ပဲပုပ်နှင့်ပဲပိစပ်အကြောင်းသိကောင်းစရာ
မြန်မာနိုင်ငံရှိ လယ်ယာထွက်ကုန်သီးနှံတို့၏ အချို့အမည်များကို လွဲမှားဖွယ်စာလုံးများ သုံးစွဲနေကြ၍ ပဲပုပ်နှင့်ပဲပိစပ် မတူညီကြောင်း သိရှိနိုင်စေရန် ရည်ရွယ်၍ လေ့လာ ရေးသား ဖော်ပြရခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။
ပဲပုပ်၏မူရင်းဒေသမှာ တရုတ်နိုင်ငံဖြစ်ပြီး အင်္ဂလိပ်အမည် Soy Bean or Soya Bean ၊ ရုက္ခဗေဒအမည် Glycine soja or glycine hispida ဟုခေါ်ဝေါ်ရေးသားထားတာ တွေ့ရှိရပါ တယ်။ မျိုးစိတ်အောက်တွင် မျိုးများစွာရှိပြီး သက်ကြီး၊ သက်လတ်၊ သက်လျင်၊ အစေ့သေး၊ အစေ့ပြား၊ အစေ့လုံး၊ အကြီးအသေးများစွာ ကွဲပြားသကဲ့သို့ လင်းတာ တုံ့ပြန်သော မျိုး/မတုံ့ ပြန် သောမျိုး၊ ပင်ထောင်၊ ပင်ဖောက်၊ ပင်ကား၊ ခြုံဆန်မျိုး များလည်း ရှိကြောင်း၊ ပရိုတင်းပါဝင်မှုအရ ၂၀ မှ ၃၅ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ကွာခြားတတ်ကြောင်း၊ ပဲပုတ်အား မိုးစိုက်၊ဆောင်းစိုက်ဟူ၍ ရေမြေ ဒေသ ရာသီဥတုအပေါ် မူတည်၍ စိုက်ပျိုးချိန်နှင့် သီးနှံ ပုံစံ ကွာခြားမှုများရှိပြီး ပဲပုတ်အား အစေ့ ထုတ် ပြောင်း၊နေကြာစသည်တို့နှင့် သီးညှပ် စိုက်ပျိုးခြင်းများပြုလုပ်ကြပါသည်။
ပဲပုပ် ဈေးကွက်၌ ရောင်းအားအများဆုံးနိုင်ငံများမှာ အမေရိကန် ၊ ဘရာဇီးလ်၊ အာဂျင်တီး နား၊ ကိုလံဘီယာ ၊ ဥရုဂွေး၊ ပါရာဂွေးတို့အပြင် ပစိဖိတ်ကမ်းရိုးတန်း နိုင်ငံငယ်လေးများနှင့် ကျွန်း နိုင်ငံများလည်း ပါဝင်ပြီး အများဆုံးဝယ်ယူတင်သွင်းနေသည့် နိုင်ငံများမှာ အာရှ အရှေ့ဖျား နိုင်ငံ များဖြစ်သည့် တရုတ်၊ ဂျပန်၊ ကိုရီးယားနိုင်ငံတို့ဖြစ်ကြောင်း သိရှိရပါ တယ်။
သုတေသီ OI Brekke ၏မြောက်ပိုင်းဒေသ သုတေသနဓါတ်ခွဲခန်းမှတ်တမ်းအရ အမေရိ ကန်ပြည်ထောင်စုသို့ ပဲပုပ်ရောက်ရှိလာသည်မှာ နှစ်(၁၀၀)ကျော်ခန့်ရှိပြီး ၁၉၁၁ ခုနှစ်ခန့်က အမေရိကတွင် ဆီစတင်ကြိတ်သောပဲပုပ်စေ့များကို မန်ချူးရီးယားက တင်သွင်း လာခဲ့ကြောင်း၊ ၁၉၄၂ -၁၉၄၈ ခုနှစ်အတွင်း ပဲပုပ်စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုပမာဏ (၄၄) ဆ တက်လာကြောင်း၊ အမေရိကန်သည် စက်မှုနှင့်စိုက်ပျိုးရေးအတတ်ပညာ အထူးဖွံ့ဖြိုးလာခဲ့ရာ ပဲပုပ် အခြေခံ စားသောက်ကုန်မျိုးစုံ ဆီ၊ ထောပတ်၊ ချောကလက် စသည်တို့တွင် များစွာသုံးစွဲခဲ့ရုံမျှမက အလှ ကုန်၊ အဝတ်အထည်၊ မော်တော်ကားအတွင်းထိုင်ခုံ၊ နောက်မှီ များအထိ ထုတ်လုပ် သုံးစွဲခဲ့ကြ ကြောင်းသိရှိရပါတယ်။
ယခုအခါတွင် ပြည်ပက ရင်းနှီးမြှုပ်နှံလာသူ ကုမ္ပဏီများ၊ လုပ်ငန်းရှင်များရှိနေပြီး စက်မှုဇုန်လို နေရာများတွင် ထိုင်း၊ စင်ကာပူ စသည့် လုပ်ငန်းရှင်များက ပဲပုပ်အခြေခံ စားသောက်ကုန်၊ လူသုံးကုန်၊ အလှကုန်များထုတ်လုပ်မှုများတွင် အတွေ့အကြုံရှိသူများပါရှိလာပြီး ထိုလုပ်ငန်းရှင်များက မှာယူတင်သွင်းသည်ဟု ယူဆရပါကြောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ရှေးယခင် ကတည်းကပင် ပဲပုပ်ကို စိုက်ပျိုးခဲ့ကြရာမှ ရှမ်းပြည်နယ်တွင် စိုက်သည့် ပဲပုပ်က အစေ့ ခပ်ပြား ပြား အစိမ်းရောင်ဖြစ်၍ ရှမ်းစိမ်းမျိုး ဟုခေါ်ကြပြီး ပုသိမ်ကြီးမြို့နယ် ကျွန်းမြေရေကျ၌ စိုက်သည့် ပဲပုပ်က အစေ့သေးကြောင်း၊ ကချင်ပြည်နယ် မိုးညှင်း ၊ မိုးကောင်း၊ ဝန်းသိုဘက်ရှိ လယ်ကန် သင်းများတွင် မိုးအခါစိုက်ပျိုးသကဲ့သို့ပင် မိုးနှောင်းကာတွင်လည်း စိုက်ပျိုးပြီး ဆီတိုဟူးအဖြစ် လုပ်စားကြကြောင်း၊ ၁၉၉၀ ပြည့်နှစ်နောက်ပိုင်း ဧရာဝတီ တိုင်းဒေသကြီးရှိ မြို့နယ်အချို့တွင်ပင် ပဲပုပ်ကို စိုက်လာကြကြောင်း သိရှိရပါတယ်။ ပဲပုပ်မှ ထုတ်လုပ်သည့် လူကြိုက်များထင်ရှားသော အစားအသောက်များမှာ ပဲပုပ်စေ့အား အချဉ်ဖောက်ပြုလုပ်သည့် ပဲငါးပိ၊ ပဲငံပြာရည်၊ပဲနို့နှင့် တို့ဟူး တို့ဖြစ်ပါတယ်။
ပဲပိစပ်ကို Dolichos Lablab ဟုရေးသားပြီး အင်္ဂလိပ်အမည် Horse gram (မြင်းစား ကုလားပဲ)ဟု ခေါ်ဝေါ်ကြောင်း၊ ပဲပိစပ်တွင် ဆီပါဝင်မှု ၊ ပရိုတင်းပါဝင်မှုများမှာ ပဲပုပ်ကို မမီပဲ Tannin (ဖန်ရည်) ပါဝင်မှုများ၍ ဖန်သည့်အရသာရှိကြောင်း၊ ပဲကြီးပင်နှင့် အလွန်တူသော်လည်း ပင်စည်ရိုးတံ၊ အကိုင်းအခက်၊ အရွက်တို့က သေးငယ်၍ အစေ့မှာ ခပ်ပြားပြား၊ အရောင်မှာ အနီ ဖျော့ဖျော့ရှိသလို ဖြူညစ်ညစ်မျိုးလည်း ရှိကြောင်း၊ ယခင်က မြင်းခြံ ၊ ကျောက်ပန်းတောင်း တောင်သာတို့ရှိ ယာမြေများမှာ စိုက်ပျိုးခဲ့ကြသော်လည်း နောက်ပိုင်းတွင် ပဲစဉ်းငုံ၊ ပဲတီစိမ်းတို့နှင့် အထွက်နှုန်း၊ စျေးနှုန်းတို့ကို လိုက်မမီ၍ မစိုက်ကြတော့ကြောင်း၊ ပုံးရည်ကြီး လုပ်ငန်းများ ပြန်လည်တွင်ကျယ်လာပြီးနောက်ပိုင်းတွင် ပဲပိစပ်စျေးအနည်းငယ် ကောင်းလာပြီး မြေနုကျွန်း များတွင် ဆင်းစိုက်လာခဲ့ကြပြီး၊ တောင်ငူခရိုင် အထက်ပိုင်း ရေတာရှည်၊ ရေနီ၊ သာဝတ္ထိအထိ စိုက်လာကြသည့်အခါတွင် ပုဂံညောင်ဦးသားများ လာရောက်ဝယ်ယူကြကြောင်း၊ ပဲပိစပ်မှာ အဓိက ပုံးရည်ကြီးပြုလုပ်သည့် ပဲဖြစ်ကြောင်း၊ ပဲပိစပ်ကို အစေ့ထုတ်ယူဖို့သာမက တိရစ္ဆာန် အစာ အတွက်ပါ စိုက်ပျိုးကြကြောင်း၊ ပဲပိစပ်ကျိုရည် ခပ်ပျစ်ပျစ်ကို ကြွက်မြီးတန်းအခြေကျလျှင် ငှဲ့ယူပြီး သီးခြားဒယ်တွင် ထပ်မံ၍ ပျစ်အောင်မီးအေးအေးဖြင့်နှပ်ပေးလျှင် လိုချင်သော အချဉ် အဆိမ့်ပစ္စည်းများ ထည့်၍ ပုံးရည်ကြီး လုပ်ရောင်းကြကြောင်း၊ ရေနွေးဖြောထားသည့် ပဲပိစပ် အစေ့အဖတ်များကို ဆန်ဖြင့်ရော၍ ထမင်းအဖြစ်လည်းကောင်း၊ ဆန်ကို ဦးစွာကျို၍ ပျော့ပြီး ငှဲ့ခါနီးမှ ပဲပိစပ်ပြုတ်ဖတ်ကို ထည့်မွှေပြီး နှပ်၍လည်းကောင်း ချက်စားလေ့ရှိကြကြောင်း လေ့ လာသိရှိရပါသည်။
ရင်းမြစ် - Wikipedia
