တရုတ်နိုင်နှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံတို့တွင်ဖြစ်ပေါ်နေသော စီးပွားရေးနှင့်ကုန်သွယ်ရေးသတင်းများ

တရုတ်နိုင်ငံ
ပင်လယ်ရေကြောင်းမှ ကုန်ပစ္စည်းတင်ပို့မှုနှုန်းထားများ မြင့်တက်လာမှုကြောင့် ပို့ကုန်တင်ပို့သူများအား ထိခိုက်လျှက်ရှိခြင်း
၁။ ဖွံ့ဖြိုးပြီးနိုင်ငံများ၌ ၎င်းတို့၏စက်ရုံများ ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်ရန် အဆင်သင့်ဖြစ်လျှက်ရှိသောကြောင့် ကုန်ပစ္စည်းဝယ်လိုအားများ ‌‌‌လျော့ကျလျှက်ရှိသော်လည်း ကုန်ကြမ်းပစ္စည်းဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်မှုနှင့် ပို့ကုန်တင်ပို့သည့် ကုန်ကျစရိတ်များ အလွန်မြင့်မားသောကြောင့် တရုတ်နိုင်ငံမှ ပို့ကုန်တင်ပို့သူများအား ထိခိုက်လျှက်ရှိကြောင်း၊ South China Morning Post ၌ ရေးသားဖော်ပြထားရာ ပို့ကုန်တင်ပို့မှုကုန်ကျစရိတ်မှာ ယခင်နှစ် အနည်းဆုံးကုန်ကျစရိတ်နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါက ၄၀၀% မြင့်တက်ခဲ့ကြောင်း၊ လုပ်ငန်းအမျိုးမျိုးမှ ပို့ကုန်ပစ္စည်းတင်ပို့သည့်ကုန်ကျစရိတ်များမြင့်တက်မှုမှာ ညီမျှမှုမရှိကြောင်း၊ တန်ဖိုးမြင့်မားပြီး ပမာဏသေးငယ်သည့် ကုန်ပစ္စည်းများအတွက် ကုန်တင်ပို့သည့် ကုန်ကျစရိတ်၏ သက်ရောက်မှုနည်းပါးပြီး တန်ဖိုးနည်းပြီး ပမာဏကြီးမားသည့် ကုန်ပစ္စည်းများအပေါ် သက်ရောက်မှုမြင့်မားကြောင်း၊ အလုပ်သမားအင်အား အများအပြားအသုံးပြု ထုတ်လုပ်ရသည့် တရုတ်နိုင်ငံထုတ်အရုပ်များနှင့် အခြားသော ခရစ္စမတ်ကုန်ပစ္စည်းများ၏ ဈေးနှုန်းမှာ ယှဉ်ပြိုင် စွမ်းအားမြင့်မားပြီး သင်္ဘောဖြင့် ကုန်ကျစရိတ်အသက်သာဆုံးဖြင့်တင်ပို့ကြောင်း၊ ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါ ကိုဗစ် ၁၉ ထိန်းချုပ်လာနိုင်ပြီဖြစ်သော်လည်း အမေရိကန်နှင့် ဩစတြေးလျနိုင်ငံတို့မှ Game ကစား သည့်ပစ္စည်းများ၊ ခရစ္စမတ်ပစ္စည်း အမှာစာများ ပယ်ဖျက်မှုကြောင့် ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်နှင့် နှိုင်းယှဉ်လျှင် ကုန်ပစ္စည်းတင်ပို့မှုများ‌ လျော့ကျလာကြောင်း၊ ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါ ကိုဗစ် ၁၉ ကြောင့် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းတွင် ပင်လယ်ရေကြောင်းမှ ကုန်ပစ္စည်းတင်ပို့မှုသာမက ကုန်ပစ္စည်းထုတ်လုပ်ဖြန့်ဖြူးသည့် ကွင်းဆက်အပေါ် ဖိအားများဖြစ်ပေါ်စေနိုင်ကြောင်း၊ ၎င်းတို့ ရောင်းချမည့် ကုန်ပစ္စည်းများထုတ်လုပ်ရန် လိုအပ်သည့် ကုန်ကြမ်းပစ္စည်းများဈေးနှုန်းမှာ မြင့်မားလျှက်ရှိကြောင်း၊ ထုတ်လုပ်သူများအနေဖြင့် တန်ဖိုးနည်းပါးသည့် ကုန်ပစ္စည်းများ ထုတ်လုပ်မှုအား လျှော့ချလာကြကြောင်း၊ ပို့ကုန်တင်ပို့မှု ကုန်ကျစရိတ်မြင့်မားမှုကြောင့် တရုတ်နိုင်ငံမှ ကုန်ပစ္စည်းတင်ပို့မှုအပေါ် ပြောင်းလဲမှုများဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ကြောင်း၊ ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါကာလအတွင်း ကုန်ပစ္စည်းတန်ဖိုးမြင့်မားပြီး အရွယ်ပမာဏသေးငယ်သည့်ပစ္စည်းများတင်ပို့ရောင်းချမှုမှာ ကုန်ပစ္စည်း တန်ဖိုးလျော့နည်းပြီး အရွယ်ပမာဏကြီးမားသည့်ပစ္စည်းများ တင်ပို့ရောင်းချမှုထက် ပိုမိုကောင်းမွန်ကြောင်း၊ ကုန်တင်ပို့ခ မြင့်မားမှုနှင့် ကွန်တိန်နာများ ပိတ်ဆို့မှုကြောင့် ခရစ္စမတ်ပစ္စည်း ဝယ်ယူသူများမှာ ကြိုတင်မှာယူလာကြကြောင်းသိရှိရပါသည်။
(ရင်းမြစ် - ဟောင်ကောင်မြို့ စီးပွားရေးသံမှူးပေးပို့သည့်သတင်း)
အိန္ဒိယနိုင်ငံ
မိုးပိုမိုရွာသွန်းမှုကြောင့် မတ်ပဲနှင့် ပဲတီစိမ်းသီးနှံအထွက်လျော့ကျမည်ဟုခန့်မှန်း
၂။ မတ်ပဲနှင့် ပဲတီစိမ်းသီးနှံ အဓိကစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သည့် ရာဂျပ်စတန် ၊ မဒ္ဒရာပရာဒေ့ရှ် ၊ ဂူဂျရတ်၊ မဟာရဋ္ဌနှင့် ကာနာတာကာပြည်နယ်များတွင် စက်တင်ဘာလနှင့် အောက်တိုဘာလ များ၌မိုးပိုမိုရွာသွန်းမှုကြောင့် စိုက်ခင်းများပျက်စီးပြီး အထွက်နှုန်းလျော့ကျဖွယ်ရှိသည်ဟု ပဲကုန်သည်များနှင့် ကြိတ်ခွဲထုတ်လုပ်သူများက ခန့်မှန်းနေကြောင်း၊ အိန္ဒိယ ပဲမျိုးစုံနှင့် ကောက်ပဲသီးနှံအသင်း (IPGA)မှ အတွင်းရေးမှူးဖြစ်သူက မိုးသီးနှံမတ်ပဲထွက်ရှိနိုင်မှုမှာ ယခင်နှစ် စိုက်ပျိုးထွက် ရှိသည့်တန်ချိန် ၁.၆ သန်းအောက် ၂၉% ခန့်လျော့ကျဖွယ်ရှိကြောင်း၊ ရာဂျပ်စတန်နှင့် ဂူဂျရတ် ပြည်နယ်တို့တွင် မိုးသည်းထန်စွာ ရွာသွန်းမှုကြောင့် မတ်ပဲစိုက်ခင်းများစွာ ထိခိုက်ပျက်စီးခဲ့ရပြီး မည်မျှဆုံးရှုံးမှုရှိသည်ကို လေ့လာစိစစ်ရန် လိုအပ်လျှက်ရှိကြောင်း၊ ပဲတီစိမ်းစိုက်ခင်းများလည်း ပျက်စီးမှုရှိရာ ယခင်နှစ် မိုးပဲတီစိမ်း ထုတ်လုပ်မှုပမာဏတန်ချိန် ၁.၇ သန်း အောက် ၁၀% လျော့ နည်းထွက်ရှိမည်ဟုခန့်မှန်းရကြောင်း၊ Ahmedabad မြို့ရှိ Prakash Agro Mills ပဲခွဲစက်လုပ်ငန်းမှ မန်းနေးဂျင်းဒါရိုက်တာက ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုဖြစ်စဉ်များကြောင့် မတ်ပဲနှင့်ပဲတီစိမ်းစိုက်ခင်းများ ထိခိုက်မှုရှိပြီး ပဲအထွက်နှုန်း မည်မျှရရှိနိုင်မည်ကို ခန့်မှန်း၍မရကြောင်း၊ ရာဂျပ်စတန်၊ မဒ္ဒရာပရာ ဒေ့ရှ်၊ ဥတာပရာဒေ့ရှ်နှင့် ဂူဂျရတ်တို့ကဲ့သို့ မတ်ပဲ အဓိကစိုက်ပျိုးသော ပြည်နယ်များ၌ အထွက် ပမာဏမှာ ယခင်နှစ်အောက် ၂၀ % မှ ၂၅ % အထိ လျော့ကျနိုင်ပြီး အရည်အသွေး ကျဆင်းမှုကိုလည်း ကြုံတွေ့ရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ Chennai မြို့အခြေစိုက် Four P International ကုမ္ပဏီမှ မန်နေဂျင်းဒါရိုက်တာက စက်တင်ဘာလအတွင်း မိုးများစွာရွာသွန်းမှုက ပြည်နယ်ဒေသ အများအပြား၌ မတ်ပဲသီးနှံစိုက်ခင်းများကို ထိခိုက်မှု ဖြစ်ပေါ်စေသဖြင့် ယခုနှစ်တွင် အရည်အသွေး‌ ကောင်းမွန်သည့် မတ်ပဲကုန်ကြမ်းများရရှိရန် ခက်ခဲမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ယခုနှစ်မိုးရာသီ၌ ပဲတီစိမ်း စိုက်ပျိုးထားရှိမှုမှာ ဟက်တာ ၃၅.၀၉ သိန်းရှိပြီး ယခင်နှစ်အောက် ဟက်တာ ၀.၁၁ သိန်း လျော့ နည်းလျှက်ရှိရာ အစိုးရက ယခုနှစ် ပဲတီစိမ်း ထွက်ရှိနိုင်မှုအား ယခင်နှစ်ထက် တန်ချိန် ၀.၀၄ သန်းပိုမိုလျှက် တန်ချိန်၂.၀၅ သန်းအထိရရှိရန် ပထမအကြိမ် ခန့်မှန်းချက်၌ ဖော်ပြထားကြောင်း၊ ကာနာတာကာပြည်နယ်၌ မတ်ပဲသီးနှံများ ရိတ်သိမ်းမှုမှာ မိုးပိုမိုရွာသွန်းမှုကြောင့် ထိခိုက်ပျက်စီးမှုများရှိသကဲ့သို့ ပြည်နယ်အတွင်း အဓိကစိုက်ပျိုးသည့် Kalaburgi ဒေသရှိ ပဲစင်းငုံစိုက်ခင်းများမှာ ရေနစ်မြုပ်မှုနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသော်လည်း နိုင်ငံတစ်ဝန်းလုံးကိုခြုံငုံသုံးသပ်ပါက ပဲစင်းငုံ စိုက်ပျိုး ထားရှိမှုမှာ ကောင်းမွန်သည့် အခြေအနေရှိကြောင်း၊ မိုးဆက်လက်ပိုမိုရွာသွန်းခြင်းမရှိပါက အေးမြသည့်ရာသီဥတုအောက်တွင် ပဲစင်းငုံသီးနှံများ၏ အစေ့အိမ်တည်မှုကောင်းမွန်ပြီး တန်ချိန် ၃.၈ သန်းအထိ ရရှိရန်မျှော်မှန်းနိုင်ကြောင်းသိရှိရပါသည်။
WTO ၏ အရာရှိများ ခန့်အပ်မှုတွင် အလှည့်ကျစနစ်ကျင့်သုံးရန် အိန္ဒိယက အဆိုပြုခြင်း
၃။ ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့(WTO)၏ ကော်မတီ/လုပ်ငန်းအဖွဲ့များ၌ မတူညီသောအုပ်စုများ ရှိအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများမှ ကိုယ်စားလှယ်များပါဝင်မှုကို ဟန်ချက်ညီမျှမှုရှိစေရန်အတွက် အရာရှိများ ခန့်အပ်တာဝန်ပေးအပ်ရာတွင် အလှည့်ကျစနစ်အားကျင့်သုံးရန် အိန္ဒိယက အဆိုပြုခဲ့ကြောင်း၊ အထူးနှင့်သီးခြားသက်သာခွင့်များကို ဖွံ့ဖြိုးပြီးနိုင်ငံများအတွက် ပြောင်းပြန်ခံစားခွင့်ရရှိစေသည့် သဘောသက်ရောက်လျှက်ရှိသော လက်ရှိ WTO ၌ ကျင့်သုံးလျှက်ရှိသည့် ဖွံ့ဖြိုးပြီးနိုင်ငံများ အုပ်စုနှင့်အခြားဒေသအုပ်စုတို့မှကိုယ်စားလှယ်များကို တလှည့်စီတာဝန်ပေးအပ်သောစနစ်အား ရှောင်ကြဉ်သင့်ပြီဖြစ်ကြောင်း၊ ပွင့်လင်းမြင်သာပြီး ရှင်းလင်းပြတ်သားသည့် လုပ်ငန်းလမ်းညွှန် ချက်များမရှိပဲ WTO ၏ လုပ်ငန်းစဉ်များဆောင်ရွက်ခြင်းသည် အခြားသောအဖွဲ့ဝင်များက သိရှိ သတိပြုမိခြင်းမရှိပဲ ရုံးလုပ်ငန်းအမှုဆောင်များ (သို့) ပံ့ပိုးလုပ်ဆောင်သူများအကြား နှစ်ဉီးနှစ် ဘက်အကျိုးအတွက်‌ဆောင်ရွက်ခြင်းများကိုဖြစ်ပေါ်စေကြောင်း၊ ထင်သာမြင်သာရှိမှုနှင့်စပ်လျဉ်း၍ WTO ၏ လုပ်ငန်းရပ်များ၌ တာဝန်ပေးအပ်ရန် ကနဉီးစတင်ရွေးချယ်ချိန်ကပင် ဥက္ကဋ္ဌနေရာ အတွက် မည်သည့်အုပ်စုကပါဝင်ရမည်ကို ကမ်းလှမ်းဖော်ပြသည့်စာရင်းအား ပြည့်စုံစွာထုတ်ပြန် ပေးသင့်ကြောင်း၊ ဒေသဆိုင်ရာပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းရေးမှူး( Regional Coordinator )သည် မူလ ကိုယ်စားလှယ်လောင်းနေရာ လစ်လပ်မှု၊ အမည်စာရင်းတင်သွင်းချက် လက်ခံရရှိမှု၊ သက်ဆိုင် သည့်အုပ်စုအတွင်း အမည်စာရင်းတင်သွင်းခံရသူ အများအပြားရှိပါက ကိုင်တွယ်ဆောင်ရွက်မှု စသည်တို့ကိုပြန်ကြားပေးသင့်ကြောင်း၊ အုပ်စုအတွင်းအပြီးသတ်ညှိနှိုင်းလျှက် အမည်စာရင်းပြုစု ပြီးပါက နောက်ဆုံးအဆင့်ရွေးချယ်မှုလုပ်ငန်းများ ‌ဆောင်ရွက်နိုင်ရန်အတွက် သက်ဆိုင်ရာ ရုံး လုပ်ငန်းအမှုဆောင်ထံသို့ အကြောင်းကြားရန်လိုအပ်ကြောင်း၊ အကယ်၍အုပ်စုများ(သို့) ဒေသ ဆိုင်ရာအုပ်စုများအတွင်း တာဝန်ပေးအပ်ရေးရွေးချယ်ဆောင်ရွက်မှုအပေါ် အဖွဲ့ဝင်များအကြား သဘောတူညီချက်ရရှိခဲ့ပါက အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများသိရှိစေရန်အတွက် အထွေထွေ‌ကောင်စီ ဥက္ကဋ္ဌ၏ အသိအမှတ်ပြုမှုဖြင့် ပွင့်လင်းမြင်သာစွာ ထုတ်ပြန်အသိပေးရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ အုပ်စုတစ်ခုသည် ကော်မတီတစ်ရပ်ရပ်၌ ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ဝင်အဖြစ်ပါဝင်မှုကို စိတ်ပါဝင်စားမှုရှိသည့် အခြားသော အုပ်စုတစ်ခုနှင့် နေရာဖလှယ်ခြင်း/ပြောင်းလဲခြင်းကို လုပ်ဆောင်နိုင်ကြောင်း၊ ထိုသို့‌ ဆောင်ရွက်ရန် သဘောတူညီမှုကို WTO အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများထံသို့ ထင်သာမြင်သာစွာ အသိပေးရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ အထွေထွေကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ၏ ကြီးကြပ်မှုအောက်တွင် ကွဲပြားခြားနားသည့် WTO ကော်မတီ/ လုပ်ငန်းအဖွဲ့အသီးသီး၌ ဥက္ကဋ္ဌအဟောင်းနှင့်အသစ်များ၏ တာဝန်လွှဲပြောင်းမှုအတွက် ရှင်းလင်း တိကျမှုရှိသည့် လုပ်ငန်းစဉ်များရှိသင့်သည်ဟု အိန္ဒိယနိုင်ငံက အဆိုပြုထားကြောင်း၊ WTO ၌ အာရှဒေသဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများအုပ်စု၊ ဖွံ့ဖြိုးပြီးနိုင်ငံများအုပ်စု၊ ကာရင်ဘီယန်နှင့် လက်တင်အမေရိက အုပ်စု၊ အာဖရိကအုပ်စုနှင့် အဆိုပါအုပ်စုများတွင် ပါဝင်ခြင်းမရှိသောနိုင်ငံများ စသည်ဖြင့် နိုင်ငံအုပ်စု များကွဲပြားလျှက်ရှိကြောင်း၊ အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏အဆိုပြုချက်အရ ဒေသဆိုင်ရာပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းရေးမှူး အဖြစ်‌ဆောင်ရွက်သည့်အဖွဲ့ဝင်များသည် ယင်းသို့တာဝန်ယူဆောင်ရွက်စဉ်ကာလအတွင်း ၎င်းတို့ နိုင်ငံများမှ ကိုယ်စားလှယ်များအား WTO ၏ကော်မတီတစ်ရပ်ရပ်၌ ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ်တာဝန်ထမ်း ဆောင်ရန် အမည်စာရင်းတင်သွင်းခွင့်ရရှိမည်မဟုတ်ကြောင်းသိရှိရပါသည်။
(ရင်းမြစ်- နယူးဒေလီမြို့ စီးပွားရေးသံမှူးပေးပို့သည့်သတင်း)