ကုန်းကန်စွန်းဥထွက်ရှိရာ ဒေသများဖြစ်ကြသည့် တောင်ကြီး၊ ပင်းတယ၊ ကလော၊ အောင်ပန်းနယ်များမှ ထွက်ရှိသည့် ကန်စွန်းဥ (၂) မျိုးရှိသည်။ ရွှေဝါရောင်နှင့် ငချိတ်ရောင် တို့ဖြစ်ပြီး ရေကန်စွန်းဥခေါ် ယာကွန်ဥမှာ မိုးကုတ်မြို့နယ်မှ ထွက်ရှိကြောင်း သိရ၍ မိုးအကုန် ဆောင်းအကူးတို့တွင် ထွက်ရှိသည်။ ကန်စွန်းဥများကို မန္တလေးပွဲရုံများမှတစ်ဆင့် အနယ်နယ် အရပ်ရပ်ဈေးများသို့ ရောင်းချကြသည်။ ကုန်းကန်စွန်းဥများကို ပြုတ်၍၊ ဖုတ်၍၊ ယိုလုပ်၍ စားသုံးကြသည်။ အုန်းလုံးကြော်အဖြစ် ပြုလုပ်၍လည်း စားသုံးကြသည်။ ယခင်နှစ်က ကန်စွန်းဥ တစ်ပိဿာလျှင်(၂၅၀၀) ကျပ်၊ ငချိတ်ကန်စွန်းဥ (၃၀၀၀) ကျပ်ရှိခဲ့ပြီး ယခုနှစ်တွင် တစ်ပိဿာ (၄၀၀၀) ကျပ်၊ ငချိတ်တစ်ပိဿာမှာ (၅၀၀၀) ကျပ်အထိ ရှိသည်။ ကုန်းကန်စွန်းဥသည် ခန္ဓာကိုယ်ရှိ အနာရောဂါများအတွက် သင့်လျော်သည်။
ရေကန်စွန်းဥ (ခ) ယာကွန်ဥမှာ ယခင်နှစ်က တစ်ပိဿာလျှင်(၁၅၀၀၀) နှင့် (၁၆၀၀၀) ကျပ်အထိ ရောင်းချကြောင်း တွေ့ရှိရပြီး ယခုနှစ်တွင် (၁၂၀၀၀) မှ (၁၅၀၀၀) အထိ ရောင်းချ ကြသည်။ ရေကန်စွန်းဥ စားသုံးရာတွင် ကုန်းကန်စွန်းဥကဲ့သို့ ပြုတ်၍ သော်လည်းကောင်း၊ ဖုတ်၍သော်လည်းကောင်း စားသုံးရန်မဟုတ်ဘဲ အစိမ်းကို အခွံနွှာပြီး စားရသည်။ ရေကန်စွန်းဥ မှာ ပဲစိမ်းစားဥကဲ့သို့ အရည်ရွှမ်းပြီး အလွန်ချိုသည်။ ရေကန်စွန်းဥမှာ သွေးသားနှင့် ပတ်သက် သည့်ရောဂါများ၊ ကင်ဆာရောဂါများ၊ ဝေဒနာရှင်များအတွက် ကျန်းမာရေး ဓါတ်စာအဖြစ် စားသုံးကြကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။ ကန်စွန်းဥများကို တောင်ကြီးဒေသ ထွက်ကုန်များနှင့် ရောနှော၍ တစ်နှစ်လျှင် ကား(၇) စီးခန့် ဝင်ရောက်လျှက်ရှိကြောင်း ပွဲရုံများမှ သိရှိရသည်။
DOCA(မန္တလေး)