ဝါရီလအထိ စိုက်ပျိုးကြ၍ ဒုတိယနှစ်(လမိုင်း)၊ တတိယနှစ်(လမတ်)၊ စတုတ္ထနှစ် (ခင်းဟောင်း)များကိုတော့ ဖေဖော်ဝါရီလမှ ဇူလိုင်လအထိ စိုက်ခင်းမြေပြုပြင်ခြင်းကိုသာ လုပ်ဆောင်ကြပြီး ဒီဇင်ဘာလတွင် ခုတ်သိမ်းရောင်းချကြကြောင်း သိရှိရပါသည်။

           ရှမ်းပြည်နယ် (တောင်ပိုင်း)အနေဖြင့် ကြံကို တောင်ကြီး၊ ဟိုပုံး၊ ရပ်စောက်၊ ညောင်ရွှေမြို့များတွင် အများဆုံး စိုက်ပျိုးကြပြီး ၂၀၂၀-၂၀၂၁ခုနှစ်စိုက်ဧကမှာ (၂၃၁၁၇)ဧကရှိပြီး တစ်ဧကပျှမ်းမျှအထွက်နှုန်းမှာ (၂၈မှ၃၀) တန် အထိထွက်ရှိပါသည်။ ရှမ်းပြည်နယ်(တောင်ပိုင်း)မှ ထွက်ရှိသော ကြံများကို တောင်သူအများစုသည် သကြားချက်စက်ရုံများသို့ ကြံအချောင်းလိုက် ရောင်းချလျက်ရှိကြောင်း၊ ယခုနှစ် ကြံရာသီတွင် စက်ရုံမှ ကြံတစ်တန်လျှင် (၆၀၀၀၀)ကျပ် ပေးဝယ်နေကြောင်း စုံစမ်းသိရှိပါသည်။ ယခင်နှစ် ကြံရာသီတွင် ကြံတစ်တန်လျှင် (၄၂၀၀၀မှ ၄၅၀၀၀ကျပ်)အထိ အများဆုံး (၅၀၀၀၀)ကျပ် အထိသာ ဈေးရှိခဲ့ပြီး ယခုနှစ်မှာတော့ ဈေးပိုရရှိခဲ့ကြောင်း သိရှိရပါသည်။ ရှမ်းပြည်နယ်မှ ထွက်ရှိသော ကြံများကို တောင်ကြီးမြို့နယ်၊ တောင်လေးလုံးကျေးရွာရှိ မြဘုရင် သကြားစက်ရုံသို့ အဓိကထားရောင်းချ လျက်ရှိပါသည်။

          ကြံစိုက်တောင်သူများအနေဖြင့် ကြံတစ် ဧကစိုက်လျှင် အထွေထွေကုန်ကျစရိတ်မှာ ကျပ်(၆၀၀၀၀၀)ကျော်ကုန်ကျပြီး ယခုတစ်တန် (၆၀၀၀၀)ကျပ် ပေါက်ဈေးကို တစ်ဧက အထွက်နှုန်း (၂၈)တန်ဖြင့်တွက်ပါက တောင်သူအတွက် (၁၀)သိန်းကျော် အထိ အကျိုးအမြတ်ရရှိကြောင်း တွက်ချက်မှုများအရသိရှိရပါသည်။ ယခုလို ကြံစိုက် တောင်သူများနှင့် ကြံဝယ်ယူသူများနှစ်ဉီးနှစ်ဖက်မနစ်နာသော ဈေးနှုန်းတစ်ခု ဖြင့် ရောင်းဝယ်ကြပါက တောင်သူများအနေဖြင့် အကျိုးအမြတ်ရရှိပြီး ဆက်လက်စိုက်ပျိုးရန် ဆွဲငင်အားတစ်ခု ဖြစ်လာစေသကဲ့သို ကြံ၊ သကြားဈေးကွက်သည်လည်း ဆက်လက်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်နိုင်မည် ဖြစ်ကြောင်း သုံးသပ်ရေးသားလိုက်ရပါသည်။

စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာန(ရှမ်းပြည်နယ်)

Pages

Subscribe to RSS - HighLight News