ပြည်ပကုန်သွယ်မှုသတင်းများ

     အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံပိုင် ဝယ်ယူရေးအေဂျင်စီ Bulog သည် ဆန်ကွဲ ၅ ရာခိုင်နှုန်းပါဝင်သော ဆန်ဖြူ မက်ထရစ်တန် ၃၅၀,၀၀၀ ဝယ်ယူရန်အတွက် ယခုနှစ်အတွင်း ၎င်း၏ သတ္တမအကြိမ် မြောက် ဆန်အဝယ်တင်ဒါခေါ်ယူမှုကို သြဂုတ်လ ၂၃ ရက်နေ့တွင် ကြေညာခဲ့ပါသည်။

    စက်တင်ဘာလတွင်  သီးနှံရာသီအသစ်မှ ဆန်များ ဈေးကွက်ဝင်ရောက်လာမည်ဖြစ်ပြီး ၎င်း တို့၏ စျေးနှုန်းယှဉ်ပြိုင်နိုင်စွမ်းရှိမှုအရ ပါကစ္စတန် ဆန်ရောင်းချသူများသည် ယခုတင်ဒါခေါ်ယူမှု ကို အလားအလာကောင်းမွန်သော အခွင့်အလမ်းတစ်ရပ်အဖြစ် ရှုမြင်လျက်ရှိကြသည်။ ဗီယက်နမ် ၏ ဆန်ရောင်းလိုအား လျော့နည်းလာသည်နှင့်အမျှ ထိုင်းနိုင်ငံနှင့် ပါကစ္စတန်နိုင်ငံတို့ အကြား ပြိုင်ဆိုင်မှု ပြင်းထန်လာဖွယ်ရှိပါသည်။

    Bulog  ၏ အဝယ်တင်ဒါသည် ဗီယက်နမ်၊ ထိုင်း၊ မြန်မာ၊ ကမ္ဘောဒီးယားနှင့် ပါကစ္စတန် တို့မှ ဆန်များကို စက်တင်ဘာလမှ အောက်တိုဘာလအတွင်း ဝယ်ယူတင်သွင်းရန် လျာထား ကြောင်း၊  ၂၀၂၄ ခုနှစ် သီးနှံရာသီ (အောက်တိုဘာမှ စက်တင်ဘာလ) ကာလ၌ ထွက်ရှိသော စပါး များအား လွန်ခဲ့သော ခြောက်လအတွင်း ကြိတ်ခွဲရရှိသည့်ဆန်များကိုသာ တင်သွင်းရမည်ဖြစ်ပြီး တင်ဒါ ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်မှု ရလဒ်များကို စက်တင်ဘာလ ၅ ရက်နေ့တွင် ထုတ်ပြန်ကြေညာမည် ဖြစ်ကြောင်း သိရပါသည်။

   ၂၀၂၄ ပြက္ခဒိန်နှစ်အတွင်း အင်ဒိုနီးရှားသည် ယခုအချိန်အထိ ဆန်အဝယ်တင်ဒါ ၇ ကြိမ်   ခေါ်ယူထားပြီး ပထမခေါ်ယူထားသည့် တင်ဒါ ၆ ခုတွင် တစ်နှစ်တာ တင်သွင်းခွင့်ရန် ခွဲတမ်း သတ်မှတ်ချက်၏ ထက်ဝက်ကျော်ရှိသော ဆန်မက်ထရစ်တန်ချိန် ၂ သန်း ကို ဝယ်ယူပြီးဖြစ်သည်။ ဗီယက်နမ်၊ ထိုင်း၊ မြန်မာနှင့် ပါကစ္စတန် နိုင်ငံတို့သည် ယခုနှစ်တွင် အင်ဒိုနီးရှားသို့ အဓိက ဆန်ပေးသွင်းသူများ ဖြစ်ကြသည်။

   အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံပိုင် ဝယ်ယူရေးအေဂျင်စီ Bulog သည် ယခင်နှစ် တင်သွင်းခဲ့သော ဆန် တန်ချိန် ၃.၈ သန်းအောက် လျှော့ချလျက် ၂၀၂၄ ခုနှစ်အတွက် ဆန်တင်သွင်းခွင့်ခွဲတမ်းကို တန်ချိန် ၃.၆ သန်း သတ်မှတ်ထားသည်။  အယ်လ်နီညိုရာသီဥတုဖြစ်စဉ်၏ ခြောက်သွေ့သော အခြေအနေ များကြောင့် သီးနှံများရိတ်သိမ်းမှုနှောင့်နှေးလျက် နိုင်ငံ၏ စပါးအထွက်ပမာဏ လျော့နည်းနိုင်ခြင်း နှင့် ကမ္ဘာ့ဆန်ထောက်ပံ့ပေးသွင်းမှုမှာ အကန့်အသတ်များ ရှိခြင်းကြောင့် အဆိုပါ ဆန်ခွဲတမ်း ပမာဏအားလုံးကို အပြည့်အဝ သုံးစွဲရနိုင်ကြောင်း သိရပါသည်။

     ဗီယက်နမ်၏ ဆန်ပေးသွင်းနိုင်မှုမှာ ပြတ်လပ်တော့မည်ဖြစ်ပြီး ယခုအချိန်သည် ထိုင်းနှင့် ပါကစ္စတန်တို့၏ ကစားပွဲ ဖြစ်လာနိုင်ကြောင်း၊ ထိုင်းဘတ်ငွေ တန်ဖိုး ခိုင်မာအားကောင်းလျက်ရှိပြီး ထိုင်းနိုင်ငံ၌ ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်တက်လာခဲ့ရာ ပါကစ္စတန်အနေဖြင့် ထိုင်းနိုင်ငံကို ရွေးချယ်မည့် ဝယ်လက်များကို ဆွဲဆောင်ရန် လျှော့ဈေးဖြင့် ကမ်းလှမ်းလျက် ကြိုးစားလိမ့်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊  အထူးသဖြင့် တင်သွင်းသည့်ဆန်များအား အင်ဒိုနီးရှားသို့ စက်တင်ဘာလမှ အောက်တိုဘာလ အတွင်း ဆိုက်ရောက်ရမည့် တင်းကျပ်သော အချိန်ဇယားကြောင့် ပါကစ္စတန်၏ ဆန်တင်ပို့နိုင်မည့် အလားအလာမှာ ကောင်းမွန်လျက်ရှိကြောင်း၊ သို့သော် ယခင်အကြိမ်များတွင် ဆန်တင်ပို့သူများ နှင့် Bulog အဖွဲ့တို့ နှစ်ဖက်လုံး၌ သင်္ဘောတင်ပို့မှုမှာ နှောင့်နှေးမှုများရှိခဲ့ကြောင်း၊ ပါကစ္စတန်သည် ဤမျှကြီးမားသော ပမာဏကို ရောင်းချနိုင်သည့် အခြားနေရာ သို့မဟုတ် အခွင့်အလမ်းများစွာ မရှိ သောကြောင့် ယခုတင်ဒါ၌ အောင်မြင်မှုရရှိရေးကို အပူတပြင်း ကြိုးပမ်းလိမ့်မည်ဖြစ်ကြောင်းဖြင့် ပါကစ္စတန် အခြေစိုက် ကုန်သည်တစ်ဦးက ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

   ပါကစ္စတန်၏ ဆန်ပို့ကုန်များအတွက် ကာလတိုအလားအလာမှာ တိုးတက်မှုရှိသော်လည်း ယခင်တင်ပို့မှုများ၌ နှောင့်နှေးကြန့်ကြာမှုများ ရှိခဲ့ခြင်းမှာ စိုးရိမ်စရာအဖြစ် ရှိနေသေးသည်။ သီးနှံ အသစ်များ ဈေးကွက်ဝင်ရောက်လာမှုမှာ အကန့်အသတ်ရှိခြင်းက စိန်ခေါ်မှုများရှိလာနိုင်ကြောင်း ပါကစ္စတန်ဆန်မှ တင်ပို့သူအချို့က သတိပေးထားသည်။

    ဗီယက်နမ်ဆန်ဈေးနှုန်းများသည် Bulog မှ တင်ဒါရလဒ်များ ကြေညာခြင်း မပြုမီအထိ တည်ငြိမ်နေနိုင်သည်ဟု မျှော်လင့်ရသည်။ လက်ရှိကာလတွင် ဗီယက်နမ်ဆန်သည် ထိုင်းနိုင်ငံ ထက် ဈေးပိုမြင့်နေသော်လည်း ဗီယက်နမ် ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်များသည် ယခင်ကကဲ့သို့ ဈေးနှုန်း များ လျှော့ချနိုင်ခြင်း ရှိ/မရှိမှာ သေချာမှု မရှိကြောင်း၊ တစ်ချိန်တည်းမှာပင် ပါကစ္စတန်သည် စျေးနှုန်းအရ ဆွဲဆောင်နိုင်မှုရှိပြီး ဆန်ပမာဏ အမြောက်အမြားရရှိနိုင်သောကြောင့်  ဆက်လက် စောင့်ကြည့်ရမည့် အခြေအနေဖြစ်ကြောင်း ဗီယက်နမ် ဆန်ကုန်သည်တစ်ဦးက ပြောကြားခဲ့သည်။

    စင်္ကာပူအခြေစိုက် ကုန်သည်တစ်ဦးကလည်း ဗီယက်နမ်ကုမ္ပဏီများအနေဖြင့် Bulog သို့  လျှော့ဈေးဖြင့် ရောင်းရန်မှာ မျှော်လင့်ချက်ကင်းမဲ့သော အခြေအနေရှိ၍ ဗီယက်နမ် ဈေးကွက်ကို  ခန့်မှန်းရခက်ကြောင်း ပြောဆိုခဲ့သည်။

    ထိုင်းနိုင်ငံသည် ယခင်အကြိမ်တင်ဒါများထက် ယှဉ်ပြိုင်နိုင်စွမ်း ပိုမိုမြင့်မားမှုရှိနေသဖြင့် Bulog ၏ ယခုနောက်ဆုံးခေါ်ယူသည့်တင်ဒါတွင် အနိုင်ရနိုင်ကြောင်း၊ နောက်ဆက်တွဲအနေဖြင့်  လာမည့်သီတင်းပတ်များတွင် ပြည်တွင်းဈေးနှုန်းများ ကျဆင်းလာနိုင်သောကြောင့် ပို့ကုန်ဈေးနှုန်း များလည်း ကျဆင်းနိုင်မည်ဟု မျှော်လင့်ရကြောင်း၊ လက်ရှိအချိန်တွင် Bulog သည် ဈေးကွက်အတွင်း ဆန်ဝယ်ယူနေသည့် တစ်ဦးတည်းသော ဝယ်သူဖြစ်ပြီး အခြားဝယ်ယူသူများသည် အိန္ဒိယ ၏ ဆန်တင်ပို့မှုပိတ်ပင်ခြင်းဆိုင်ရာ အချက်အလက်များ ပိုမိုရှင်းလင်းစွာသိရသည်အထိ စောင့်ဆိုင်းလျက်ရှိကြောင်းဖြင့် ထိုင်းသတင်းရင်းမြစ်တစ်ခုက ဖော်ပြထားသည်။ သို့သော်လည်း ယခု တင်ဒါကြောင့် ထိုင်းဆန်ဈေးနှုန်းများမှာ မြင့်တက်နေသည်ဟု အခြားသော ထိုင်းဆန်ကုန်သည် တစ်ဦးက မှတ်ချက်ပြု ပြောဆိုခဲ့သည်။

    S&P Global Commodity Insights ၏ လုပ်ငန်းရပ်တစ်ခုဖြစ်သော Platts အဖွဲ့က သြဂုတ် လ ၂၃ ရက်နေ့တွင်ကုန်ဆုံးသည့် သီတင်းပတ်အတွင်း ဆန်ကွဲ ၅ ရာခိုင်နှုန်းပါဝင်သော ထိုင်းဆန်ဖြူတစ်တန်လျှင် သင်္ဘောပေါ်အရောက် FOB ဈေးနှုန်းသည် ၁၁ ဒေါ်လာမြင့်တက်လျက် ဒေါ်လာ ၅၇၀ နှုန်းသို့ ရောက်ရှိခဲ့ကြောင်း၊ ဗီယက်နမ်၏ ဆန်ကွဲ ၅% ပါသောဆန်ဖြူသည်လည်း  အလားတူကာလတွင် FOB ဈေးနှုန်း တစ်တန်လျှင် ၅၆၄ ဒေါ်လာဖြင့် ၁၀ ဒေါ်လာ မြင့်တက်လာခဲ့ကြောင်း၊ ဆန်ကွဲ ၅% ပါသော ပါကစ္စတန်ဆန်ဖြူ တစ်တန်၏ FOB ဈေးနှုန်းမှာမူ ပြောင်းလဲမှုမရှိပဲ ဒေါ်လာ ၅၄၀ နှုန်းဖြင့် ယခင်သီတင်းပတ်ကအတိုင်းရှိနေသည်ဟု အကဲဖြတ်ခဲ့ကြောင်း သိရပါသည်။

Source: S&P Global, 23 Aug 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

     ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ၏ ဆန်စပါးကဏ္ဍတွင် အမျိုးမျိုးသော ရာသီဥတုပြဿနာများကို ဆက်လက် တွေ့ကြုံနေရသဖြင့် နိုင်ငံ၏ တစ်နှစ်ပတ်လုံး စပါးထွက်ရှိမှုသည် ယခင်နှစ်က စံချိန်တင်ခဲ့သော တန်ချိန် ၂၀.၀၆ သန်းနှင့် ကိုက်ညီသည့် ပမာဏသည်သာ အကောင်းဆုံးအဆင့်ဖြစ်နိုင်ကြောင်း စိုက်ပျိုးရေးအရာရှိ တစ်ဦးက ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

   ပထမနှစ်ဝက်တွင်ဖြစ်‌ပေါ်ခဲ့သည့် အယ်လ်နီညို ရာသီဥတုဖြစ်စဉ် (El Niño) ၏ ကာလရှည် ကြာစွာ ပူပြင်းခြောက်သွေ့မှုကြောင့် ဆန်စပါးကဏ္ဍတွင် အထိအခိုက်များပြားခဲ့ခြင်းက တစ်နိုင်ငံ လုံး၏ စပါးထွက်ရှိမှုကို ခြုံငုံသုံးသပ်ရာတွင် ထိခိုက်နိုင်ခြေရှိသည်ဟု ‌ထုတ်ဖော်ပြသခဲ့ပါသည်။ အဆိုပါ ပြင်းထန်သည့် ရာသီဥတုအခြေအနေကြောင့် ဇန်နဝါရီလမှ ဇွန်လအထိ ဖိလစ်ပိုင်၏ စပါး အထွက်ပမာဏသည် မက်ထရစ်တန်ချိန် ၅၀၀,၀၀၀ ခန့် ကျဆင်းခဲ့ကြောင်းသိရှိရပါသည်။

   နိုင်ငံအနေဖြင့် ဒုတိယနှစ်ဝက်တွင် လာနီညာ ရာသီဥတုဖြစ်စဉ် (La Niña) ကို ရင်ဆိုင်ရနိုင် ခြေရှိနေပြီး၊ တစ်နှစ်ပတ်လုံး စပါးအထွက်သည် ကျဆင်းဖွယ်ရှိကြောင်း၊ ယခုနှစ်တွင် ကျန်ရှိသည့် ကာလအထိ ရာသီဥတုဘေးဒုက္ခများကို ပိုမိုရင်ဆိုင်ရဖွယ်ရှိသည့်အတွက် ယခင်နှစ်၌ ထွက်ရှိခဲ့ သောပမာဏကို ပြည့်မီနိုင်ရန်ခက်ခဲကြောင်း၊ သို့သော် ယခင်နှစ်ကအတိုင်း စွမ်းဆောင်နိုင်လိမ့် မည်ဟု အပြုသဘောရှုမြင်ထားကြောင်းဖြင့်  ဖိလစ်ပိုင်ဆန်စပါး သုတေသနဌာန (PhilRice) မှ ဒုတိယအမှုဆောင် ဒါရိုက်တာ Flordeliza Bordey ကပြောကြားခဲ့ပါသည်။

    အယ်လ်နီညို ရာသီဥတုဖြစ်စဉ်၏ ခြိမ်းခြောက်မှုများကြောင့် လယ်သမားအချို့၏ စပါး စိုက်ပျိုးမှု နှောင့်နှေးခဲ့ပြီး ပထမနှစ်ဝက်၏ စပါးအထွက်ပမာဏသည် လေးနှစ်အတွင်း ၅ ရာခိုင်နှုန်း ကျော် ကျဆင်းခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း ဖိလစ်ပိုင် စာရင်းအင်းအာဏာပိုင်အဖွဲ့ (PSA) က အစောပိုင်း ကာလ၌ အစီရင်ခံဖော်ပြခဲ့သည်။ ပြည်တွင်း၌ စပါးထွက်ရှိမှုသည် ယခင်နှစ်ကာလတူ၌ တန်ချိန် ၉.၀၂၆ သန်းရှိရာမှ ယခုနှစ် ဇန်နဝါရီလမှ ဇွန်လအထိ ကာလအတွင်း ၅.၅ ရာခိုင်နှုန်းလျော့နည်း လျက် တန်ချိန် ၈.၅၃ သန်းသို့ ကျဆင်းခဲ့ကြောင်း၊ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်တွင် ပထမနှစ်ဝက်၌ စပါးတန်ချိန် ၈.၃၈၆ သန်းသာ ထွက်ရှိခဲ့သည့် နောက်ပိုင်း ယခုနှစ် ပထမနှစ်ဝက်၏ စပါးအထွက်ပမာဏသည် အနိမ့်ကျဆုံးဖြစ်ကြောင်း၊ နှစ်အလိုက် နှိုင်းယှဉ်ပါက အဆိုပါခြောက်လတာ ကာလအတွင်း မိုးကောင်းသောက်နှင့် ဆည်ရေသောက် စပါးနှစ်မျိုးလုံး၏ အထွက်ပမာဏမှာ ကျဆင်းခဲ့ခြင်းဖြစ် ကြောင်း  PSA မှ နောက်ဆုံးထုတ်ပြန်သည့် အချက်အလက်များတွင် ဖော်ပြထားပါသည်။

    အစိုးရအရာရှိများနှင့် ဆန်စပါးနယ်ပယ်၌ လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်နေသူများက ပထမနှစ်ဝက်တွင် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည့် အယ်လ်နီညိုဖြစ်စဉ်၏ ပူပြင်းခြောက်သွေ့သည့် ရာသီဥတုအခြေအနေများကြောင့် စပါးအထွက်ကျဆင်းခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း ပြောဆိုခဲ့ကြပါသည်။

Source : The Philippine Star, 26 Aug 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

     ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်၌ မုတ်သုံလေဖိအားနည်းရပ်ဝန်းတစ်ခု ဖြစ်ပေါ်မှုနှင့်အတူ မိုးသည်း ထန်စွာ ရွာသွန်းမှုများကြောင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံတွင် ရုတ်တရက် ရေကြီးမှုများဖြစ်ပေါ်ခြင်းက အနည်းဆုံး ခရိုင် ၁၂ ခု၌ စိုက်ပျိုးထားရှိသော မိုးကြိုစပါးများ၊ မိုးစပါးများ၊ မိုးစပါးပျိုးခင်းများနှင့် ဟင်းသီးဟင်းရွက်စိုက်ခင်းများကို ကြီးမားစွာ ထိခိုက်ပျက်စီးစေလျက်ရှိကြောင်း The Business Standard သတင်းဌာနက ဖော်ပြပါသည်။

     ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် စိုက်ပျိုးရေးဝန်ကြီးဌာန၏ အချက်အလက်များအရ ခရိုင်များစွာတွင် မကြာ သေးမီက ရေကြီးမှုများကြောင့် စပါးထွက်ရှိမှုမှာ တန်ချိန် ၈ ဒသမ ၅ သိန်းခန့် လျော့နည်းနိုင် ကြောင်း သိရှိရသည်။ ပြင်းထန်သော ရေလွှမ်းမိုးမှုများကြောင့် စိုက်ပျိုးမြေများ၌ သိသာစွာ ထိခိုက် ပျက်စီးမှု ဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိရာ မိုးကြိုစပါးနှင့် မိုးစပါး အထွက်ကျဆင်းမည့် အလားအလာရှိမှုအပေါ် စိုးရိမ်မှုများ မြင့်တက်လျက်ရှိသည်။ စိုက်ပျိုးရေးဝန်ကြီးဌာန၏ အဆိုအရ ခရိုင် ၁၂ ခုတွင် ရေကြီးမှု ကြောင့် သီးနှံများ အကြီးအကျယ် ထိခိုက်ပျက်စီးမှုရှိပြီး အခြားသော ခရိုင် ၁၅ ခု၌လည်း သီးနှံများ အသေးစားထိခိုက် ပျက်စီးမှုဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။

    ရေလွှမ်းမိုးမှုဖြစ်ပေါ်ရာတွင် မိုးကြိုစပါးများနှင့် လက်ရှိမုတ်သုံရာသီ၌ စိုက်ပျိုးဆဲ မိုးစပါး များ စိုက်ပျိုးထားရှိသော စပါးစိုက်ဧရိယာ ၂၉၁၀၃၃ ဟက်တာ ပါဝင်လျက်ရှိသည်။ ယခင်နှစ် သီးနှံ ရာသီ၌ တစ်နိုင်ငံလုံး ပျမ်းမျှထွက်ရှိမှုအပေါ် အခြေခံတွက်ချက်မှုအရ အဆိုပါ လယ်မြေဧရိယာ ပမာဏမှ စပါးထွက်ရှိမှုမှာ အနည်းဆုံး ၈၄၁၂၃၄ တန်ရှိခဲ့သည်။

     ခရိုင် ၁၂ ခုတွင် ရေလွှမ်းမိုးမှုကို ဆိုးရွားစွာ ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့ခဲ့ရသဖြင့် စိုက်ပျိုးထားသော စပါးခင်းများအားလုံးမှာ ပျက်စီးဆုံးရှုံးနိုင်သည်ဟု စိုက်ပျိုးရေးပညာပေးဦးစီးဌာနက ဖော်ပြထား သည်။ ထို့အပြင် မိုးစပါးပျိုးခင်းပေါင်း ၁၉၆၈၀ ဟက်တာသည်လည်း လုံးဝဥဿုံ ထိခိုက်ပျက်စီးမှု ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။ စပါး၊ ဟင်းသီးဟင်းရွက်၊ ချင်း၊ နနွင်း၊ ငရုတ်၊ သစ်သီးဝလံ၊ ဖရဲသီး၊ သင်္ဘောသီး၊ ကြက်သွန်နီ၊ ခရမ်းချဉ်၊ ကွမ်းသီးနှင့် ကြံတို့ အပါအဝင် စိုက်ပျိုးမြေဧရိယာ ၃၃၉၃၈၂ ဟက်တာ သည် ရေလွှမ်းမိုးမှုဒဏ် ခံခဲ့ရခြင်းဖြစ်သည်။ စပါးစိုက်ခင်းများ၏နောက်၌ ထိခိုက်ပျက်စီးမှု အများ ဆုံးမှာ ဟင်းသီးဟင်းရွက်များဖြစ်ပြီး ၎င်းစိုက်ခင်းများသည် ဆည်တင်၍မရနိုင်အောင် ပျက်စီးခဲ့ ကြောင်း အဆိုပါဌာနက ဖော်ပြခဲ့သည်။

    စိုက်ပျိုးရေးပညာပေးဦးစီးဌာန အနေဖြင့် ငွေကြေးတန်ဖိုးအရ သီးနှံစိုက်ခင်းများ ဆုံးရှုံးမှု မည်မျှရှိသည်ကို တွက်ချက်ရန် ကျန်ရှိနေသည်။ သို့သော် ရေလုပ်ငန်းနှင့် မွေးမြူရေးလုပ်ငန်း ဝန်ကြီးဌာနကမူ ငါးမွေးမြူရေးနှင့် တိရစ္ဆာန်မွေးမြူ‌ရေး ကဏ္ဍ၌ ပြန်လည်ပြုပြင်၍ မရနိုင်သော ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုမှာ တာကာငွေ ကုဋေ ၂၀၀၀ ကျော်ရှိသည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။ 

     ဩဂုတ်လ ၂၅ ရက်နေ့တွင် ပြုလုပ်ခဲ့သော သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတစ်ရပ်၌ မွေးမြူရေးနှင့် ရေလုပ်ငန်းဆိုင်ရာ အကြံပေးပုဂ္ဂိုလ် Farida Akhtar က Chattogram, Sylhet နှင့် Khulna ဒေသ ကြီး ၃ ခုရှိ စီရင်စုနယ်မြေ ၈၆ ခုတွင် ဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိသော ရေလွှမ်းမိုးမှုများကြောင့် ငါးလုပ်ငန်း ကဏ္ဍတစ်ခုတည်းကပင် တာကာငွေ ၁၅၉၀ ဒသမ ၃၆ ကုဋေ ဆုံးရှုံးမှုရှိကြောင်း၊  ရေလွှမ်းမိုးမှု သည် ငါးမွေးကန်ပေါင်း ၁၈၀၈၉၉ ကန်၊ ဆည်တာတမံများနှင့် လယ်ယာမြေများအပေါ် ထိခိုက်မှု ဖြစ်ပေါ်ပြီး ငါးနှင့် ပုစွန်တန်ချိန် ၉၀၇၆၈ တန် ဆုံးရှုံးခဲ့ရကြောင်း၊ ပုစွန်နှင့်ငါးသားပေါက် ကောင်ရေ ၃၇၄၆ သိန်း ထိခိုက်ပျက်စီးခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

    ခရိုင် ၁၂ ခု၌ ရေလွှမ်းမိုးခြင်းသည် တိရစ္ဆာန်မွေးမြူရေးဆိုင်ရာ အခြေခံအဆောက်အအုံများ ထိခိုက်ပျက်စီးမှုကိုလည်း ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ပြီး နို့ထွက်ပစ္စည်း၊ ကြက်ဥ၊ နွားမွေးမြူရေးနှင့် ကြက်မွေးမြူရေးတို့တွင် ဆုံးရှုံးမှုတန်ဖိုးမှာ တာကာငွေ ၄၁၁ ကုဋေရှိကြောင်း သိရှိရသည်။ မွေးမြူရေး ကဏ္ဍ၌ ထိခိုက်မှုများကို ပြန်လည်ကုစားရန်အတွက် အဆင့်သုံးရပ်ဖြင့် ဆောင်ရွက်သွားမည်ဟု အစိုးရက ပြောကြားထားပြီး တိရစ္ဆာန်အစာများ ထောက်ပံ့ဖြန့်ဖြူးခြင်း၊ ကြက်မွေးမြူရေးခြံများ၌ ကာကွယ်ဆေးထိုးခြင်း၊ နွားမွေးမြူရေးအတွက် မြက်များဖြန့်ဝေခြင်းတို့ကို အရေးပေါ်ထောက်ပံ့မှုအဖြစ် ဆောင်ရွက်မည်ဖြစ်သည်။ ထို့အပြင် ထိခိုက်မှုကြုံတွေ့ခဲ့ရသော ငါးမွေးမြူရေးလုပ်ငန်းများ ပြန်လည်ထူထောင်ရေးအတွက် အတိုးနှုန်းသက်သာစွာဖြင့် ချေးငွေထုတ်ပေးရေး အစီအမံများကို ချမှတ်ထားကြောင်း သိရှိရသည်။

    ဘေးအန္တရာယ် စီမံခန့်ခွဲရေးနှင့် ကယ်ဆယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာနက ဩဂုတ်လ ၂၅ ရက်နေ့တွင် ထုတ်ပြန်သော အစီရင်ခံစာ၌ ခရိုင် ၁၁ ခုတွင် အိမ်ထောင်စုပေါင်း ၁၂၃၈၀၄၈ စု၊ လူဦးရေ ၅၇ ဒသမ ၀၁ သိန်းကျော်သည် ရေဘေးဒုက္ခကို ကြုံတွေ့နေရကြောင်း၊ ရေကြီးမှုကြောင့် လူ ၂၃ ဦးသည် အသက်ဆုံးရှုံးခဲ့ရကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။

Source: The Business Standard, 27 Aug 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

     ၂၀၂၃-၂၀၂၄ ဘဏ္ဍာရေးနှစ်တွင် ပါကစ္စတန်၏ ပြည်တွင်း ပို့ကုန်သည် ၈.၉၀% သိသိသာသာတိုးတက်လာပြီး နိုင်ငံ၏ ကုန်သွယ်မှုစွမ်းဆောင်ရည်တွင် အပြုသဘောဆောင် လမ်းကြောင်းကို ရောင်ပြန်ဟပ်စေခဲ့သည်။

    ကုန်စည်နှင့် ဝန်ဆောင်မှုစုစုပေါင်း တင်ပို့မှုမှာ ယခင်ဘဏ္ဍာနှစ်နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ကန်ဒေါ်လာ ၃.၁၆ ဘီလီယံမြင့်တက်လာခဲ့ပြီး စုစုပေါင်း ပို့ကုန်ပမာဏ်မှာ ကန်ဒေါ်လာ ၃၈.၄၈ ဘီလီယံအထိရှိခဲ့သည်။ ကုန်ပစ္စည်းတင်ပို့မှုမှာ ဒေါ်လာ ၃၀.၆၈ ဘီလီယံရှိပြီး ဝန်ဆောင်မှု တင်ပို့ မှုမှာ ဒေါ်လာ ၇.၈၀ ဘီလီယံဖြစ်သည်။ ကုန်စည်တင်ပို့မှုမှာ နှစ်စဉ်ဒေါ်လာ ၂.၉၅ ဘီလီယံတိုးလာသော်လည်း ဝန်ဆောင်မှုကဏ္ဍသည် ဒေါ်လာသန်း ၂၁၀ မျှသာ မြင့်တက်ခဲ့သည်။ အထည်အလိပ်ကဏ္ဍသည် ပို့ကုန်စုစုပေါင်းမှ ကန်‌ဒေါ်လာ ၁၆.၆၅ ဘီလီယံဖြင့် အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍအဖြစ် ဆက်လက်တည်ရှိနေပြီး စိုက်ပျိုးရေးနှင့် စားနပ်ရိက္ခာအဖြစ်ဆက်လက်တည်ရှိနေပြီး စိုက်ပျိုးရေးနှင့် စားနပ်ရိက္ခာကဏ္ဍသည်လည်း ကောင်းမွန်စွာ ဆောင်ရွက်နိုင်ခဲ့ကာ ပို့ကုန်‌ဒေါ်လာ ၇.၃၇ ဘီလီယံအထိ စံချိန်တင်ခဲ့သည်။ ထို့ပြင် ကုန်ထုတ်လုပ်မှုနှင့် အင်ဂျင်နီယာဆိုင်ရာ ပို့်ကုန်များသည် ကဏ္ဍ၏ တိုးတက်မှုနှင့် အလားအလာကို ပြသသည့်ဒေါ်လာ ၄ ဘီလီယံအမှတ်အသားကို ဖြတ်ကျော်ခဲ့သည်။

    လက်ရှိ ဘဏ္ဍာရေးနှစ်၏ ပထမလတွင် ပါကစ္စတန်သည် ကားတင်သွင်းမှုသိသိသာသာ တိုးလာသည်ကို တွေ့မြင်ရပြီး စမတ်ဖုန်းတင်သွင်းမှု ကျဆင်းခဲ့ကြောင်း Pakistan Bareau of Statistics ၏ နောက်ဆုံးအစီရင်ခံစာအရ သိရသည်။ ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လတွင် မော်တော်ယာဉ် တင်သွင်းမှုသည် နှစ်ဆကျော်မြင့်တက်ခဲ့ပြီး တစ်လအတွင်း ဒေါ်လာ ၂၃.၂၉ သန်းတန်ဖိုးရှိ မော်တော်ယာဉ်များကို မှာယူခဲ့သည်။ မော်တော်ယာဉ်တင်သွင်းမှုမြင့်တက်လာခြင်းကြောင့် မော်တော်ယာဉ်တပ်ဆင်ခြင်းလုပ်ငန်းများသည်လည်း မြင့်တက်လာခဲ့ပြီး အစိတ်အပိုင်းများကို ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လတွင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၃၄.၂ သန်းဖိုးတင်သွင်းခဲ့သည်။

    စီးပွားရေးစိန်ခေါ်မှုများနှင့် ငွေကြေးဖောင်းပွမှုဖိအားများကားတွင်ပင် ပါကစ္စတန်သည် မော်တော်ယာဉ်ဝယ်လိုအားများ တိုးတက်လာနေပြီး စက်မှုလေ့လာသုံးသပ်သူများက တိုးပွားလာသော လူလတ်တန်းစားနှင့် စားသုံးသူဘဏ္ဍာရေးဆိုင်ရာ ရွေးချယ်စရာများတိုးပွားလာခြင်းသည် ကားတင်သွင်းမှုတိုးတက်လာခြင်းကို တွန်းအားပေးကြောင်း အကြံပြုခဲ့ကြသည်။ သို့သော်လည်း ကားကဏ္ဍနှင့် မတူဘဲ စမတ်ဖုန်းတင်သွင်းမှုသည် ယမန်နှစ်အလားတူကာလနှင့် နှိုင်းယှဉ် ပါက ၂၀၂၄ ဇူလိုင်လတွင် ၅.၃% ကျဆင်းခဲ့သည်။ ဒေါ်လာ ၆၄.၅ သန်းတန်ဖိုးရှိသော စမတ်ဖုန်းများကို ပြီးခဲ့သည့်လက တင်သွင်းခဲ့ပြီး မိုဘိုင်းဖုန်းတင်သွင်းမှုပမာဏသည် ဒေါ်လာ ၆၈.၁ သန်းရှိခဲ့သည်။ ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လနှင့် သိသိသာသာ ကွာခြားသွားခဲ့သည်။

Source; sama.tv

DOCA(ရန်ကုန်)

     တန်ဇနီးယားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုစင်တာ(TIC)က ယခုနှစ်၏ ပထမ ၇ လတာကာလတွင် တန်ဇနီးယား၌ မှတ်ပုံတင်ခဲ့သော စီမံကိန်း ၄၉၀ ခုရှိပြီး တန်ဖိုးအမေရိကန်‌ဒေါ်လာ ၄ ဘီလီယံခန့် ရှိကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ TIC ၏ အဆိုအရ ဇန်နဝါရီလမှ ဇူလိုင်လအတွင်း ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု စီမံကိန်း ၄၉၀ ခု မှတ်ပုံတင်ခဲ့ပြီး စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးကဏ္ဍသည် ထိပ်ဆုံးတွင် ဦးဆောင်နေကာ အလုပ်အကိုင် ၁၆၃၃၅၆ ကို ဖန်တီးပေးထားကြောင်း သိရပါသည်။ လွန်ခဲ့သည့်နှစ် တူညီသည့်ကာလတွင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂.၆ ဘီလီယံတန်ဖိုးရှိသည့် စီမံကိန်း ၂၆၇ ခုရှိပြီး အလုပ်အကိုင် ၃၉၂၃၀ ကို ခန့်အပ်ထားနိုင်သည့်အတွက် သိသာစွာမြင့်တက်လာခဲ့ကြောင်း သိရပါသည်။ စီမံကိန်း များမှာ စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေး၊ စီးပွားရေးဆိုင်ရာအဆောက်အအုံများ ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်း၊ စီးပွားရေးအခြေခံအဆောက်အအုံ၊ ဘဏ္ဍာရေးအဖွဲ့အစည်း၊ လူသားအရင်းအမြစ်၊ ကုန်ထုတ်လုပ်ခြင်း၊ သတ္တုတွင်းနှင့်ရေနံစိမ်း၊ ဝန်ဆောင်မှု၊ Telecommunication၊ ခရီးသွားကဏ္ဍနှင့် သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးတို့တွင်ဖြစ်ကြောင်း TIC က ပြောကြားခဲ့သည်ဟု သိရပါသည်။ တရုတ်နိုင်ငံသည် ၁၉၉၇ ခုနှစ်မှ ၂၀၂၄ ခုနှစ်အတွင်း အလုပ်အကိုင် ၁၅၅၅၉၆ ဦး ဖန်တီးပေးထားသည့် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၁.၅ ဘီလီယံ တန်ဖိုးရှိသည့် စီမံကိန်း ၁၃၆၀ ခုနှင့် တန်ဇနီးယားတွင် နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု အများဆုံး ထိပ်ဆုံး(၁၀)နိုင်ငံတွင် ထိပ်ဆုံးကဦးဆောင်နေကြောင်း သိရပါသည်။ တရုတ်၏နောက်တွင် ဗြိတိန်၊ အမေရိကန်၊ Mauritius၊ အိန္ဒိယ၊ ကင်ညာ၊ ဗီယက်နမ်၊ ဩစတြေးလျ၊ အီဂျစ်နှင့် နိုင်ဂျီးရီးယားတို့က အစဉ်လိုက် ရပ်တည်နေကြောင်း TIC ၏ အဆိုအရ သိရပါသည်။

Source: IPP Media

DOCA(ရန်ကုန်)