တနင်္သာရီတိုင်း၊ မြိတ်ခရိုင်သည် မြန်မာနိုင်ငံတောင်ပိုင်းဒေသတွင် တည်ရှိပြီး မြန်မာနိုင်ငံကမ်းရိုး တန်း(၃) ခုအနက် အရှည်ဆုံးကမ်းရိုးတန်းတစ်ခုဖြစ်ပါသည်။ကမ်းရိုးတန်းမိုင် (၂၀၀) ရှည်လျားပြိး ပင်လယ်ထွက်ကုန်များဖြင့် အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းပြု၍ ရေထွက်ကုန်များဖြင့် ထင်ပေါ်ကျော်ကြားသောမြို့လည်း ဖြစ်ပါသည်။ ပင်လယ်ကမ်းရိုးတန်းဒေသဖြစ်သည့်အတွက် ကမ်းနီး၊ ကမ်းဝေးငါးဖမ်း လှေများဖြင့် စည်ကားသောမြို့လည်းဖြစ်သည်။ ကမ်းနီးငါးဖမ်းလှေများသည် လှေငယ်များဖြင့် ကျေးရွာအနီးအနားရှိ ရေမိုင် (၁၀) မိုင်အတွင်း ဖမ်းဆီးလို့ရပြီး ကမ်းဝေးငါးဖမ်းလှေသည် ကျွန်းများဖြင့် ဝေးကွာသော ပင်လယ်ရေမိုင် (၁၀)မိုင်မှ မိုင်(၂၀၀) အတွင်းတွင်ဖမ်းဆီးရန်ခွင့်ပြုထား ရှိသည်။ ကမ်းဝေးငါးဖမ်းလှေများတွင် ဝါလတ်လှေကျားပိုက် လှေ၊ ကင်းမွန်မီးထွန်းလှေနှင် ဝါတန်း (ဝိုင်းချုပ်) လှေများဟူ၍ အမျိုးအမျိုးရှိသည်။
ဝါးလတ် လှေများသည် ငါးမျိုးစုံဖမ်းဆီးပြီး ကျားပိုက်လှေများသည် ငါးနှင့် ပုစွန်တွေကို အများ ဆုံးဖမ်းဆီလေ ရှိကြပါသည်။ ဝါးတန်းလှေများကတော့ ပလာတူးငါးနှင့် ငါးသလောက်ကို အဓိကထား ဖမ်းဆီးကြသည်။ကင်းမွန်ဝါးတန်းတွေကတော့ ပုံမှန်အတိုင်း ကင်းမွန်ပေါ်ချိန် ပွင့်လင်း ရာသီမှာပဲ ဖမ်းကြသည်။ပုံမှန်အားဖြင့် ဝါတန်းထွက်ပြီး အောက်တိုဘာလကနေ မေလပိုင်းကုန်အထိ ပဲလုပ်ငန်း ခွင်ဝင်ရောက်ကြပြီး မိုးရာသီရောက်လျှင် လုပ်ငန်းရပ်နားလေ့ရှိကြောင်း စုံစမ်းသိရှိရပါသည်။
ငါးဖမ်း ရာသီကို ငါးသားပေါက်ရာသီများဖြစ်သော ဧပြီ၊ မေ၊ ဇွန်လများကို ငါးဖမ်းခွင့်ပိတ်ထားပြီး ငါးသားပေါက်ရာသီပြီးပါက ပြန်လည်ဖမ်းခွင့်ပြုလျက်ရှိသည်။ ငါးသားပေါက်ရာသီမှာ ပုံမှန်အားဖြင့် ဇွန်၊ ဇူလိုင်၊ ဩဂုတ်လများကို သတ်မှတ်ထားခဲ့သော်လည်း ပြီးခဲ့သောနှစ်များမှစ၍ ယနေ့အချိန်ထိ ငါးဖမ်းရာသီကို ဧပြီ၊ မေ၊ ဇွန်လများအဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ ကမ်းဝေးလှေတွေကို ငါးသားပေါက်ရာသီမှာ ရာခိုင်နှုန်းအလိုက် လတိုးခွင့်ပြုခဲ့ခြင်းမျိုးရှိကြောင်း သိရှိရပါသည်။တစ်ခါတစ်ရံ ဇွန်လတွင် ခွင့်ပြုခဲ့ပြီး တစ်ခါတစ်ရံ ဧပြီလများတွင်လည်း လတိုးခွင့်ပြုကြောင်း သိရှိရပါသည်။ ဒီနှစ် ငါးသားပေါက်ရာသီကိုတော့ ဧပြီ၊ မေ ဇွန်လများ ဟူ၍သတ်မှတ်ပြီး ဧပြီလကိုတော့ လုပ်ငန်းရှင်များ၏တောင်းဆိုမှုကြောင့် လတိုးသတ်မှတ်ပေးခဲ့ကြောင်း သိရှိရပါသည်။
ငါးဖမ်းရာသီ သတ်မှတ်ချက်ရှိသော်လည်း သက်တမ်းတိုး ငါးဖမ်းလိုင်စင်အနေဖြင့် ရက် ၆၀ (နှစ်လ) သာခွင့်ပြုကြောင်း သိရှိရပါသည်။ ရင်(၆၀)ပြည့်ပါက ကမ်းသို့ပြန်လည် ဝင်ရောက်ရမည်ဖြစ်ပြီး သတ်မှတ်ငါးဖမ်းကာလမတိုင်မှီ လိုင်စင်ပြန်လုပ်၍ ထွက်ခွာနိုင်ကြောင်း သိရှိရပါသည်။ ရရှိ လာသေငါးများကိုလည်း အထူးစစ်ဆေးရေးအဖွဲ့ထံ တင်ပြအစစ်ဆေးခံရပြီးမှ အခြားနေရာများသို့ တင်ပို့ရကြောင်း သိရှိရပါသည်။ လတိုးသတ်မှတ်ချိန်များတွင် အချိုငါးဖမ်းလှေများ စက်သုံးဆီ ဈေးနှုန်းမြင့်မားမှုကြောင့် ပြန်လည်မထွက်ခွာဘဲ ရပ်နားထားလေ့ရှိကြောင်း သိရှိရပါသည်။
DOCA(တနင်္သာရီ)